Czy wzorce osobowe doby średniowiecza miałyby szanse przyjąć się w świecie współczesnym?

Współczesne czasy znacznie różnią się od czasów średniowiecznych w Europie. Różnica polega na innym spojrzeniu ludzi na świat i ich własnym postępowaniu. Duży wpływ na rozwój światopoglądu człowieka wywierała etyka, za którą stała teologia i filozofia. Chrześcijańska myśl teocentryczna zaczęła wpływać na ludzi, kulturę i życie polityczne. Społeczeństwo zaczęło coraz bardziej skupiać uwagę na swoim życiu duchowym. Uważano, że życie na ziemi jest tylko etapem przejściowym do lepszego świata stworzonego dla nich przez Boga, czeka ich śmierć i sąd ostateczny. Przez około dziewięć stuleci w ludziach kształtowała się świadomość życia zgodnego z zasadami wiary chrześcijańskiej. Wszystkie czyny i działania skierowane były ku Bogu. Bóg był jedyną wartością do której miał dążyć człowiek. Ośrodkiem kultury stał się Kościół, który próbował umacniać wiarę, jak i swoją pozycje w świecie.

W tym okresie wykształciły się średniowieczne wzorce osobowe jako ideały ludzkiego życia. Tymi osobami byli: asceta, rycerz i władca. Każdy z nich starał zapewnić sobie zbawienie i życie wieczne. Ich życie odróżniało się od innych, skierowane było w stronę męki za wiarę. Takie postępowanie miało dawać wszystkim przykład, by podjęto rozważania nad swoim życiem i starano się je ukierunkowywać w stronę Boga.
Na tej podstawie można zadać sobie pytanie. Czy wzorce osobowe doby średniowiecza miałyby szansę przyjąć się także w naszym współczesnym świecie? To pytanie na pewno zastanawia i stawia za sobą kolejne. Czy aby na pewno nie ma już ludzi z takimi cechami? Może jeszcze tacy istnieją, tylko o nich nie wiemy lub nie uświadamiamy sobie, że mogą istnieć?

Nie można stanowczo powiedzieć, że tacy ludzie już całkowicie przeminęli, bądź zapomniano już o nich. W zgiełku różnych spraw mało kto dostrzega, że cechy życiowych idealistów tamtej epoki pozostały. Umarł człowiek, lecz nie umarła o nich myśl. Wielu anonimowych poetów i pisarzy opisało dzieje tych znakomitych ludzi, którzy zabłysnęli w średniowiecznym świecie pozostawiając po sobie wieczną pamiątkę. Pamięć o nich nie zagasła. Istnieje ona nadal w naszym współczesnym świecie, poprzez zachowane do dziś nauki teologiczne i filozofię, a nawet literaturę i sztukę opisującą średniowieczny wizerunek świata. Możemy nadal podziwiać ich sławę i dokonania poprzez pozostawiony przez nich ślad. Do dziś dostrzegamy jak łatwo można odrzucić dobra materialne, które są nic nie warte i żyć nadzwyczajnie, pielęgnując w sobie ducha i budując charakter. Ludzie ci ciągle pragną wskazywać nam sens naszego życia, by ukierunkowywać je w stronę Boga. Są wyjątkowi, ponieważ poświęcili życie dla wiary, którą nosili w sobie, upajali się nią, pielęgnowali w sobie, zawierzyli się jej i oddali. Postawili sobie cel w życiu, do którego podążali.

Dzisiaj czasy o tyle się zmieniły, że zmienił się stosunek ludzi do własnej wiary, która osłabiła się i nie jest już tak silna jak kiedyś. Ciężko powiedzieć, czy pod tym względem średniowiecze przewyższało wszystkie inne epoki. Wtedy rozkwit wiary był największy, a dziś staje się ona coraz kruchsza. Najsmutniejsze jest to, że ludzie przestali doceniać samych siebie , przede wszystkim zaczęli staczać się i wpadać w złe nałogi. Wpływ, na takie postępowanie wywiera wiele złych środowisk, z którymi my niekiedy nie potrafimy sobie poradzić. Światem zaczynają rządzić pieniądze przez co ludzie stają się materialistami. Powoli upada nasza moralność i wrażliwość na społeczne problemy świata.

Zwróćmy uwagę na średniowiecznego ascetę, człowieka który dobrowolnie zrezygnował z przyjemności życia i dóbr doczesnych. Doskonalił w sobie cnotę, pobożność i pielęgnował miłość do Boga. Niektórzy z nich żyli w skrajnej nędzy i świadomie umartwiali się poprzez zaniedbywanie swego ciała.

Przykładem takiego ascety był święty Aleksy, który pochodził ze znakomitego książęcego rodu rzymskiego, lecz odrzucił całe bogactwo, luksusowe życie i pozostawił młodą żonę, by zostać żebrakiem. Wybrał on poniżenie, cierpienie, tułaczkę i biedę, po to, aby móc doskonalić w sobie ducha i poprzez modlitwę uzyskać świętość i zbawienie.

Trudno powiedzieć, czy zaakceptowalibyśmy taki sposób życia, ale faktem jest to, że do dziś podziwiamy i doceniamy ludzi pobożnych, oddanych Bogu i religii. Czy dzisiaj nie możemy dopatrzyć się takiego poświęcenia? Wystarczy tylko rozejrzeć się wokoło, a dostrzeżemy odbicie średniowiecznych ascetów. W niektórych krajach Ameryki Łacińskiej do dziś można zauważyć przejawy ascetyzmu. Podczas świątecznych pochodów niektórzy ludzie publicznie biczują się lub dobrowolnie krzyżują manifestując miłość do Boga. Tak w średniowieczu jak i dziś ludzie dostają powołanie od Boga. Poświęcają się jemu poprzez modlitwę, naukę o Nim i głoszenie Słowa Bożego. Tacy ludzie zostają księżmi albo mnichami, którzy zamknięci w klasztorach przed światem realizują wzorcowe życie religijne.

Ponadto współczesnym przykładem idealnego życia jest uznany już za świętego papież Jan Paweł II, który bezgranicznie poświęca się dla ludzkości, a zarazem wypełnia posługę duchową. Jest on wzorem dla wielu ludzi, podziwiany za swoje niezmierne starania w dążeniu do utrzymania pokoju i miłości na świecie. Nagłaśnia on z wiele problemów starając się nakłaniać do ich rozwiązywania. Jest to człowiek obdarzony od Boga wspaniałym darem. Jest nauczycielem prawdy, przyjacielem każdego człowieka, cieszący się zaufaniem i szacunkiem nawet tych, którzy są daleko od wiary. Oprócz papieża wymienić tu można Matkę Teresę z Kalkuty. Pomagała ona chorym i cierpiącym w Indiach, którzy potrzebowali pomocy. Obecnie wciąż podziwiamy tych, którzy pragną pomagać innym. Są to ludzie, którzy w swoich działaniach kierują się sercem. Ich motywacją jest bezinteresowna miłość otrzymana od Boga, która potrafi przezwyciężać wszelkie bariery. Przyjrzyjmy się im czasem i zastanówmy, czy nie są naszymi współczesnymi wzorcami osobowymi.

Innymi godnymi uwagi ludźmi byli średniowieczni rycerze. Oni również byli ideałami ludzkiego życia, którzy wiernie służyli Bogu, królowi i ojczyźnie. Przykładem idealnego rycerza był legendarny hrabia Roland, który wiernie wykonywał swoją posługę. Był on szlachetny, waleczny, bohaterski, honorowy, pobożny i odważny aż do szaleństwa. Cechowała go również duża sprawność fizyczna i perfekcja we władaniu bronią. Walczył on z poganami w obronie wiary chrześcijańskiej, za którą mężnie zginął.

W dzisiejszych czasach również możemy dostrzec konflikty na tle religijnym, gdzie toczą się wojny pomiędzy wyznawcami różnych religii i z poświęceniem giną ludzie. W takich konfliktach interweniuje wojsko, które podobnie jak średniowieczni rycerze służy państwu. Rycerze byli ludźmi pełnymi wiary i nadziei w dążeniu do uzyskania swoich celów. Żyli idealnie łącząc w sobie cechy wojownika, chrześcijanina i poddanego. Dzielnie ginęli na frontach walki z nadzieją na lepsze życie po śmierci. Nasz świat ciągle potrzebuje takich ludzi, lecz coraz trudniej o nich. Po tych ludziach została nam tylko pamięć i wiele legend opisujących ich bohaterstwo. Niektórzy wspominają ich pisząc o nich książki, produkując filmy, a niekiedy pragną naśladować w klubach bractw rycerskich.

Zauważmy, że utrzymanie tych, jak i innych szlachetnych zwyczajów będzie zależało od nas samych. Spoczywa na nas odpowiedzialność wychowania przyszłych cech człowieczeństwa. To jak będziemy kształtować pokolenie i świat będzie decydować o przyszłych jego losach.

Ideału władcy nie musimy szukać, ponieważ zmienił się ustrój i w demokratycznym państwie to my powinniśmy słusznie podejmować wspólne decyzje dotyczące spraw naszego państwa. Wizerunek idealnego władcy kreował się jeszcze długo po średniowieczu. Każdy kolejny władca pragnął jak najsłuszniej kierować swoim krajem. W średniowieczu jego cechami była odwaga, mądrość i dobroć. Władca naradzał się ze swoimi doradcami przy podejmowaniu licznych ważnych decyzji. Modlił się i starał kontaktować się z aniołami i świętymi, aby mądrze i rozważnie rządzić i decydować. Władca bronił wiary chrześcijańskiej, gdyż reprezentował Boga na ziemi. Przykładem może tu być Karol Wielki, który był wzorem średniowiecznego władcy sprawującym rządy monarchy.

Dzisiaj krajem rządzą przystosowani i wybrani do tego ludzie, którzy również pragną rządzić idealnie. Jest to grupa osób, która specjalizuje się w podejmowaniu decyzji politycznych. Powrót do monarchii byłby złą decyzją. Król nie miałby szans istnieć we współczesnym świecie.

Zastanówmy się, który ze średniowiecznych wzorców osobowych miałby szanse odrodzić się w dzisiejszych czasach, czy zaakceptowalibyśmy takich ludzi i postawili za przykład? Jeżeli nie, to postarajmy się wzorować na naszych współczesnych ideałach. Myślę, ze dostrzeżemy i docenimy ich za swoje postępowanie, żeby móc ich zapamiętać. Niech będą dla nas wzorem i przykładem.