Rola CEFTA w dostosowaniu krajów Europy Środkowej i Wschodniej do Unii Europejskiej

CEFTA z ang. Central European Free Trade Agreement czyli Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu zostało zawarte 21.12.1992r. w Krakowie przez Polskę, Węgry, Czechy i Słowację. Dziś członkami s także Słowenia, Rumunia oraz Bułgaria. Dotyczy ono
utworzenia strefy wolnego handlu między jego członkami (liberalizacja handlu nie odnosi się do obrotu handlowego pomiędzy Czechami i Słowacj, gdyż w momencie podziału na dwa suwerenne państwa zachowały one unię celn i walutow). CEFTA jest porozumieniem działajcym zgodnie z zasadami GATT oraz umowami wzorowanymi na porozumieniach między krajami EWG i EFTA. Strefa wolnego handlu dotyczy towarów przemysłowych oraz niektórych maszyn i urzdzeń. Dla potrzeb negocjacji harmonogramu liberalizacji towary podzielono na trzy kategorie ustalane bilateralnie (lista A, B, C). Docelowo porozumienie obejmuje także liberalizację barier pozacelnych. CEFTA służy ponadto uzgadnianiu i zacienianiu wzajemnej współpracy jej członków oraz zasad powizań z Uni Europejsk. Celem porozumienia jest również ochrona własnego rolnictwa. Bardzo sztywne stanowisko państw CEFTA, wynikajce z ochrony własnego rolnictwa, sprawia, że handel towarami rolno spożywczymi jest liberalizowany w sposób selektywny, tzn. partnerzy musz przestrzegać wzajemnie sobie przyznawanych kwot preferencyjnych (kontyngentów celnych) a ułatwienia
importowe dotycz jedynie tych towarów, które nie s produkowane w danym kraju lub ich produkcja jest niewystarczajca. Termin docelowy stopniowego znoszenia ceł w handlu między członkami przewidziany na rok 2001 został skrócony do końca 1997 r. W połowie 1994 r. został podpisany Protokół Dodatkowy, na podstawie którego rozpoczęto wprowadzanie przyspieszonej liberalizacji w zakresie towarów przemysłowych i rozszerzanie zakresu wzajemnych koncesji w grupie towarów rolno-spożywczych. Została też przyjęta tzw. Deklaracja Poznańska, która zapowiadała dalsze przypieszenie liberalizacji oraz rozszerzenie przedmiotowe i podmiotowe porozumienia. Oznacza to, iż praktycznie od 1997 r. w handlu wzajemnym cła będ obowizywały tylko w odniesieniu do kilku pozycji taryfowych. Dzięki temu Porozumienie CEFTA wyprzedza harmonogramy redukcji ceł obowizujce w Układach Europejskich.
Reasumujc, rola CEFTY w przygotowaniu krajów Europy rodkowej i Wschodniej jest co najmniej znaczna. Te kraje, które s w CEFCIE i które zostan przyjęte do Unii Europejskiej łatwiej uczyniły swoje gospodarki przystosowane do jej wymogów, i dzisiaj droga do Unii Europejskiej jest dzięki temu łatwiejsza. Jednak nie wszystkie kraje należce dzi do CEFTY przystpi do UE w maju 2004 r i naszym zdaniem byłoby bardzo niedobrze, gdyby rozszerzenie Unii Europejskiej spowodowało, że pojawi się nowe bariery pomiędzy państwami europejskimi, w tym między krajami rodkowoeuropejskimi. Według nas, CEFTA jest czym, co łczy kraje należce do niej. "Łczy tradycja i współpraca". Wydaje nam się, iż wiele wskazuje na to, że CEFTA nadal będzie istnieć, po wejciu do Unii częci krajów należcych do niej.