Oświecenie i modernizm - informacje ogólne

Oświecenie

1. Zmiany, które zaszły w oświeceniu:
• Zmiany widoczne w życiu jednego człowieka, na przestrzeni kilkudziesięciu lat
• Wynalezienie mikroskopu i teleskopu
• Rozwój edukacji (szkoły powszechne i darmowe)
• Sześć razy więcej osób umiało czytać i pisać
• Udoskonalenie druku (upowszechnienie druku)
• Zwiększenie długości życia (z ok. 25 lat do ok. 40 lat)
• Nowa koncepcja miłości (kobiety później wychodzące za mąż później)
• Środki antykoncepcyjne (zioła, jelita zwierzęce)
• Podział mieszkań na pokoje
• Upadek autorytetu kościoła (wynikający z rozwoju nurtów ateistycznych i deistycznych)
• Upadek autorytetu władzy
• Pojawienie się jednego z najważniejszych pytań - Dlaczego istnieje społeczeństwo?
• Zwiększenie zasobności ludzi
2. Zła strona oświecenia:
• Kolonializm
• Filozofia Kartezjusza
• Niewolnictwo (porwanie ok. 64 mln ludzi z Afryki)
3. John Locke:
• Uważał, że nie ma kapitalizmu, a jest konsupcjonizm
• Prawo własności jest ograniczone (można robić wszystko ze swoim majątkiem, jeżeli został zarobiony uczciwie)
• Należy odmówić posłuszeństwo nieuczciwym władcom
• Teoria społeczeństwa obywatelskiego – CIVIC SOCJETY
• Prawo większości
• Ludzi należy uczyć, aby byli wykształceni
4. Kartezjusz (Rene de cart):
• Matematyk
• Filozof
• Pragnął zbudować filozofie od nowa
• Emocjonalnie niezaradny
• Uważał, że na wszystko jest jedna genialna metoda
• Podważał wszystko, co powstało do tej pory
• Traktował zwierzęta jak niemyślące narzędzia
• Człowiek wie jedynie to, że myśli (Cogito ergo sum – myślę wiec jestem)
• Logika połączona z wiarą (schemat JA  BÓG  ŚWIAT I CIAŁO)
• Badał uczucia w sposób matematyczny (objawami miłości są np. motyle w brzuchu, przyśpieszone tętno, niestrawność)
• Ludzi, którzy nie myśleli tak jak on chciał umieszczać w Szpitalu Generalnym (była to umieralnia, a nie miejsce, w którym się leczy)
5. Francisco Goya:
• Malarz, urodzony w 1746 roku
• Nie pasował do epoki oświecenia, w której żył
• Nie miał znajomości
• Sprytny, zaradny i dyskretny
• Namalował portret Napoleona
• Malował dwie wersje kochanek (gołą – którą można sobie było powiesić tam, gdzie żona nie widzi i ubraną - oficjalną)
• Do jego twórczości nawiązuje film „Duchy Goii”, nie mulic z filmem „Demony wojny, według Goii”
• Namalował dwa cykle obrazów (czarne malowidła, które można było powiesić na ścianach, oraz okropieństwa wojny)
• Na starość ogłuchł

Modernizm

6. William Blacke:
• Malarz, poeta i filozof
• Przeciwnik Kartezjusza (nazywany antykartezjuszem)
• Zespół „The doors” – nawiązuje w swoich utworach do jego twórczości
• „Czerwony smok” i „Truposz”
• Był za ostry dla romantyków i modernistów, nie dogadał się również z artystami, ponieważ nie chciał
• Przeciwnik kościoła
• Tworzył, bez wpływów zewnętrznych (rył na metalu)
• Mieszkał w Londynie
• Specyficzne poglądy „Sztuka jest piękna, bo nigdy nie odzwierciedla rzeczywistości”
• Szatan inspiracją dla jego twórczości
• Cenił Chrystusa (uważał go za największego artystę)
• Człowiek, jest zwierzęciem i to jest dobre (wiersz „Tygrys”)
• Człowiek staje się i ubywa
• Potrzeby są najważniejsze, mogą stać się złe, tylko wtedy, gdy powodują wyrzuty sumienia
• Uważał doświadczenie życiowe i wyobraźnie za czynniki niezwykle istotne w życiu człowieka
• Stał się ikoną dla subkultur
• BO WSZYSTKO, CO ŻYJE JEST ŚWIĘTE!!!
7. Subkultury:
• Bitnicy (od słowa BEAT) – rodzaj rytmu jazzowego, beatyfikowany, „Tak nawalony, że nie może ustać w drodze”, na granicy szaleństwa – przedstawiciel J. Kerowac (podróżował w różny sposób, aby przeżyć jak najwięcej)
• Hipisi – subkultura popularna w latach 60-tych i 70-tych, obudziła ruch, subkulturowy w USA, początkowo była formą sprzeciwu przeciwko wojnie w Wietnamie i wysyłaniu tam „żołnierzy” po miesięcznym przeszkoleniu na pewną śmierć, odnotowano masowe ucieczki od obowiązku stawienia się w armii
• Punki – dead Kenedees (Martwi Kenedii)
• Skin-headzi – subkultura wywodząca się z Jamajki z Punk rocka.
• Japisi – subkultura powstała w latach 80-tych wyznająca kult pracy ponad siły, chęć osiągnięcia czegoś nie w danym momencie, ale dopiero po upływie dłuższego czasu np. 10 lat
8. Osoby związane z subkulturami:
• Jimmi Hendrix – na festiwalu Woodstock w 1969 roku zaśpiewał jeden utwór (hymn amerykański połączony z odgłosami wojny), który stanowił granice etyczną
• John Morrison – swój najlepszy obraz przedstawił w książce „Uczta przyjaciół”, która nawiązuje do Króla Edypa, napisał piosenkę „The end”, w swojej twórczości przekraczał granice estetyczne, założył zespół „The doors”
• Mochamad Ali – bokser, którego walki były deklaracjami politycznymi, wyrzucił swój medal, aby nie walczyć dla USA, które było państwem rasistowskim, w walce z Sonym Listonem bił się o tolerancję rasową, pokonując rywala powtarzał pytania „What’s your name?”
• Malcom X
• Kenn Kessey – „Lot nad kukułczym gniazdem”, utwór mówiący o tym, że jednostka walczy o przetrwanie w społeczeństwie
9. Dekadentyzm – pogląd, który pojawił się w modernizmie, mówiący o tym, że wszystko już było, jesteśmy sami, wychowywani bez kontaktów międzyludzkich, prezentował przeczucie rychłego końca, który nadszedł  I i II WŚ (skończyła się kultura).
10. T. S. Eliot – pisał o dekadentyzmie „Tak kończy się świat, nie hukiem, a skomleniem”
11. Kryształowy pałac – budynek, który powstał w 1951 roku, konstrukcja ze stali i szkła, nie podobał się J. Russkinowi, który uważał, że jest ciężko przebić się z czymś małym
12. Sztuka modernizmu:
• Impresjoniści
o Monet
o Manet
o Degas
o Cesanne
o Penair
o Van Gogh – postimpresjonista
• Ekspresjoniści – obrazy rozmyte, bez konturów, bo rzeczywistość „się wymyka”, próba uchwycenia cienia, chwili
o Leonard Munth – obraz „Poezja groteski”
• I awangarda – nie ma jednej prawdy:
o W. Woolf
o T. S. Eliot
o Russkin
o Jamek Joyce – „Ulices” – utwór napisany techniką strumienia świadomości
13. Brak podziału na sztukę wysoką i niską:
• I Alin
• Frankenstein  główny bohater nie był na początku zły, nie został nazwany przez swojego stwórcę, przez co nie można go było uznawać za człowieka, dr., który go stworzył wstydził się swojego ”dziecka”, to właśnie postawa doktora i mieszkańców miasta obudziła we Frankensteinie zło wynikające z lęku
• Dracula
• Dr Taced & dr Hyde