Socjologia - zagadnienia na egzamin,metody badań,eksperyminty.

Socjologia

Literatura:
Piotr Sztomka ? ?Socjologia?

12-10-02
Socjologia ? nowa nauka na stary temat.
W 1838 r. August Comte określił socjologię za naukę o sterowaniu społeczeństwem. Socjologia powinna dorównać naukom przyrodniczym (biologicznym).

Pierwotne formy socjologii:
Poznanie społeczne ? uogólnianie na temat społeczeństwa; potoczne; wiedza przednaukowa. Wiedza potoczna jest osobista.
Sztuka ? np. poprzez literaturę.
Filozofia społeczna ? między innymi Platon, Arystoteles tworzyli filozofię społeczną.
Refleksja potoczna ? przypadkowa, odbierana na podstawie własnych doświadczeń.

Przyczyny powstania nauk społecznych:
O Wydostanie ich z cienia nauk społecznych w XIX w.
O Okres pozytywizmu ? trzymanie się faktów, ustaleń i konkretów.

Po Comte drugą postacią, która zajęła się pojęciami socjologicznymi był Emil Durkheim. Istotą było stworzenie elementów do badania faktów społecznych jako rzeczy. Przykład socjologii pozytywistycznej, naturalistycznej. Badania oparte na hipotezach i ich weryfikacjach.
Socjolog Max Weber zakwestionował pozytywistyczny i naturalistyczny sposób patrzenia na socjologię. Był twórcą socjologii humanistycznej i antynaturalistycznej (zjawiska między ludźmi są czymś zupełnie innym niż zjawiska zachodzące w przyrodzie). Fakty musza podlegać interpretacji. Zakwestionowanie przez postmodernizm.

Socjologia odpowiada na pytania:
Jak jest naprawdę? ? Diagnoza społeczeństwa
Dlaczego tak jest? - Społeczne uwarunkowania ich zachowań
Jak będzie? ? Prognoza
Jak powinno być?

Polski socjolog to Florian Znaniecki. Był anty-naturalistą, zwolennikiem współczynnika humanistycznego. Społeczeństwo jest czymś zupełnie innym niż zjawiska przyrodnicze. Zjawiska społeczne są oglądane czyimiś oczami. Jak ludzie postrzegają zjawiska społeczne? Napisał książkę ?Chłop polski w Europie i Ameryce?. Analiza spostrzeżeń ludzkich.

Karol Marks również jest uznawany za ojca socjologii. Jest twórcą ideologii (narzędzie do badań społecznych). Był rewolucjonistą. Rewolucja miała zmienić rozwarstwienie społeczeństwa. Odciąć od władzy burżuazję. Trzeba przeanalizować naturę społeczeństwa. Podział społeczeństwa na dwie klasy: burżuazję i proletariat.

S.M. Osowscy to polscy socjologowie powojenni.
Po wojnie wielu ludzi zastąpiło socjologię Marksizmem i Leninizmem.
Marzec 1968 r. ? nagonka władz na naukowców opozycyjnych. Zostali powyrzucani z uniwersytetów.
Zygmunt Bauman został usunięty z Polski po zamieszkach z ?68 r. Głosił socjologię postmodernistyczną.

Społeczeństwo ? potocznie przejawia się jako państwo. Społeczeństwo, które bada socjologia to stan rzeczywisty.
Analiza społeczeństwa:
Poziom demograficzny ? wiek, płeć, miejsce zamieszkania badanych.
Grupa, ? z kogo jest złożona grupa, relacje między nimi.
Struktura relacje ? między ludźmi, grupami; uwarstwienie społeczeństwa.
Działania ? jak ludzie działają w danych strukturach.
Kultura ? pogląd, idee w danej społeczności.

Orientacja socjologiczna
Demograficzna (populacja)
Grupowa (wspólnota)
Systemowa (pozycje role)
Strukturalna (relacje)
Aktywistyczna (działania)
Kulturowa (reguły)
Polowa (zdarzenia i praktyki)

Socjologia bada rodzaje aktywności ludzkiej:
Zachowanie ? wszystko to, co możemy obserwować (ruch fizyczny)
Działanie ? zachowanie, które zawiera motyw, cel (znaczenie)
Kultura ? uczy interpretować zachowanie
Czynności społeczne ? działania zwrócone wobec innych ludzi
Działania społeczne ? działania uwzględniające zachowanie innych
Działania racjonalne ? kierujemy się rozumem, kalkulacją, strategią
Działania tradycyjne ? związane z tradycjami np. rodzinnymi, (bo zawsze tak się robiło)
Działania afektywne ? działanie podyktowane emocjami
Kontakt społeczny ? działania inicjujące i działania reagujące (akcja ? reakcja)
Interakcja ? działanie, które ma powtarzalny charakter
Interakcja powtarzalna (w odstępach czasowych)
Interakcja regularna
Interakcja regulowana ? zachowanie regulowane przez pewne normy. Wymuszanie wchodzenia w interakcje.
O Stosunek społeczny

Rodzaje działań społecznych
O Racjonalny ? rozum, kalkulacja
O Tradycjonalny
O Afektywny ? pod wpływem emocji

Teorie interakcji:
Teoria behawioralna ? teoria opierająca się na zachowaniach, ciąg bodźców i reakcji. Łatwo je wymierzyć.
Teoria wymiany ? wszystkie interakcje to forma wymiany dóbr (nie koniecznie materialnych). Bronisław Malinowski jest jednym z ojców tejże teorii.
Teoria symbolicznego interakcjonizmu ? wymiana dotyczy symboli i wartości niematerialnych.
Teoria dramaturgiczna ? twórcą był Goffman; zakłada, że interakcje to rodzaj spektaklu.

Teoria jaźni odzwierciedlonej ? zjawisko polegające na modyfikowaniu swojego wizerunku przez pryzmat innych ludzi, przez to jak oni nas widzą. Otoczenie narzuca nam wizerunek.

Czynniki modyfikujące interakcje:
Odległość między ludźmi
Kultura
Internet
Rozmowa na odległość (komórka)

Zogniskowana sieć interakcji ? osoba w centrum uwagi (np. imieniny cioci).
Nie zogniskowana sieć interakcji ? np. impreza młodzieżowa; luźne kontakty między ludźmi.

Interakcje w ujęciu roli społecznej zawierają element powtarzalności (bodziec ? reakcja).
Interakcje regulowane przez normy obejmują obie strony. Często nie zdajemy sobie sprawy, że przestrzegamy jakieś normy, chyba, że je naruszymy.

26-10-02
Stosunek społeczny ? interakcje regulowane przez normy, (co najmniej dwóch partnerów, częstotliwość i powtarzalność).
Bodziec --> reakcja --> bodziec --> reakcja itd.
Przy założeniu, że interakcja ma charakter stosunku społecznego.

Typy stosunków społecznych
Wielkość interakcji (życie rodzinne)
Intensywność zaangażowania (rodzina, związek dwojga ludzi)
Różne organizacje (praca)
Trwałość (nauczyciel ? uczeń)
Zrównoważone
Niezrównoważone (wyzysk, pan ? niewolnik)
Wpływ stosunków społecznych na nasze życie. Pewne stosunki są nam narzucone, chociaż poprzez urodzenie, inne natomiast osiągamy poprzez nasz własny rozwój.

Typologia stosunków społecznych ? Kryteria przyznawania pozycji społecznej
Konkursy na pewne stanowiska (uniwersalistyczne kryteria przyznawania pozycji);
Kryterium partykularne (jednostkowe) ? osoby decydujące o przyznawaniu stanowisk kierują się jakimś własnym kryteriami (np. ktoś z rodziny, z jednego stronnictwa politycznego);

Zasady kierujące zachowaniem stosunków społecznych:
Motywacje autoteliczne ? są celami samymi w sobie, bez konieczności wchodzenia w żadne relacje;
Motywacja instrumentalna ? potraktowanie jako instrumentu do osiągnięcia innego celu;
Nieformalne ? nie obowiązują normy;
Formalne (normy) ? np. w wojsku regulamin wojskowy (skrajnie sformalizowany);
Egalitarny stosunek społeczny ? wszyscy są równi;
Nie egalitarny stosunek społeczny ? hierarchizacja ról;
Homogamiczne stosunki społeczne ? charakteryzują się pewnym podobieństwem członków np. wojsko;
Heterogeniczne stosunki społeczne ? grupy zróżnicowane pod względem składu np. grupy religijne;
Oficjalne stosunki społeczne ? przełożony ? podwładny, charakter oficjalny;
Intymne stosunki społeczne ? więzi o charakterze uczuciowym.

Grupy pierwotne ? charakteryzują się silniejszymi więziami np. rodzina, sąsiedzi.
Grupy wtórne ? grupy, w które wchodzimy przypadkowo w trakcie naszego życia np. praca.

Struktury społeczne ? sieć relacji zachodzących w społeczeństwie.
Mikrostruktury społeczne ? złożone z najprostszych elementów, których już się nie da podzielić.
Makrostruktury społeczne ? wielkie struktury społeczne np. naród, stowarzyszenie.

Typy zbiorowości ludzkich
Kryteria statystyczne ? zbiór jednostek podobnych pod względem jakiejś cechy np. blondyni, niebieskooki, leworęczni; bez wpływu na nasze życie;
Kryteria socjologiczne ? podobieństwo cech istotnych dla danej sytuacji życiowej np. studenci;
Kryteria społeczne ? wspólne cechy osobowościowe i życiowe

Grupa ? zbiorowość charakteryzująca się:
O Podobieństwem sytuacji życiowych;
O Interakcjami;
O Wspólną tożsamością.
Grupy rządzone są pewnymi normami obowiązującymi w kulturze. Są często niezauważalne, aż do momentu ich naruszenia.
Typologia grup
Pod względem liczebności
O Grupa dwuosobowa (diada) ? najmniejsza grupa społeczna; typ więzi w grupach małych jest bardzo angażujący;
O Grupa trzyosobowa (triada) - zmienna liczebnośćO grupy ma wpływ na zmianę charakteru relacji między członkami. Tworzenie się pewnych relacji między członkami. Tworzenie się pewnych koalicji. Im grupa liczniejsza, tym bardziej skomplikowane więzi i stosunki;
Pod względem trwałości
O TrwałośćO grupy ? horyzont trwałości z góry określony np. szkoła;
O Kościół ? zmieniają się członkowie, ale grupa trwa;
O Grupa o niskiej trwałości
O Grupa o wysokiej trwałości
Sposoby rekrutacji do grupy
O Przypisanie do grupy (akces) ? poprzez urodzenie się w pewnej grupie, wstąpienie do partii, studia i grupy studenckie;
Intensywność uczestnictwa
O Jednofunkcyjne ? wypełnianie pewnej funkcji np. grupa filatelistyczna;
O IntensywnośćO normatywnej regulacji członków (rygorystyczna) ? np. wojsko, silna kontrola normatywna; sekta nowy ruch religijny;
O Wielofunkcyjna ? silna presja normatywna;
Intensywność normatywnych zachowań grupy:
O Rygorystyczna ? silny nacisk na przestrzeganie norm
O Mało rygorystyczna ? są normy, ale wewnętrzne i nie rygorystyczne

Motywacja instrumentalna ? grupa jest dla nas celem do osiągnięcia innego celu;
Motywacja autoteliczna ? grupa jest dla nas celem samym w sobie;
Grupy żarłoczne ? ugrupowania religijne
Grupy ekskluzywna (wyłączająca) ? wytyczają kryteria uczestnictwa, formułują wymagania dotyczące członków, studia, prestiż grupy;
Grupy inkluzywna (włączająca);
Zorganizowana ? role członków są bezosobowe np. orkiestra, istotny stopień zorganizowania, ma wpływ na zachodzące więzi ? brak, role i stanowiska;
Niezorganizowana ? liczą się jednostki, osoby np. grupa przyjaciół.
Grupy istotne ? grupy odniesienia
Grupy porównawcze ? grupy, do których się porównujemy, wnoszące pewne standardy

Znaczenie grupy dla nas
O Grup odniesienia (grupy istotne)
o Negatywna
o Pozytywna
o Porównawcza ? punkty orientacyjne, dorównaćo komuś; tworzy się wyścig szczurów. Bystrym obserwatorem takiego postępowania był Tonnies. Analizował proces przemiany wartości w społeczeństwie przechodzącego od tradycyjnego do nowoczesnego.

Stratyfikacja (uwarstwienie)
O Wzrost nierówności, rozwarstwienia społeczeństwa
O Rywalizacja o trzy podstawowe dobra (dobra rzadkie)
o Pieniądze
o Władza
o Prestiż
Zbieżność czynników statusu społecznego ? posiadanie trzech powyższych dóbr.
Rozbieżność czynników statusu społecznego ? któregoś z dóbr brakuje lub jest częściowo zaspokojone.

Mobilność ? ważne jest to, co osiągamy przez własną pracę, a nie to gdzie się urodziliśmy. Powoduje motywację do dążenia osiągnięcia sukcesu materialnego, który może się przełożyć na prestiż lub / i władzę
Mobilność powoduje motywację do osiągnięcia sukcesu.
16-11-02
Jak ludzie odnoszą się do nierówności społecznych?
Tworzą się zespoły poglądów, przekonań, które wyrażają interesy grup:
Ideologia bogatych (elitarystyczna) ? w społeczeństwie musi istnieć elita, muszą być wzorce.
Ideologia biednych (egalitarystyczna) ? wszyscy jesteśmy równi, więc bogaci muszą się podzielić
Merit, merytokracja ? przezwyciężenie skrajności tych dwóch wcześniejszych ideologii.

Socjologia koncepcji uwarstwienia
Teoria funkcjonalna nierówności społecznej (David Moore) ? W społeczeństwie musi być nierówność, gdyż są w społeczeństwie pozycje, które muszą być obsadzone np. sędzia, ordynator. Państwo musi utworzyć system zachęt, społeczeństwo wynagradza pewne pozycje, ale muszą być wcześniejsze wyrzeczenia, to jest usprawiedliwienie nierówności.
Teoria skumulowanych przewag (efekt św. Mateusza) ? Nierówności pogłębiają się wraz z rozwojem społeczeństwa, bogaci będą jeszcze bogatsi, biedni jeszcze biedniejsi.
Teoria kapitału społecznego ? Powiązania, kontakty, interakcje np. aktorzy, sędziowie.
Teoria kapitału kulturowego ? nawyki, umiejętności, ogłada, która sprzyja w poruszaniu się w życiu społecznym.

Max Weber ? głosił koncepcję uprawomocnienia (legitymizacja), ?jesteśmy posłuszni władzy?.

3 Typy uprawomocnienia władzy (wg Webera)
Charyzmatyczna ? płynie z autorytetu przywództwa obdarzonego szczególnymi cechami np. Hitler.
Tradycyjna ? dziedziczna monarchia, są wodzowie, następnie władza układa się w sposób tradycyjny, przodkowie rządzili, więc następcy muszą się podporządkować.
Legalna ? nie ma tradycji monarchii, pojawia się aparat biurokratyczny, ograniczony system prawa, źródłem władzy jest lud, który wybiera władzę; władza ustanawia prawo.

Rodzaje przywództwa
4 Autokratyczne ? typowy tyran, jak mówi tak ma być4
4 Demokratyczna ? optymalne, przywódca uwzględnia decyzje z podwładnymi
4 Permisywne ? przyzwalające, anarchia, nie ma reguł, ograniczeń, przywództwo dysfunkcjonalne.

Koncepcja władzy jako wymiany (Blan) ? władza jest formą wymiany jest formą wymiany, ofiarujemy posłuszeństwo, jeśli nie możemy się odwdzięczyć to podporządkowujemy się, jesteśmy posłuszni.

Władza ? zdolność do przeprowadzania swojej woli, nawet wbrew woli innej osoby.

Aksjologia ? nauka o wartościach.
Kultura narzuca sposoby myślenia, postępowania.
Systemy aksjonormatywne ? systemy norm i wartości. Wartości ? cele, osiągnięcie dóbr, pieniądze, władza, prestiż. Normy ? metody osiągnięcia wartości, reguły kierujące osiągnięciem wartości
Dopełnieniem normy jest sankcja.
Reguły (normy) odnoszą się do sytuacji, (kiedy i jak są milcząco przyjmowane np. nie wolno pluć na podłogę w budynkach); odnoszą się do pewnych osób (mężczyzna nie nosi spódnicy, wyjątek to Szkoci).
Normy są przypisywane do statusów społecznych, np. wykładowca.
Reguły
Zwyczaje (nawyki)
Charakter prywatny
Słaba sankcja za nieprzestrzeganie zwyczaju
Moralność
Charakter publiczny
Podstawowe więzi społeczne
Może mieć normę skodyfikowaną - Dekalog
Prawo
W 100% skodyfikowana
Sankcja
Rządzi instytucja: sąd, policja, prokuratura
Normy i wartości komplikują np. badania genetyczne.

Typy zachowań wobec wartości i norm.
W N
KONFORMIZM dostosowanie się do norm, wartości panujących w społeczeństwie
WYCOFANIE - -
RYTALIZM - wartości nas nie obchodzą, ale norm należy przestrzegać
INNOWACJA - pójście w bok, zboczenie (dewiacja), Wołomin, bez norm
BUNT np. rewolucjonista, obala wartości i normy, ale też wprowadza nowe
- -
30-11-02
Środki masowego przekazu
Zbigniew Gobal ? Klas
Tarde
XIX w. - tworzenie się społeczeństwa masowego ? prasa wielonakładowa.

Ortega Gasset (hiszpański socjolog) ? początek XX w. ?Bunt mas? obrazuje przemiany społeczne u progu XX w.; Z obrzydzeniem pisze o społeczeństwie masowym. Społeczeństwo masowe ściąga ludzi w dół, brak gustu, chłonięcie najprostszych treści, ludzie są anonimowi, wulgaryzacja gustów.

Publiczność ? zbiorowość mająca trwałą skłonność do odbioru jakiegoś programu.

Audytorium ? widzowie, którzy odbierają w danym dniu program telewizyjny, radiowy. Audytorium ma charakter stabilny.
Audytorium rzeczywiste ? oglądają dany program.
Audytorium potencjalne ? są zdolni do odbioru danego programu.
Audytorium płacące ? płatne serwisy w Internecie.

Publiczność może uczestniczyć w różnych audytoriach.
Publiczność
Klubowa
Wierna
Stali odbiorcy danego przekazu
Przeciętna
Pól na pół (wierni i przypadkowi)
Przypadkowa
Dominacja tych, którzy nie oglądają stale tych programów

Formowanie się publiczności podlega ograniczeniom

Badania mediów
Kierunek strukturalny ? bada dane demograficzne np. wiek, płeć
Kierunek behawioralny ? zajmuje się zachowaniami ludzi, docieka czy media kształtują zachowania
Analiza kulturoznawcza ? czy przekaz jest rozumiany, nie istnieje jedna interpretacja przekazu

Grupy społeczne
? Słuchacze ?Radia Maryja?
Subkultura gustów ? zbiorowość znajdująca upodobania w jakimś stylu.
? Disco Relax
Grupy fanów ? odpowiadają na dany typ przekazu, zbiorowość.
? ?Przystanek Alaska?
? ?Radiostacja?
Audytorium czysto medialne ? przypadkowi widzowie; brak silnego zaangażowania.

Wpływ mediów na społeczeństwo
Kiedy efekty przekazu są zgodne z zamierzeniami nadawcy.
Negocjowalny wpływ mediów.

Wpływ mediów na przemoc
Teoria stereotypów ? media kształtują stereotypy grup upośledzonych, np. w USA ? murzyni.
Koncepcja kumulacji minimalnych efektów
Teoria modelowania ? wzorujemy się na postaciach, które są bohaterami mediów
Teoria katharsis ? oczyszczenie, jeżeli oglądamy sceny przemocy to oczyszczamy się z agresji.
Teoria hamowania agresji ? przemocy, jest dla nas nieprzyjemna i sami tracimy skłonność do agresji.
Teoria fantazji, ? jeśli obejrzymy sceny przemocy i fantazjujemy to czujemy się wyładowani z agresji.
Teoria symulacji ? pobudzanie agresji
Teoria odwrażliwienia ? obojętniejemy na przemoc
Teoria poznawcza ? media utrwalają schematy zachowań.

Rola mediów w społeczeństwie
Hipoteza porządku dziennego ? media mają wpływ na to jak myślimy i w jaki sposób myślimy.
Hipoteza spirali milczenia ? ludzie są konformistami, nie chcą się wychylać.
Teoria oczekiwań społecznych ? ludzie oczekują, że media mogą podsunąć gotowe rozwiązania.


14-12-02
Metody Badań Społecznych
Durkhine - socjologia powinna badać fakty społeczne jako rzeczy nieznane, podobnie jak przyroda ? metody nauk przyrodniczych

Jeśli ktoś nie ma wiedzy to jest to wiedza (wypracowanie podstaw metodologicznych) o naukowym charakterze to posiada wiedze o charakterze nienaukowym.

Sposoby zdobywania wiedzy:
O Nauka ? zdobywanie wiedzy opiera się na metodologii. Metody poznawania świata

Źródła przyjmowania wiedzy:
O Nauka - autorytet nauki
O Autorytet - postacie wzbudzające zaufanie nie mającego charakteru ustawowego, autorytet osoby
O Wiara - wiara w przewodnośćO pewnej wiedzy np. uzdrowiciele
O Model racjonalny - twierdzenia lub ciągi dowodów, nauki pokrewne matematyce, wyciąganie wniosków na pewnych wzorcach

Założenia poznania naukowego:
Natura jest uporządkowana - posiada prawidłowości, które może poznać i zgłębić
Natura jest poznawalna - nie ma zjawisk, których nie moglibyśmy wytłumaczyć (odróżnienie od religii)
Wszystkie naturalne zjawiska mają naturalne przyczyny - wszystko możne wyjaśnić metodami naukowymi. Tylko nowe metody poznania są ograniczone. Nauka nie wieży w cuda
Nic nie jest dowiedzione, jeśli nie przedstawione zostały dowody ? kwestionowanie wierzeń i zdrowego rozsądku jako bezwartościowych
Wiedza przychodzi z nabywanych doświadczeń ? daje to przyrost wiedzy. Nauki mają charakter komunikatywny- szczególnie nauki przyrodnicze
Wiedza przewyższa ignorancje ? lepiej jest wiedzieć niż nie wiedzieć

Cele nauk społecznych:
Wyjaśnianie - dociekania dotyczące zjawisk życia społecznego
Przewidywanie - oparte na badaniach z próbę reprezentatywną
Rozumienie - badacz społeczny stawia się w rolach osoby badanej i próbuje rozumieć jej motywacje postępowania
Dedukcja - wyciągnie wniosków z ogólnych założeń
Prebalistyka - prawdopodobieństwo
Empatia - wczuwanie się

Załażenia rozwijania badań naukowych:
Maksymalizacja pewności poznania naukowe ograniczenie poznania na rzecz jego pewności
Postęp matematycznych obróbek danych
Powtarzano wyników badań
Potwierdzalność przeprowadzanych badań
Ujednolicenie metody i reguł- daje to pewność i możliwość dalszej pracy
Ekspert
Proces myślenia związanego z formułowaniem wniosków
Oparcie zrozumienia na sprecyzowanych regułach logiki
Ekspertyza potwierdzająca założenia
Twierdzenia nauki są trefne, gdy są dobrze wyprowadzone

Elementy metodologii;
Pojęcia i terminy - reguły budowania definicji
Formy wnioskowania - odpowiednik rozumowania na logikę
Teoria prawdopodobieństwa
Procedury losowania
Reguły pomiaru - określenia parametrów rzeczywistych

Sposoby badań rzeczywistych:
Fazy procesu badawczego:
Formowanie problemu
Formowanie hipotezy
Plan badawczy
Definicje operacyjne- [procedury potwierdzające fakty
Definicje pojęciowe- są tworzone przez odwołanie się do innych pojęć
Terminy pierwotne
Terminy pochodne

Definicja:
Definicje budujemy przez najbliższy pokrewny rodzaj i szczególne różnice
Obejmuje wszystkie przypadki, których dotyczy i wyklucza tych, których nie dotyczy
Powinna mieć charakter twierdzący

Próba uporządkowania rzeczywistości:
Taksonomia - system klasyfikacji obejmujących wiele kategorii
Struktury pojęciowe - kategorie powiązane stwierdzeniami
Doraźne systemy klasyfikacyjne
Struktury steroetyczne - taksonomia i struktury pojęciowe

Modele:
Modelowanie matematyczne - opis zależności pomiędzy zjawiskami na podstawie pomiarów

Relacje między hipotezą a teorią:
Najpierw formułujemy hipotezy
Potem teoria
Teoria może być przed pomiarem lub wynikać z niego
Potem budujemy hipotezę ? teoria? rozpoznacie planu badawczego
Uogólnienie rezultatu
Zmienne - pojecie, pod które możemy podstawić różne wartości (założenia zależne i niezależne)
Pomiar - przyporządkowanie liczb obiektom. Służy do szeregowania wartości
Pomiar minimalny - przyporządkowanie liczb obiektom
Pomiar porządkowy - pozwala szeregować obiekty za pomocą przypisanych im liczb
Poziom stosunkowy - może określić przeciętny poziom pomiaru
Korelacja współzależności - tam gdzie jest X nigdy nie ma Y oraz nie ma związku miedzy elementami

21-12-02
Eksperyment
Mierzenia działań pewnych zmiennych.

Grupa eksperymentalna - poddana zmiennej niezależnej
Grupa kontrolna - nie poddana żadnym oddziaływaniom

Wnioskowanie w eksperymencie (związki przyczynowo - skutkowe):
Eliminacja związków pozornych
Ustalenia następstwa czasowego zdarzeń
Wykazanie współzależności zbliżona do korelacji

Kowariancja - występowanie współzależności z intensywnością nasilenia się danej cechy
Operacje w planie badawczym:
Porównywanie
Manipulowanie- ustawianie parametrów eksperymentalnych
Kontrolowanie

Próba
Zasady doboru próby do eksperymentu:
Randomizacja ? losowa, przydział do grupy eksperymentalnej i kontrolnej
Dobór wiązany - uczestników dobieramy w parach

Poprawność uogólniania wniosków:
Kryteria:
Reprezentatywność próby - założenie, że próba, którą wybieramy jest reprezentantem zbiorowości
Wyeliminowanie uwrażliwiający wpływ eksperymentu
Obserwacja ? bezpośredniość, kontekstualność, naturalne warunki, mnie kontrolujemy zdarzeń

Triangulacja ? technika pozwalająca do jednej hipotezy dobrać dwa narzędzia badawcze

Obserwacja może polegać na:
Zachowania niewerbalne, przestrzenne, prajęzykowe
Zakres interpretacji - obserwacja kontrolowana, obserwacja niekontrolowana

Eksperyment laboratoryjny ? uczestnicy zapraszani są do sali
Eksperyment terenowy - sami wchodzimy na jakiś teren
Obserwacja uczestnicząca - obserwator uczestniczy w życiu w działaniach grupy
Obserwacja jawna ? obserwator ujawnia się w grupie
Obserwacja tajna - obserwator podaje się za uczestnika

Badania Sondażowe
Rodzaje badań:
Ankieta pocztowa
Wywiad ? osobisty, telefoniczny
Zalety: niski koszt, diagnoza, obniżą stronniczość , anonimowość , przemyślane odpowiedzi, dostępność
Wady: proste pytania, brak możliwości wyładowania badania, brak kontroli nad udzielanymi odpowiedziami, niski procent odpowiedzi
Metoda kompletnego planu - skoordynowanie istotnych elementów ankiety, wygląd, jakość, starannie zaprojektowana, przypomnienie ankieterom o odesłaniu ankiety

Wywiad osobisty:
Wywiad wg ustrukturowanego planu (ankieter ma ankietę identyczną dla wszystkich ankieterów)
Zogniskowany
Nie ukierunkowany (swobodny) - ankieter zachęca ankietowanego do doświadczeń
Zalety: elastyczność , kontrola sytuacji, kontrola nad kolejnością odpowiedzi, wyższy odsetek odpowiedzi, zbieranie dodatkowych informacji
Wady: duży koszt, zbieranie informacji od rozproszonej populacji, brak anonimowości