Ściąga od genezy I wojny światowej do Faszyzmu w Niemczech

GENEZA I WOJNY ŚWIATOWEJ – Spory terytorialne między państwami imperialistycznymi na przełomie XIX i XX wieku: Japonia – Rosja ( Mandżuria, Korea i Chiny), Niemcy- Rosja ( Bałkany ,cieśniny czarnomorskie ), Austrowęgry- Serbia ( zjednoczenie słowiańsko południowe), Francja – Niemcy (Alzacja i Lotaryngia, Maroko), Anglia – Niemcy (Bliski wsch. I walka o morza) ,Włochy – Turcja ( Trypolis), Niemcy – Japonia ( Chiny i kolonie na Pacyfiku), Francja – Włochy ( Korsyka ,Tunis), Włochy –Austrowęgry ( płd. Tyrol, górna Adyga i Triest), Anglia – Francja ( Afryka środ. Wsch. ) Anglia- Rosja ( Afganistan ,Persja) NIEMCY: kraj ten rozwinął się niesamowicie w II poł. XIX wieku, rozpoczął on ekspansję zewnętrzną. Pod przewodnictwem Bismarck doprowadził do przeobrażeń gosp. Doprowadził do ekspansji kolonialnych ,armia niem. B. Dobrze wyszkolona i uzbrojona, -ekspansja coraz bardziej na zew. Charakter: w latach 70 i 80 dochodzi do załamania wcześniejszych sojuszów międzynarodowych Trójprzymierze- ukł. Pomiędzy Niemcami , Austrowęgrami i Włochami ROSJA: zaczyna się rozglądać za sojusznikiem Francja 81,82 w ANGLIA: po tym zdarzeniu Niemcy kierują się do Wlk. Brytanii która odrzuca propozycję Niemiec . Anglia zaczęła szukać sojuszników i tak w Trójporozumienie (Anglia, Francja ,Rosja) KRYZYS MAROKAŃSKI- Konfederacja w Algecilas Francja nie wprowadziła wojsk ,Maroko zostaje niezależna Francja zajmuje Fez stolicę, Niemcy wysyłają okręt podwodny- taka pokazówka by Francja się przestraszyła . Po stronie Francji staje Anglia i Maroko staje się w Francuskiej posiadłości w zamian za udostępnienie to Niemcy dostają posiadłości fran. W Kamerunie BAŁKANY: znajdowały się pod panowaniem Turcji. Konfederacja południowych Słowian (Bałkany były terenami na którym ścigały się wpływy Rosji) Turcja –Austrowęgry sytuacja się b. Zmieniła . Zażądali od Serbii ciężkie warunki , ultimatum : -potępienie propagandy antywęgierskiej, - Serbia ma kontrolować publikację, -rozwiązać org. Narodu Obrona, - usunięcie ze szkolnictwa wszystkich anty austriackich elementów , -wydalenie osób ze służby wojskowej szerzących propagandę anty austriacką , -zgoda Serbii na działania operacyjne wojsk austriackich na terenie Serbii , -przeprowadzenia dochodzenia przez Austriaków wśród osób podejrzanych , które brały udział w spisku na życie arcy księcia Ferdynanda Serbia odrzuca te postulaty bo dostaje poparcie od Rosji .
6 Sierpnia 1914 –Anglia wypowiada Austrowęgrom , Rosja wypowiada Austrowęgrom wojnę-Rozpoczęcie I wojny światowej PLAN SCHLIEFFENA –Wojska niem. Powinny uderzyć na Belgię , Francją ,pokonać je po kilku tygodniach, następnie uderzyć na Rosję. Również szybko by ta nie zdążyła się zmobilizować. Wojska niem. Atakują Belgię i Francję zostaje złamana neutralność Belgii i złamali także barierę ochronną Francji
PRZEBIEG I WOJNY ŚWIATOWEJ Przyczyny I wojny światowej: czerwiec 1914 zamach na arcyksięcia Ferdynanda –następcę tronu Monarchii Habsburskiej Od sierpnia zaczyna się wojna światowa państwo wiodące –Niemcy. Po ataku na Francję Niemcy miały zaatakować szybko Rosję. I okres korzystny dla Niemiec (Francja, Belgia) wrzesień 1914- odbyła się bitwa pod Marną pochód armii niem. Został zatrzymany, w czasie tejże bitwy wyst. Wojska fran. (generał Joffre- doprowadził do zatrzymania pochodu armii niem. FRONT ZACHODNI- wojna pozycyjna- to znaczy ,że wojska przesuwają się nieznacznie . Początek wojny pozycyjnej- Atak niemiecki na fran. Twierdzę Verdan gen petain- stał na czele obrony twierdzy. Obrona trwała dość długo i nie została zdobyta .Zginęło ok. 600 tyś żołnierzy a obrona trwała do września 1916 r. bitwa pod Sommą- strona broniąca Niemcy ,atakują Fran. Bez rezultatu. Front zach w ciągu 1914-16 nie zmieniło się nie szczególnie .granice zmieniły się niezmiernie FRONT WSCHODNI– Atak na Rosję bezpośrednio po ataku po ataku na Francję. Niemcy nie przewidziały ,że car Mikołaj będzie czekał na rekrutacje. 1914- Rosja przystępuje do I wojny światowej. Armia uderzyła na tereny śląskie ,wygrywa i zdobywa teren. Armia która poszła no północ i nie odniosła sukcesu –porażka Rosji. Sierpień 1914- Tannenberg, 1915 to rok kiedy armia ros. Zostaje zahamowana –wojna pozycyjna lecz w maju 1915 - armia niem. Mobilizuje się i wygrywa w Gorlitz i rozgramia armię ros. Rosyjskie wojska wycofują się z Królestwa Polskiego WOJNY NA TERENIE PŁD. BAŁKAN 21 lipca 1914- Austro-węgry wypowiadają wojnę Serbii .Pierwszy kontakt pomiędzy nimi był negatywny dla Austro-węgier 1915- do Niemiec ,Austrowęgier i Turcji przyłącza się Bułgaria- czwórprzymierze- państwa centralne 1915- kontrofensywa na terenie Serbii. Armia niem. I austrowęgierska atakują Serbię ze skutkiem . Serbia idzie pod okupację państw centralnych 1917- Grecja wystąpiła ze strony Ententę –sprzeciwiła się 1915- dochodzi do rokowań pomiędzy Włochami a Wlk. Brytanią .Za przyłączenie się Włoch do Ententę Włochy miały otrzymać niektóre tereny Niemiec znajdujące się w Afryce. WOJNY NA MORZACH – Anglia –Niemcy Niemcy próbowali blokować dostawy zarówno w kolonii brytyjskiej i ze strony USA . U-booty –niem. Statki podwodne 1916, maj - bitwa Jutlandzka Anglia utraciła większą ilość statków . Nikt nie wygrał –wojna statyczna 1915,16- okres wojny totalnej niem. Statków z banderą 6 kwietnia 1917- Stany Zjednoczone przystępują do wojny z powodu śmierci 120 amerykanów znajdujących się na pokładzie Lusittani. Statki ententy otrzymały ochronę w postaci amer. Konwojów , eskorta okrętów podwodnych. 1917- syt. Na froncie wsch. Ostygła Nastąpił rozkład armii rosyjskiej 3 marca 1918- w Brześciu nad Bugiem Rosja zawarła traktat z państwami centralnymi. Na mocy : Państwo radzieckie zrzekło się na rzecz Turcji oraz musiało zapłacić 6ld. Marek odszkodowania Ferdynand Foch- dowodził on wojskami ententy . 17 lipca 1918- bitwa pod Marną . Niemcy były już osłabione ,a ententa zdobyła dwa nowe środ. Bojowe 500 czołgów i samolotów 29 września 1918- Alianci wyzwolili Serbię 29 września 1918- Bułgaria skapitulowała 4 października 1918- rząd niem. Zaczął pertraktować z ententą co do warunków rozejmu. 11 listopada 1918- o godz 11.00 zamilkły działa –podpisano bowiem kapitulację kończącą I wojnę światową
REWOLUCJA W ROSJI 1917 Zaczęto spekulować że carat pomaga Niemcom i zdradza kraj (Rodzina carska była związana z niemiecką) Przemysł wojenny- przetwarzanie fabryk spożywczych na fabryki produkujące amunicję. Na wsch. Było zboże ale nie było czym to zboże transportować- nie było dobrej komunikacji tylko kolej się liczyła Zakłady Putiłowska- zakłady przemysłowe. Wielkie uznanie u cara miał Rasputin –spostrzegany przez społeczeństwo jako szarlatan, jako osoba o nieczystych kontaktach. Rasputin został w końcu zamordowany. fala strajku część wojska cara przyłącza się. Przedstawiciele Dumy i Parlamentu postanowili utworzyć tymczasowy komited dumy który przejął władzę. Car abdykowany. Rada delegatów robotniczych- razem z tymczasowym komitetem dumy sprawują władzę- zostaje utworzony Rząd tymczasowy -Jerzy Lwow .Radom podporządkowuje się Piotrogrodzki garnizon wojskowy Aleksander Kiereński- resort sprawiedliwości Nowy rząd pro reklamuje :- republikę demokratyczną której char. Miało określić zgromadzenie ustawodawcze , -ogłoszono amnestię polit. ,- zniesienie przywilejów stanowych , narodowościowych Dwuwładza –nie wszyscy podporządkowali się . Rada i rząd tymczasowy ustosunkowały się do wojny i do sprawy polskiej. Upadek caratu zaniepokoił inne państwa zach. miały one nadzieję że burżuazja będzie nadal walczyła i brała udział w wojnie. Z emigracji wracają : Jerzy Plechanow i Władysław Lenin ( pociąg eksterytorialny )od Szwajcarii do Rosji. Lenin rozpoczyna działalność polityczną 17 kwietnia 1917 r- wydaje tezy kwietniowe w których określa program partii Bolszewickiej 1. wojna miała char. Imperialistyczny 2. Władzę w państwie powinien przejąć proletariat i władza chłopska 3. brak poparcia dla rządu tymczasowego 4. przejęcie władzy państwa w ręce delegatów robotniczych 5. Ustrój to republika Rad delegatów robotniczych ,parobczańskich i chłopskich 6. Konfiskata wszystkich gruntów obszarniczych 7. Nacjonalizacja 8. Utworzenie jednego banku pod kontrolą rady 9. Zmiana prog. Partyjnego i nazwę partii socjal demokratyczną na komunistyczną 10. Utworzenie międzynarodówki rewolucyjnej. Rząd tymczasowy w roku 1917 lipiec rozpoczął ofensywę wojenną ale dział. Armii ros. Nie przyjęła korzystnych warunków- wiele zabitych ,ogromne straty materialne Gen. Korniłow chciał wtargnąć do Piotr ogrodu i przejąć władzę –nie udało mu się to! Dział. Lenina jest zagrożona –wyjeżdża do Finlandii przejmuje po nim władzę Lew Kamieniew (Rosenfeld) ,Józef Stalin, Grygory Zinowiew (Apfelbaum) Ruch Bolszewicki- wybuch 15.11.1917- Deklaracja praw narodów Rosji : równość suwerenność narodów Rosji ,2) Prawo narodów Rosji do utworzenia samodzielnego państwa 3) zniesienie przywilejów i ograniczeń narodowościowych 4) Swobodny rozwój mniejszości narodowych i grup etnicznych zamieszkujących terytorium Rosji
ZAKOŃCZENIE i WOJNY SWIATOWEJ
Styczeń 1918- Thomas Wilson ogłasza orędzie do Narodu –porządek po wojnie1. Wszystkie panstwa muszą podpisać jawne traktaty, 2. zniesienie ograniczeń w handlu, 3. traktaty pokojowe, 4. wolność Żeglugi , 5. rozstrzygnięcie praw kolonialnych 6. przyznanie Rosji integralności terytorialnej 7. ewakuacja Belgii, 8. ewakuacja Francji i oddanie Alzacji i Lotaryngii, 9. zmiany graniczne we Włoszech ,10.autonomia dla narodu Austrowęgier
11. ewakuowanie Serbii, Czarnogóry, i Rumunii, 12. uzyskanie przez narody wchodzące w skład państwa tureckiego Autonomii, 13. powstanie panstwa Polskiego z wolnym dostępem do morza, 14. utworzenie organizacji międzynarodowej stojącej na straży pokoju na świecie
SYTUACJA NARODU W CZASIE i WOJNIE SWIATOWEJ Sytuacja przed wybuchem- Tereny polskie zaczynają się rozwijać .Przeprowadzono zmiany a szczególnie na terenie zaboru rosyjskiego. Nadal była prowadzona metoda germanizacji. Przełom epok XIX i XX wieku to okres kiedy na tronach państw zaborczych są prowadzone zmiany i nie mają konkretnej polityki którą by prowadzili. Car Mikołaj II chciał zjednoczyć wszystkie państwa słowiańskie pod panowaniem Rosji . Na terenie zaboru austriackiego w Galicji utworzono oddziały para militarne, które potem wykorzystano do walki,pod tym zaborem były największe swobody Kierunki polityczne- PPS, SDKPiL –partie socjalistyczne PPS twierdził że przebudować trzeba społeczeństwo i gospodarkę. Należy rozpocząć walkę o niepodległość narodu Polskiego SDKPiL –twierdziła ,że wszelkie hasła wyzwoleńcze są sprzeczne z doktryną. Kierunek powstańczy: rozwijał się na terenie Galicji gdzie Polacy mieli największe swobody. Czołową postacią tego ruchu był Józef piłsudzki. Stwierdził ,że należy rozpocząć walkę. Zaczeto zakładać związki m. In. : Związek walki czynnej – założycielem był Sosnowski zw. Był nielegalny Zet- związek młodzieży Polskiej ,Zet oderwał się i poszedł na stronę powstańczą . Walki legionów Na czele legionów stał Józef Piłsudzki –zostaje utworzona pierwsza kampania tymczasem w warszawie zostaje utworzony rzad narodowy ten rząd mianuje Piłsudzkiego na dowódcę sił zbrojnych Austriakom zależało by należał do nich legion pod dowództwem Piłsudzkiego Stworzono ochotniczy korpus złożony z legionu wschodniego i zachodniego legiony miały mieć polskich dowódców Legion wschodni – na czele J. Haller odmówił przyjęcia przysięgi i został rozstrzelony. Legion zach- przyporządkował się i złożył przysięgę.
PAŃSTWO RADZIECKIE Bolszewicy dążą do jak najszybszego zakończenia wojny. Dochodzi do porozumienia w Brześciu Litewskim –gdzie Rosja straciła wiele terenów i musiała płacić kontrybucję. Dochodzi do rywalizacji między czerwonymi (Bolszewikami a białymi. Semen Detlura – nacjonalista; układ z Francją Generał Demikin- najwybitniejszy rosyjski wojskowy-należał do Białych; rozpoczął pochód na Moskwę., 1921- NET nowa polityka ekonomiczna, celem było ożywienie rynku wew. ,przejście na wsi do podatku w naturze, zachęcenie chłopa do produkcji i umocnienie sojuszu chłopsko –robotniczego
WŁOCHY PO I WOJNIE SWIATOWEJ
Podpisanie traktatu wersalskiego na mocy niego Włochy uzyskały : płd. Tyrol, Wenecję, Istrię 1924 Finne i Zadar – Nieznaczne przesunięcie granicy a także brak odszkodowań. Syt. Wew. – kryzys gospodarczy, polit. –zaczyna dochodzić do rewolucji. Społeczeństwo zaczyna się domagać chleba i pracy.–Erazm Antonio –czynnik jednoczący następują strajki masowe 1 mln. Robotników strajkuje w roku. LewicaGramscimarksiści posiadali org. Prasowy. 1919- pojawienie się skrajnej prawicy- na czele Benito Mussolini – szuka ochotników do walki z innymi partiami –powst. Bojówki Czarne koszule Król Wiktor Emanuel II decyduje się przekazać mu urząd Premiera. NIEMCY PO I WOJNIE ŚWIATOWEJ
Republika Weimarska- Niemcy cały czas były federacją .czoł. państwem niem. To republika weimarska. Niemcy były osłabione po I wojnie światowej. Traktat wersalski był krzywdzący dla Niemiec. W każdym kraju miał być rząd własna polityka wewn. Wspólnie: polityka wojskowa, zagraniczna ,gospodarcza Republika weimarska posiadała jednoizbowy parlament Recistag na czele stał prezydent-okres 7 lat ,prezydent wybierał kanclerza- na osobę stojącą na czele rządu Hasła: „ powrót do granic przed wojną NSDAP- narod. Socjal. Niem. Partia robotnicza Adolf Hitler- osoba z wielką siłą przekonywującą –płd. Niemiec Monachium , 1923- syt. Dość trudna , szerzy się bezrobocie(Niemcy), 1923- Hitler przygotowuje (próba zbrojnego przejecia władzy), -nieudana Hitler do więzienia –dobrze mu się tam powodzi pucz monachijski –powoduje utworzenie nowego rządu przywódca partii katolickiej—Wilhelm Marks na czele rządu 1924- plan Davisa –Anglia, USA, Francja –plan nowej spłaty na odszkodowania wojenne. 1924- zaczyna się rozwijać NSDAP S.A.- oddział o char. Paramilitarnym-brunatne koszule, SS- –30. I 1933- hitler zostaje kanclerzem.
a tu kilka dat:
1871- Niemcy skierowały się ku Francji
1879- Niemcy zawierają sojusz wojskowo polityczny z Austrowęgrami
1882- do tegoż sojuszu przyłączają się Włochy
1882- Rosja z Francją podpisują umowę, sojusz oparty na podłożu polit- gosp
1890 układ Niemcy –Rosja kończy ważność
1904 r.Anglia podpisuje Ententę Kordiale z Francją „serdeczne porozumienie”
1905-Konfederacja w Algecilas
1907 –Trójporozumienie (Anglia, Francja ,Rosja)
1908- Austrowęgry przyłączają Bośnie i Hercegowinę
1911- Włochy pokłóciły się z Turcją o Trypolis
1913- państwa sprzymierzone tej koalicji państw Bałkańskich staje przeciwko Bułgarii
28 Czerwca roku 1914- Zabójstwo Wielkiego arcyksiążego austriackiego Ferdynanda w Sarajewie.
21 lipca 1914- Austro-węgry wypowiadają wojnę Serbii
28 LIPCA 1914- Austrowęgry ogłaszają wojnę Serbii
1 sierpnia 1914 Niemcy ogłaszają Rosji i Francję Wojnę
6 Sierpnia 1914 –Anglia wypowiada Austrowęgrom
wrzesień 1914- odbyła się bitwa pod Marną
1914- Rosja przystępuje do I wojny światowej
Sierpień 1914- bitwa pod Tannenberg
maju 1915 - armia niem. Mobilizuje się i wygrywa w Gorlitz
1915- do Niemiec ,Austrowęgier i Turcji przyłącza się Bułgaria- czwórprzymierze
1917- Grecja wystąpiła ze strony Ententę –sprzeciwiła się
1916, maj - bitwa Jutlandzka Anglia utraciła większą ilość statków . Nikt nie wygrał –wojna statyczna
1915,16- okres wojny totalnej niem. Statków z banderą
21. II 1917- do chodzi do strajku który trwa do 26 II fala strajku część wojska cara przyłącza się.
27 III 1917- rada delegatów żołnierzy wydała odezwę do Polaków
6 kwietnia 1917- Stany Zjednoczone przystępują do wojny z powodu śmierci 120 amerykanów znajdujących się na pokładzie Lusittani..
17 kwietnia 1917 r- wydaje tezy kwietniowe w których określa program partii Bolszewickiej
24,25 Październik 1917 w Piotr ogrodzie powst. Przeciwko rządowi tymczasowemu
15.11.1917- Deklaracja praw narodów Rosji
1917- syt. Na froncie wsch. Ostygła Nastąpił rozkład armii rosyjskiej
1917 –powstanie w Turynie
1917- porozumienie Rosja podzielona na strefy wpływów
Styczeń 1918- Thomas Wilson ogłasza orędzie do Narodu
niepodległości
23.II.1918- bitwa pod Narwą i Pskowem (niemcy-Rosja)
3 marca 1918- w Brześciu nad Bugiem Rosja zawarła traktat z państwami centralnymi
17 lipca 1918- bitwa pod Marną
29 września 1918- Alianci wyzwolili Serbię
29 września 1918- Bułgaria skapitulowała
4 października 1918- rząd niem. Zaczął pertraktować z ententą co do warunków rozejmu.
11 listopada 1918- o godz 11.00 zamilkły działa –podpisano bowiem kapitulację kończącą I wojnę światową
1918- wojna domowa w Rosji
1921- na zjeździe partii Socjalistycznej zostaje zaproponowane przyst. Włoskiej partii do międzynarodówki
1919- pojawienie się skrajnej prawicy- na czele Benito Mussolini
koszule
grudzień 1920- 8 zjazd Rad na tym zjeździe przedstawiono program reform naprawczych państw rosyjskich
1920-22 – uniezależnienie się republiki wschodnie:Kierdyskańska, tatarska, Ukraina, powst. Państwo Polskie.
1920- państwowa komisja elektryfikacji kraju
1920- pojawia się partia faszystowska o charakterze nacjonalistycznym NSDAP
21. I.1921- utworzenie włoskiej partii komunistycznej.
1921- powstaje narodowa partia faszystowska
1921- zwycięstwo czerwonych (Bolszewików w Rosji)
1921- NET nowa polityka ekonomiczna, celem było ożywienie rynku wewn.
1 Sierpień 1922- strajk zorganizowany przez komunistów
Grudzień 1922- Utworzono: związek Socjalistyczny Republik Radzieckich
1922- marsz na Rzym miał się odbyć 28 października ,w trakcie tego marszu Mussolini miał objąć władzę.
1923- Hitler przygotowuje (próba zbrojnego przejecia władzy
rządu 1924- plan Davisa
1925 r. Francuzi chcieli wprowadzić swoje wojska do Maroko
1926- ograniczenie Dział. Partii we Włoszech
1930- wybory do Reichstagu, do parlamentu niem. ,wybory wygrywa NSDAP.
1932- wybory prezydenckie –Hindenburg,
1932- wybory do rechstagu ,po 2 próbie wygrywają naziści –
30. I 1933- hitler zostaje kanclerzem.