Czy prawda jest jedna?

Zadając sobie to pytanie nasuwa mi się skojarzenie z definicją prawdy umieszczoną w Słowniku wydarzeń, pojęć i legend XX wieku Władysława Kopalińskiego:
PRAWDA – Są trzy rodzaje prawdy: prawda, święta prawda i gówno prawda. (Podhalańskie).
Jest to oczywiście potraktowanie tematu w sposób żartobliwy i ma to może mały związek z tym, co zamierzam napisać o prawdzie, ale może w tej ludowej „prawdzie” podhalańskiej jest dużo „prawdy”.

Poszukując odpowiedzi na pytanie czy prawda jest jedna myślę, że powinienem najpierw znaleźć odpowiedź na pytanie: czym jest prawda? Prawda jest postulatem, sprowadzającym do twierdzenia, że prawda jest to to, co odpowiada rzeczywistości. W takim układzie należałoby stwierdzić, że prawda jest jedna, gdyż żyjemy na tym samym świecie, doświadczamy tej samej rzeczywistości co dnia. Czy jednak rzeczywistość widziana moimi oczami jest taka sama jak rzeczywistość widziana oczami mojego taty, bądź też oczami Georga Bush’a czy Edmunda Staszczyka(wokalista zespołu T.love)? Oczywiście, że nie. Co prawda wszyscy z wymienionych, łącznie ze mną wiedzą co to znaczy „jeść”, „spać” lub „pić” itp., ale każdy z nas interpretuje rzeczywistość na swój sposób. Zależy to od poglądów każdej ze stron. O fakcie rozpoczęcia wojny w Iraku ja powiem: „to straszne, wojna jest wielkim nieporozumieniem” , George Bush powie: „Dzięki temu przełomowemu wydarzeniu zapanuje pokój na świecie” , a Muniek Staszczyk powie: „George Bush to idiota”. To co napisałem nie służy temu, aby prezentować, czy nawet oceniać poglądy ludzi, ale po to, że każdy interpretuje rzeczywistość na swój własny, indywidualny i subiektywny sposób.
Jeśli więc prawda jest tym, co odnosi się do rzeczywistości, to każdy człowiek ma swoją prawdę, bo każdy widzi rzeczywistość przez pryzmat swoich własnych doświadczeń, przeżyć, poglądów i przekonań. Prawda byłaby tylko jedna wtedy, kiedy na całym świecie żyłby jeden człowiek, tym samym nie ma jednej prawdy.

Według mnie nie ma jednej prawdy tak samo jak nie ma:
„(...)dwóch tych samych pocałunków,
dwóch jednakich spojrzeń w oczy.”

o których pisała Wisława Szymborska w wierszu „Nic dwa razy”. Myślę, że to dobre porównanie, bo każdy człowiek jest niepowtarzalny, tak jak jego prawda zarówno ta w którą wierzy, jak i ta, którą głosi. Często zdarza się tak, że ludzie mają podobne poglądy, ale w żadnej kwestii, nigdy cała ludzkość nie potrafiła się ze sobą zgodzić i porozumieć. Może właśnie dlatego, że każdy ma swoją prawdę świat przeżył tyle wojen. Mimo to, że nie ma jednej prawdy i chyba nigdy jej nie będzie to warto pamiętać, że broniąc swojej prawdy nie mogę krzywdzić drugiego człowieka i że wolność jednego człowieka kończy się tam, gdzie zaczyna się wolność drugiego.


Bibliografia:

Kopaliński Władysław, Słownik wydarzeń, pojęć i legend XX wieku, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, str. 334
Grateloup Leon-Louis, Wędrówki po Filozofii, Siedmiogród, Wrocław 2004, „Prawda”, str. 94