Omówic podzial definicji ze względu na zadania. Podac własne przykłady.

Podział definicji ze względu na zadania
Definicje są niezbędnym narzędziem komunikacyjnym, którym stawiamy skrajnie odmienne zadania. Jednym z najistotniejszych podziałów definicji jest ich podział ze względu na zadania; rozróżniamy tutaj

definicje sprawozdawcze;
definicje projektujące;
- definicje konstrukcyjne (swobodnie projektujące)
- definicje regulujące1

Podążając za tym podziałem, możemy wyjaśnić, że definicja sprawozdawcza, to taka, która wskazuje, jakie znaczenie ma czy też miał kiedyś definiowany wyraz w pewnym języku. Oznacza to, że wskazują nam one jakie znaczenie wyrażenie definiowane ma lub miało w danym języku, na przykład definicja sprawozdawcza jest poprawna wtedy, kiedy jest zdaniem prawdziwym – można to zobrazować takim przykładem: jeżeli definicja „małpa jest ssakiem człekokształtnym” jest poprawna, to zdanie, w którym jest wyrażona jest zdaniem prawdziwym.

Rolą definicji sprawozdawczej jest wskazanie w jaki sposób dana grupa ludzi posługuje się – lub, kiedy badamy pewne procesy historyczne – posługiwała się danym wyrazem lub wyrażeniem. Można to zilustrować następującym przykładem:
„W języku Polaków XXI wieku wyraz „piwiarnia” oznacza tyle co „lokal, w którym można napić się piwa” innym przykładem (historycznym) może być wyraz „kobieta”, który w średniowieczu oznaczał nic innego jak „kokota”, „prostytutka” ; z kolei definicja sprawozdawcza w słownictwie „branżowym” może być wyraz „omyk” – w języku myśliwych oznaczający „ogon zająca”. Definicje sprawozdawcze formułuje się przede wszystkim w celach dydaktycznych. Dlatego też, jeżeli ktoś wypowiada twierdzenie – „planeta to ciało niebieskie, krążące wokół gwiazdy lub pozostałości gwiazdy, na powierzchni której nie występują reakcje termojądrowe, a której masa jest na tyle dużą by uzyskać prawie kolisty kształt”, to choć nie jest powiedziane wprost – zakładamy, że w takim znaczeniu Polacy rozumieją tę definicję i uznajemy ją za przykład definicji sprawozdawczej.

Funkcją definicji sprawozdawczej jest odtwarzanie takiego znaczenia wyrazu, jakie ma ono w interesującym nas języku, oznacza to, że jeżeli wyraz, który definiujemy nie a wyraźnej treści – mamy do czynienia z nazwą nieostrą czego implikacją jest to, że definicja musi – w każdy wypadku – zachować tę nieostrość. Obrazuje to wyraz nieostry „gruby” używany w odniesieniu do ludzi otyłych. Jeżeli przyjmiemy taką definicję regulującą: „Osoba gruba to taka, która waży co najmniej 100 kilogramów” rozstrzygniemy bez trudu każde pytanie o postaci „Czy dany człowiek jest gruby”. Można próbować korygować wadę niewyraźności, która polega na tym, że znaczenie danego słowa nie wyznacza jednoznacznie zbioru jego desygnatów. Ilustruje to nazwa „materializm”, dla której nie potrafimy wyienić takiego zbioru cech, która byłaby przypisana tylko do niego, musimy wtedy przyjąć definicję regulującą np.: „Materializmem nazywamy każdy kierunek, nurt czy stanowisko filozoficzne, przeciwne do idealizmu” – wtedy już bez przeszkód można rozstrzygnąć pytanie dotyczące postaci „Czy dany bohater jest idealistą?” Wynika z tego, że definicja sprawozdawcza, która składa wierne sprawozdanie z tego, co oznacza słowo w badanym języku – zawsze będzie zdaniem prawdziwy.
Z kolei jeżeli użyjemy słowa „kelner” do określenia, że w języku polskim oznacza ono tyle co „mężczyzna lekkomyślny” – poinformuję niewłaściwie o znaczeniu tego słowa – czyli zdanie to będzie fałszywe.
Definicji sprawozdawczej używamy w stosunku do odbiorcy nie znającego ustalonego znaczenia słowa w dany języku, z definicjami tymi stykamy się przede wszystkim na wszelkich etapach edukacji, szkoleniach, prezentacjach, projekcjach, wykładach czy sympozjach, możemy ich również używać w czasie rozmowy – wtedy służyć będą uściśleniu rozumienia danego słowa, wykluczając wszelkie inne interpretacje.

Innym przykładem definicji, jest definicja projektująca – czyli taka, której zadaniem jest ustalenie znaczenie danego słowa, to właśnie poprzez te funkcję ustala się tzw „regułę znaczeniową” – określającą jakie danemu słowu, dźwiękowi czy napisowi nadane zostało znaczenie, na przykład:
„Licytant - Użytkownik, który złożył ofertę kupna Towaru w ramach licytacji w trakcie Transakcji licytacyjnej”2
„Laser - urządzenie do wytwarzania spójnej, słabo rozbieżnej i monochromatycznej wiązki światła. Nazwa jest skrótem od pełnej nazwy wjęzyku angielskim (light amplification by stimulated emission of radiation)”3 – ta definicja jest przykładem nadania nazwy nowemu tworowi językowemu, którego nikt wcześniej nie zdefiniował i jest w języku polskim znaczeniem całkowicie nowym. Ustalając znaczenie danego wyrazu na przyszłość sprawia, że definicja projektująca staje się definicja konstrukcyjną, należy tutaj jednak pamiętać, że po zaakceptowaniu wyrazu definiowanego definicja projektującą przez autorytety w danej dziedzinie – na przykład grupę badaczy, naukowców, ekspertów – definicja wyrazu z projektującej staje się sprawozdawczą.
Definicja konstruktywna nie musi odnosić się tylko i wyłącznie do nowych, powstających dopiero słów. Może odnosić się do wyrazów już znanych – których znaczenie zostało w jakiś sposób poszerzone, a co za tym idzie ma być ono nowe, na przykład w dziedzinie chemii organicznej słowo „cukier” oznacza: „organiczne związki chemiczne składające się z atomów węgla, wodoru i tlenu. Są to związki zawierające jednocześnie liczne grupy hydroksylowe, karbonylowe oraz czasami mostki półacetalowe. Ogólnym wzorem sumarycznym węglowodanów jest CxH2yOy lub Cx(H2O)y (znane są jednak węglowodany niespełniające tego wzoru, np. deoksyryboza”4
Definicja konstruktywna nie jest z natury ani prawdziwa ani fałszywa – polega ona bowiem na tworzeniu projektu, a już o jego przyjęciu lub odrzuceniu zadecydują odbiorcy. Dlatego też, niektóre definicje nie przyjmują się w potoczny języku i pozostają tylko w fazie konstrukcji, kiedy z kolei inne przyjmuje się i adaptują się one w języku i świadomości odbiorcy.