Sciaga na egzamin z socjologii w EUH-E

Pytania na egzamin z socjologii i odpowiedzi na niektore.

gr. I

1. Komponenty środowiska wychowawczego
2. Nawyk i nałóg - róznice między nimi
3. Funkcje rodziny
4. Co to jesy socjologia wychowania według Znanieckiego
5. Przyczyny patologii
6. Funkcje czasu wolnego
7. Typy małzeństw
8. Cykl życia małzeńskiego
9. Czynniki życia społecznego
10. Nieformalne grupy rówieśnicze
11. Grupy wtórne i pierwotne
12. Rysunek - relacje w rodzinie

gr. II

13. O Znanieckim
14. Opis trzech subkultur
15. Funkcje szkoły
16. Instytucje współpracujące ze szkołą
17. Co to jest socjologia
18. Co to jest socjalizacja / podział wtórny i pierwotny
19. Turystyka +/-
20. Pozytywne i negatywne stosunki rodziców do dzieci
21. Cechy grup społecznych
22. Składniki kultury
23. Wyjaśnij pojęcia: egocentryzm, agresja, egoizm, despotyzm, wrogość, sadyzm
24. Co bada socjologia

ad 15 Przez funkcje szkoły rozumie się określony sposób działania związany z rozwijaniem i zaspakajaniem potrzeb oraz aspiracji społeczeństwa, zwłaszcza w zakresie edukacji i wychowania.

Wpływ szkoły na życie społeczne i kształtowanie osobowości ludzi łączy się z układem mechanizmów zewnętrznych i wewnętrznych regulujących zachowanie człowieka i przebieg jego kariery szkolnej.

Szkoła jest syntezą ról społecznych związanych z określoną zbiorowością społeczną, zlokalizowaną w czasie i przestrzeni, wpływającą na zachowanie i postępowanie ludzi, umożliwiającą im działanie w różnych dziedzinach.

ad 3 Funkcje rodziny:
- prokreacyjna (prokreacja poza rodziną jest niewskazana, bo stwarza rodziny niepełne)
- materialno – ekonomiczna (gospodarstwo domowe, zabezpieczenie bytu rodziny, zabezpieczenie na starość, gromadzenie majątku)
- opiekuńczo – zabezpieczająca (związana z postępowaniem wobec dzieci i osób starszych
- legislacyjno – kontrolna (rodzina zezwala na wiele rzeczy nielegalnych poza nią; członkowie rodziny wzajemnie się kontrolują)
- kulturowa
- rekreacyjno – towarzyska
- emocjonalno – ekspresyjna (zaspokajanie potrzeby przynależności, poczucia bezpieczeństwa, odbicia emocjonalnego. Często grupy rówieśnicze zastępują dzieciom rodziny, w których brakuje klimatu emocjonalno-ekspresyjnego.)
- stratyfikacyjna (kształtowanie miejsca w strukturze społecznej)


ad 6 Funkcje czasu wolnego:
- relaks i wypoczynek sa dwie formy czynna np. czytanie i bierna np. oglądanie TV czy leżenie, forma zależy od stylu życia człowieka, chętniej są wybierane formy bierne, dla niektórych pojęcie „ wolnego czasu” jest źle rozumiane, bo oznacza leżenie i nie robienie nic, nie wolno nikomu narzucać, kto jak ma spędzić swój wolny czas, dzieci mówiąc „nudzę się „ chcą , by rodzice wymyślili im jakieś zajęcie, u starszych jest inaczej, czas wolny jest niezbędny człowiekowi
- hobby – realizacja życiowej pasji, ci, którzy maja pasje nigdy się nie nudzą

ad 17 Socjologia – Twórca socjologii A. Comt’e. Jest to nauka o społeczeństwie ale dokładnie przedmiotem jej zainteresowań są zjawiska i procesy prowadzące do powstania różnych form życia zbiorowego ludzi i struktury tych zbiorowości, zjawiska i pracy zachodzącej w tych zbiorowościach, wynikające ze wzajemnego oddziaływa-nia ludzi na siebie, siły skupiające i siły rozbijające te zbiorowości, zmianę i przekształcenia w nich zachodzące.


ad 18 Socjalizacja (łac. socialis = społeczny) to proces (oraz rezultat tego procesu) nabywania przez jednostkę systemu wartości, norm oraz wzorów zachowań, obowiązujących w danej zbiorowości. Socjalizacja trwa przez całe życie tej jednostki, lecz w największym nasileniu występuje, gdy dziecko zaczyna stawać się istotą społeczną. Największą rolę na tym etapie odgrywają jego rodzice, później także wychowawcy i rówieśnicy oraz instytucje (takie jak szkoła czy kościół).
Procesy socjalizacji możemy podzielić na pierwotne i wtórne.
Socjalizacja pierwotna — składowa procesu socjalizacji, zachodząca w grupie pierwotnej, najczęściej na obszarze rodziny. W socjalizacji pierwotnej na jednostkę mają wpływ znaczący inni, przeważnie rodzice. Charakteryzuje się ona silnym emocjonalnym oddziaływaniem znaczących innych na jednostkę. Reguły działania przyswaja ona na zasadzie naśladownictwa oraz w mniejszym stopniu poprzez werbalny przekaz symboliczny. Socjalizacja pierwotna kończy się w momencie pojawienia się uogólnionego innego. W tym momencie rozpoczyna się etap socjalizacji wtórnej.
Socjalizacja wtórna — składowa procesu socjalizacji obejmująca proces profesjonalizacji lub etatyzacji, kiedy w toku wzrastania jednostki do życia społecznego wchodzi ona do kolejnych wtórnych grup społecznych (instytucje religijne, zakłady pracy, partie polityczne itd.).



ad 7 Małżeństwa mogą występować w formie monogamicznej lub poligamicznej (poligamia to jeden mężczyzna i wiele kobiet, a poliandria to jedna kobieta i wielu mężczyzn). Rodziny patrlinarne – dziedziczenie pozycji społecznej po linii ojca, a matrlinarne – matki. Kohabitat – para żyjąca bez formalnoprawnego uregulowania związku (małżeństwa).
- monogamia – to małżeństwo 1 mężczyzny z 1 kobietą,
- monogamia sesyjna – częste rozwody i śluby,
- poliandria - typ rodziny że kobieta posiada więcej mężów
- poligamia – 1 mężczyzna posiada więcej niż 1 żonę.

ad 16 Dom kultury, Młody człowiek ma tu znaleźć możliwość realizacji, rozwijania swoich zainteresowań. Mają kształcić, dawać możliwość na spędzenie wolnego czasu, maja urozmaicić dzień np. przez sekcje, maja wychowywać , zajęcia w grupie uczą akceptacji drugiej osoby
Świetlica, Każda ma inny charakter, funkcje realizowane przez świetlice są uzależnione od przyjętych zasad ( wychowawcza, opiekuńcza)
typy: szkolna, osiedlowa, parafialna, zakladowa, szpitalna, dworcowa
Biblioteki i czytelnie,

ad 19 Turystyka:
zródlo utrzymania i dochodów miejscowej ludnosci, chociaz powaznym problemem zwiazanym z ruchem turystycznym jest dewastacja krajobrazu, srodowiska (niska kultura turystyczna spol. polskiego). Turystyka dostarcza dewiz, tworzy sie większy dochód narodowy, rozwijaja sie regiony, rozwijaja sie obszary wiejskie.

ad 21 Grupa społeczna to co najmniej trzy osoby połączone względnie trwałymi więziami społecznymi powstałymi na podłożu odczuwanych i uświadamianych wspólnych potrzeb, wartości i interesów, których treści wyznaczają specyfikę i odrębność danej grupy od innych. Grupa społeczna to zbiorowość, która wykształciła pewien zakres wspólnego myślenia. Jest to zbiór osób, które wyznaczają więź społeczną (charakter dwoisty) i samoświadomość. W grupie istnieje komunikacja i łączność, tendencja do zachowania konformizmu, kulturowo wspólnych wartości, świadomość wspólnych interesów i ich przedkładanie nad swoje interesy, pewne terytorium, majątek, budynki, ośrodki, skupienia, wspólne symbole, herby, sztandary, pieczęcie. Grupa wykształciła władzę grupową i instytucje (pewne sposoby działania, załatwiania spraw) grupowe.


ad 11 Grupy pierwotne i grupy wtórne. Pierwsze z nich stanowią szczególną odmianę grup małych. Liczba ich członków jest niewielka, kontakty mają charakter bezpośredni. Grupy te cechuje silna więź osobista, niewyspecjalizowane funkcje, względna intymność i trwałość. Zalicza się do nich przede wszystkim rodzinę, grupę sąsiedzką (powstającą w wyniku przekształceń kręgów sąsiedzkich), grupę rówieśniczą. Nie ma w nich zazwyczaj więzi formalnej, członkowie są silnie zaangażowani emocjonalnie w sprawy grupy, solidarni, występuje w nich wysoki poziom identyfikacji członków z grupą.
Grupy wtórne to reguły grupy zorganizowane dla realizacji określonego celu, liczące zazwyczaj więcej członków. Przeważają w nich styczności rzeczowe (związane z realizowanym celem) i najczęściej — pośrednie. Niektóre grupy wtórne, mogą mieć nieliczny skład osobowy (np. komitety organizacyjne, komitety rodzicielskie). Cechą charakterystyczną społeczeństw współczesnych jest wzrastająca liczba grup wtórnych. Jest to spowodowane postępującym podziałem pracy, wzrostem zainteresowań i potrzeb ludzi, specjalizacją życia społecznego.


ad 10 Grupa nieformalna to taka, której więź wewnętrzną polega tylko na organizacji instytucji i kontroli nieformalnej, Są to, więc grupy złożone zwykle z małej liczby osób, połączonych wspólnotą interesów, pozostającą w bezpośrednich interakcjach (więzi osobiste), w których obowiązują niesformalizowane – niekiedy bardzo luźne i ulotne – zasady i kryteria członkostwa, kierownictwa i kontroli. Istnieją poza lub wewnątrz grup formalnych a ich cele mogą być zgodne lub sprzeczne z działaniami tych, że grup.




ad 14 Streetboysi (streetgangs) - uliczni chłopcy, uliczne gangi. Spotkać ich można w wielu krajach. Stanowią istotne niebezpieczeństwo i zagrożenie dla porządku publicznego. Ich pasją są uliczne walki, do których używają często noży, łańcuchów rowerowych, pałek. Badacze tej subkultury twierdzą, że agresywne zachowanie streetgangs to rozładowanie stresów, kompleksów niższości, braku poczucia bezpieczeństwa. Są to charakterystyczne stany dla okresu dorastania. Streetboysi nie mają ściśle określonej ideologii, podobnie jak skini preferują jedynie kult siły wobec otoczenia. Uliczne gangi można spotkać również w Polsce, najczęściej walczą z innymi podkulturami młodzieżowymi.
HIPISI, pierwsze grupy pojawiły się w latach 60-tych w USA, jako wyraz buntu przeciwko tradycyjnym amerykańskim wartościom kariery, profesjonalnej perfekcyjności, postępowi, prestiżowi mierzonemu stanem posiadania. U podstaw ruchu legły nastroje pacyfistyczne, których radykalizacje nastąpiła po wybuchu wojny wietnamskiej. Hipisi głosili hasła wolnej miłości, powrotu do natury, pacyfizmu, dostępu do narkotyków, tolerancji w zakresie wyboru sposobu życia, zachowania i ubioru. W Polsce na przełomie lat 60-tych i 70-tych tworzono komuny na Mazurach, w Bieszczadach i w okolicy Warszawy. Od lat 80-tych hippisów utożsamiano w Polsce z narkomanami. Długowłosi i ekstrawagancko ubrani stanowili wstydliwy problem. Z biegiem lat ruch przestał istnieć, ale poglądy dawnych hipisów nadal znajdują zwolenników wśród młodych ludzi.
HARLEYOWCY, motocykliści, ruch stale obecny niemal w całej Europie, USA i Australii. W latach 50-tych na autostradach Kalifornii i Wschodniego Wybrzeża zaczęli się pojawiać gromadnie młodzi mężczyźni, tak zwani ridersi na ciężkich motocyklach. Harleyowcy nie starają się afiszować z jakąkolwiek ideologią, interesują ich tylko motocykle i wszystko im podporządkowują. Nie pasjonują się nowymi modelami. Prawzorem i najczęściej używaną maszyną jest amerykański Harley Dawidson. W Polsce pierwsi harleyowcy pojawili się w latach 70-tych. Harleyowców charakteryzuje duch męskiej sprawności i siły. Typowy strój harleyowca to czarna skórzana kurtka z symbolami i emblematem, podkoszulek z oberwanymi rękawami i demonicznym wzorkiem, szeroki i ciężki od żelaza pas, dżinsy z dziurami lub skórzane spodnie, wysokie buciory. Na przegubach bransolety, palce upierścione srebrem, tatuaże. Jest też styl na “Dziki Zachód”: kowbojski kapelusz, takież buty, frędzle i indiańskie ornamenty. Napojem mistycznym harleyowców jest piwo lub whisky “Jack Daniels”. Na popularnych zlotach harleyowców panuje atmosfera pikniku i wzajemnego zrozumienia.


ad 5 edną z przyczyn są zachowań patologicznych są uwarunkowania genetyczne. Nie ma na razie na to jednoznacznych dowodów, ale udowodniono, że u dzieci przestępców występują skłonności do łamania prawa. Niewątpliwie jedną z najważniejszych przyczyn patologii są uwarunkowania środowiskowe. Brak więzi społecznych, brak kontroli społecznej i wyraźnych norm postępowania powodują powstawanie warunków sprzyjających rozwojowi patologii. Toteż patologie przeważają w środowiskach wielkomiejskich, aniżeli na wsiach i w małych miastach. Istotnym czynnikiem sprzyjającym rozwojowi patologii, jest nierówny dostęp do dóbr materialnych. Pogłębiające się w okresie transformacji ustrojowej rozwarstwienie społeczne powoduje powstawanie zachowań patologicznych wśród ludzi najuboższych, żyjących poniżej minimum socjalnego.



ad 4 Socjologia wychowania, jedna z dziedzin socjologii ściśle związana z pedagogiką społeczną, zajmująca się wychowaniem jako procesem społecznym. Socjologia wychowawcza bada m.in. środowiskowe uwarunkowania szkoły, rodziny, grup rówieśniczych, funkcjonowanie różnych środowisk wychowawczych, zmiany celów i treści wychowania społecznego.
Socjologia wychowania była w polskiej literaturze pedagogicznej pierwszym systematycznym traktatem socjologicznym ujmującym wychowanie jako proces społeczny, wskazującym jego szerokie społeczne uwarunkowanie i podkreślającym, że sukces wychowawczy jest zależny nie tylko od umiejętności nauczyciela i wychowawcy, ale od bardzo wielu innych zjawisk społecznych. Znaniecki potraktował analizę wychowania i jego uwarunkowań jako zastosowanie swojej ogólnej teorii socjologicznej.Socjologia wychowania nie była elementem w procesie budowania systemu w ścisłym tego słowa znaczeniu, była raczej próbą weryfikacji jego użyteczności w analizie jednej dziedziny procesów społecznych. Pozwoliła ona Znanieckiemu na nowatorskie wówczas ujęcie zjawisk i procesów wychowania, na analizy pokazujące społeczne mechanizmy zachodzące w wychowującym społeczeństwie, i w systemie „wychowawca-wychowanek".