Parki Krajobrazowe na Przymorzu

Parki Krajobrazowe na Pomorzu

Kaszubski Park Krajobrazowy
Kaszubski Park Krajobrazowy utworzono dla ochrony typowego krajobrazu pojezierzy młodoglacjalnych centralnej części Pojezierza Kaszubskiego. Obejmuje swym zasięgiem najbardziej wzniesioną i zróżnicowaną jego część. W rzeźbie dominuje morena denna falista (wznosi się średnio na ok. 260 m n.p.m.), ponad którą wznoszą się pasma moren czołowych z największym, rozgałęzionym pasmem Wzgórz Szymbarskich. Tutaj znajduje się najwyższe wzniesienie na Niżu Polskim - Wieżyca (328,6 m n.p.m.). Powierzchnię dennomorenową Parku rozcinają złożone układy rynien subglacjalnych z najbardziej reprezentatywnym zespołem Jezior Raduńsko-Ostrzyckich. Układ rynien zgodny jest z kierunkiem NNE i NE co wskazuje na bardzo wyraźny związek z lobem Wisły. Rynny mają średnią głębokość 20-40 m, średnią szerokość 600 m i nachylenie stoków 20-40o. Południowa część Parku to strefa przejściowa z Borami Tucholskimi. Osobliwością Parku jest występowanie 5 poziomów sandrowych, urozmaiconych licznymi zagłębieniami wytopiskowymi.

FLORA
Szatę roślinną Parku wyróżnia mozaikowa kompozycja zbiorowisk roślinnych, wynikająca ze zróżnicowania siedlisk i ekstensywnej gospodarki człowieka oraz znaczne bogactwo flory i zbiorowisk. Zachowały się na tym terenie duże fragmenty naturalnej roślinności. Powierzchniowo dominują zbiorowiska pól uprawnych. Znaczny jest także udział lasów, które zajmują około 34 % powierzchni Parku. Wśród zbiorowisk leśnych przeważają lasy mieszane i liściaste z bukiem i dębem bezszypułkowym. Zbiorowiska borowe występują na sandrach. Na szczególną uwagę zasługują żyzna buczyna niżowa (na stokach wysoczyznowych, zboczach rynien i dolin) oraz las mieszany dębowo-grabowy. Sąsiedztwo wysięków i cieków zajmują łęgi (jesionowo-olchowe, jesionowo-wiązowe z bujnym podszytem). Na skutek gospodarczej działalności człowieka, dawne puszcze pomorskie wykarczowano, a na miejsce dawnych lasów liściastych nasadzono drzewostany z udziałem sosny i świerka (szczególnie w kompleksie Lasów Mirachowskich). Drugą ważną grupą są zbiorowiska roślinności wodnej i przywodnej. Na terenie Parku znajdują się unikatowe zespoły roślinności jezior lobeliowych z chronionymi gatunkami, a także torfowiska, podmokłe łąki z rzadkimi gatunkami roślin (łąki nad Jeziorem Patulskim) oraz zespoły roślinności źródliskowej.
W Parku roślinność naczyniowa szacowana jest na 700-800 gatunków, w tym wiele gatunków roślin chronionych oraz rzadkich i bardzo rzadkich. Na obszarze Parku stwierdzono występowanie 185 gatunków roślin naczyniowych rzadkich, zagrożonych i ginących w tym: rośliny górskie - 15 gatunków (np. tojad dzióbaty, podrzeń żebrowiec, skrzyp olbrzymi i pstry, kosmatka olbrzymia, kokoryczka okółkowata), rośliny podgórskie - 4 gatunki (np. dąbrówka piramidalna, manna gajowa) oraz rośliny o borealnym zasięgu - 11 gatunków (np. modrzewnica zwyczajna, mącznica lekarska, turzyca strunowa, bażyna czarna, bagno zwyczajne, wielosił błękitny). W Parku występują rośliny zagrożone wymarciem w skali Polski np. buławnik czerwony, gwiazdnica grubolistna, kosaciec syberyjski, kruszczyk błotny, lipiennik, poryblin jeziorny, rosiczka długolistna, rosiczka pośrednia, storczyk plamisty, storzan bezlistny, turzyca bagienna, turzyca strunowa, widłak cyprysowaty, widłak torfowy i żłobik koralowaty. Liczna jest też flora mchów, porostów, grzybów i glonów, a także zbiorowisk łąkowych, niskotorfowiskowych, brzegów jezior i zagłębień bezodpływowych.

FAUNA
Fauna Parku jest typowa dla obszarów niżowych. W Parku stwierdzono występowanie około 21 gatunków ryb, 10 gatunków płazów, 5 gatunków gadów oraz około 43 gatunków ssaków. Wśród ryb w Parku występują gatunki chronione: strzebla potokowa, śliz, różanka oraz koza. W potokach występują rak pręgowany i minóg strumieniowy. Gatunkami występującymi w jeziorach są: sielawa, rzadziej sieja, dominujące gatunki ryb to płoć, leszcz i okoń. Spada liczebność szczupaka i sandacza. Herpetofauna Parku jest poznana niedostatecznie. Na terenie Parku stwierdzono występowanie 135 gatunków ptaków lęgowych, w tym 77 gatunków gniazduje w Parku z całą pewnością. Duże znaczenie dla ornitofauny mają liczne jeziora i tereny podmokłe. Rejon Jezior Raduńskich uznano za krajową ostoję ptactwa wodnego. W Parku gniazduje żuraw, brodziec samotny, orzechówka, gągoł, cyraneczka, pliszka górska, zimorodek oraz szczególnie cenne tracze - szlachar i nurogęś oraz sowa włochatka.. Najlepiej poznaną grupą ssaków są nietoperze. Są one reprezentowane przez następujące gatunki: no-cek duży, nocek Natterera, nocek wąsatek, nocek rudy, mroczek późny, karlik malutki, karlik większy, borowiec wielki, gacek wielkouch i mopek. Chronionymi gatunkami ssaków występującymi w Parku są: jeż wschodni, kret, ryjówka aksamitna, ryjówka malutka, rzęsorek rzeczek, rzęsorek mniejszy, wiewiórka, wydra oraz łasica. Wśród ssaków kopytnych najliczniej występuje: sarna, zaś wśród innych pospolitych ssaków lis i zając.
Trójmiejski Park Krajobrazowy
TPK obejmuje tereny leśne ze śródleśnymi enklawami rolniczymi wsi Gniewowo, Zbychowo, Nowy Dwór Wejherowski, Reszki i Bieszkowice na obszarze północno-wschodniej części wysoczyzny morenowej Pojezierza Kaszubskiego i jej strefy krawędziowej. Na całość parku składają się dwa rozległe kompleksy leśne, rozdzielone przez zurbanizowane i urbanizujące się tereny Wielkiego Kacka, Małego Kacka i Gdyni-Dąbrowy. Kompleks północny obejmuje część terenów Gdyni, Rumi, Szemudu i Wejherowa, zaś dwukrotnie mniejszy kompleks południowy - fragmenty terenów Gdyni, Sopotu i Gdańska. Do najcenniejszych walorów przyrodniczych parku należy unikatowa polodowcowa rzeźba terenu, uformowana przez procesy związane ze zlodowaceniem północnopolskim, a zwłaszcza z jego ostatnią fazą, pomorską - od 15 do 13 tysięcy lat temu, od której zaczęło się ostateczne wycofywanie lądolodu z naszych ziem.

FLORA i FAUNA
Ponad 90% powierzchni TPK zajmują lasy. Z drzew rodzimych największe znaczenie w lasach parku mają: buk pospolity, dąb bezszypułkowy i szypułkowy, sosna zwyczajna, brzoza brodawkowata i omszona, olcha czarna, topola osika, wierzba iwa, jarzębina, grab zwyczajny i jesion wyniosły. Do mniej licznych drzew rodzimych należą m.in. lipa drobnolistna, klon zwyczajny i wiąz górski. Najbardziej rozpowszechnionym drzewem w parku jest sosna zwyczajna, która do niedawna była intensywnie sadzona dla celów gospodarczych, nieraz nawet na nieodpowiednich dla niej siedliskach. Bardzo często można też zobaczyć sztucznie tu wprowadzonego świerka pospolitego, gatunku mającego wyraźny wpływ na charakter krajobrazów leśnych. Rzadziej od niego spotykane drzewa obcego pochodzenia to m.in.: modrzew europejski i japoński, daglezja zielona, jodła pospolita, sosna wejmutka, klon jawor, dąb czerwony i robinia biała.
W szacowanej na około 850 gatunków florze naczyniowej parku stwierdzono 49 gatunków podlegających ochronie ścisłej i 17 gatunków podlegających ochronie częściowej, a także szereg innych godnych uwagi - rzadkich, reliktowych, górskich. Spośród nich 86 gatunków należy do zagrożonych na Pomorzu Zachodnim, a 23 zaliczone są do zagrożonych w Polsce. Są to: brzeżyca jednokwiatowa, elisma wodna, fiołek torfowy, jarząb szwedzki, jeżogłówka pokrewna, kosaciec syberyjski, kukułka Fuchsa, kukułka krwista, kukułka plamista, lobelia jeziorna, malina moroszka, podejźrzon marunowy, poryblin jeziorny, poryblin kolczasty, rosiczka długolistna, rosiczka okrągłolistna, rzęśl wielkoowockowa, salwinia pływająca, storczyk błotny, turówka leśna, turówka wonna, turzyca bagienna i wełnianeczka darniowa. Ciekawą grupę kilkunastu gatunków podgórsko-górskich reprezentują m.in. kokoryczka okółkowa, manna gajowa, podrzeń żebrowiec, przetacznik górski, świerząbek orzęsiony, tojad dzióbaty, tojeść gajowa, widłak wroniec, żebrowiec górski. Największą osobliwością florystyczną TPK jest stanowisko poryblinu kolczastego w jeziorach lobeliowych rezerwatu "Pełcznica", będące ostatnią realną ostoją tego gatunku na południe od Bałtyku.



Nadmorski Park Krajobrazowy

Nadmorski Park Krajobrazowy obejmuje granicami pas wybrzeża od Białogóry na zachodzie po Półwysep Helski, Wewnętrzne Zatokę Pucką wraz z jej zachodnimi wybrzeżami po Rewę i Mechelinki na południu. Park położony jest w strefie Pobrzeża Południowo- Bałtyckiego w obrębie Pobrzeża Kaszubskiego. Cechuje się znacznym zróżnicowaniem krajobrazów i szaty roślinnej.
Nadmorski Park Krajobrazowy został utworzony jako jeden z pierwszych Parków Krajobrazowych w Polsce. Obejmuje unikalne nie tylko na skalę kraju, tereny o wybitnych wartościach przyrodniczych i kulturowych oraz o bardzo wysokich wartościach rekreacyjnych.

FLORA
Z roślinności zielnej do gatunków bardziej rozpowszechnionych należą: turzyca piaskowa dominująca na siedliskach świeżych suchych oraz piaskownica zwyczajna - na wydmach. Na szczególną uwagę zasługuje chroniony mikołajek nadmorski i groszek nadmorski. Osobliwością Nadmorskiego Parku Krajobrazowego są gatunki występujące na wschodnich krańcach swego europejskiego zasięgu oraz szereg roślin siedlisk specyficznych np: siedlisk nieustabilizowanych, skrajnie ubogich i solniskowych. We florze Parku spotykamy duża grupę gatunków rzadkich w skali kraju oraz reliktowych. Należy do nich: babka nadmorska, jarnik solankowy, bagienny, woskownica europejska, malina moroszka, ponikło wielołodygowe, bażyna czarna, kosaciec syberyjski i mieczyk dachówkowaty.

FAUNA
Fauna jest Bogato i zróżnicowana, co jest efektem dużego zróżnicowania nisz ekologicznych. Bogata i ciekawa jest ornitofauna. Stwierdzono tu występowanie stu kilkudziesięciu gatunków ptaków. Występują tu myszołowy, krogulce, bataliony, ohary, cyranki i inne. Liczna jest grupa mew, rybitw. Ich wielorakość jest związana ze zróżnicowaniem biocenotycznym Parku. Szczególnie masowe s wiosenne i jesienne przeloty ptaków wzdłuż Półwyspu Helskiego, który leży na trasie południowo bałtyckiego szlaku wędrówek ptaków. Na, wodach Zatoki Puckiej przez cały rok przebywa wiele gatunków ptaków wodnych i błotnych. Jesienią zlatują się tutaj gromadnie miedzy innymi łabędzie i dzikie kaczki, aby tutaj spędzić zimę.

Wdzydzki Park Krajobrazowy

Obejmuje jezioro Wdzydzkie i kilka mniejszych jezior otoczonych borami. Leśno-pojezierny obszar parku wyróżnia się nieprzeciętnym pięknem krajobrazu. Szata roślinna parku jest różnorodna i dobrze zachowana. W pełni wykształcona jest roślinność wodna i torfowiskowa. Dominującymi zespołami w szacie leśnej są bory świeże i chrobotkowe. Częsty jest bór bagienny, zajmujący jednak małe powierzchnie. Rośnie również, kwaśna dąbrowa, spotyka się łęgi olchowo- jesionowe, olsy oraz grądy. Większa część parku to, lekko nachylona z północy na południe, równina sandrowa. Powstała ona z wodnolodowcowych piasków, które napłynęły wraz z wodami z topniejących lodowców w fazie kaszubskiej stadiału pomorskiego zlodowacenia bałtyckiego. Równiona ta leży na przedpolach ciągu moren czołowych z rejonu Wzgórz Szymbarskich, skąd poprzez bramy lodowcowe wypływały wody roztopowe. Wody te niosły ze sobą piaszczystą zawiesinę, która to pokrywała moreny czołowe i denne oraz wypełniała większość rynien i wytopisk zachowanych z poprzednich okresów zlodowacenia. Jedynie w południowej i zachodniej części parku zachowały się nieliczne fragmenty powierzchni dennomorenowej oraz szczątkowe formy moren czołowych.

FLORA
Przyroda, pomimo przekształceń spowodowanych przez człowieka (rolnictwem, gospodarką leśna i rybacką), była i jest nadal podstawą ochrony tego parku. Na skrajnie ubogich i monotonnych siedliskach rosną bory sosnowe. W obniżeniach wytopiskowych występują bory bagienne i torfowiska (występują na nich liczne gatunki roślin rzadkich i chronionych, m.in. rosiczki: długolistna, okrągłolistna, pośrednia; widłaki: wroniec, jałowcowaty, torfowy; bagnica torfowa). W sąsiadujących z torfowiskamii wodach stojących rosną owadożerne: pływacze, grążel drobny, rdestnica. Na rzedkich pokładach kredy jeziornej występują: kłoć wiechowata i biało kwitnący storczyk - kruszczyk błotny (Występują jeszcze strorczyki: krwisty, szerokolistny i plamisty). W niektórych jeziorach (np. Głęboczko, Zmarłe, Kły) utrzymały się warunki oligotroficzne i występuje w nich charakterystyczna flora lobeliowa: lobelia jeziorna, poryblin jeziorny, brzeżyca jednokwiatowa, jaskier leżący, jeżogłówka pokrewna. Pomimo przewagi siedlisk skrajne ubogich, małe fragmenty mają duże zróżnicowanie, czego efektem jest występowanie 620 gatunków roślin naczyniowych ( w tym 17 gatunków chronionych). Pośród nich występują relikty z okresu zlodowaceń: bagno zwyczajne, bażyna czarna, trzcinnik prosty, rdestnica alpejska, grążel drobny, jeżogłówka pokrewna i inne. Poza wymienionymi, do ciekawszych w tym rejonie należą: lilia złotogłów, grzebień biały, mącznica lekarska i turzyca piaskowa. Na terenie parku występują również obficie porosty (w tym płucnica islandzka i brodaczki).

FAUNA
Fauna Wdzydzkiego Parku krajobrazowego jest bardzo liczna, choć jeszcze niedostatecznie poznana. Uwagę zwraca duża ilość ptaków, w tym gatunków chronionych: czapli siwej, głuszca, gągoła, sokoła, kilku gatunków siewkowatych, żurawi i kruków. Można też na terenie parku spotkać tracza długodziobego, wpisanego do polskiej czerwonej księgi, występuje tutaj około 50% polskiej populacji. Spotykamy również tracza nurogęś, łabędzia (czarnodziobego, krzykliwego i niemego), perkoza i inne. Natomiast spośród ptaków drapieżnych stwierdzono występowanie myszołowy, kanie, jastrzębie, bieliki. Z sów - puchacza i sowę uszatą.
Szczególnie interesującymi gatunkami, występującego jedynie w otoczeniu Jezior Wdzydzkich są: endemiczna ryba - troć jeziorna zwana wdzydzką oraz reliktowy ślimak - świdrzyk łamlimy (Balea perversa). Troć wdzydzka jest gatunkiem osiadłym w Jeziorze Wdzydze, a na tarło udaje się do sąsiednich rzek. Szczególnie dużo tarlisk występuje w biegu rzeki Trzebiochy. Jako relikty polodowcowe w jeziorach można uznać występowanie ryb sieja i sielawa. Jeziora łącznie zamieszkuje kilkadziesiąt gatunków ryb, poza wyżej wymienionymi możemy jeszcze dodać licznie występujące płocie, okonie, węgorze, sandacze i szczupaki. Jezioro to jest znacznie zróżnicowane pod względem limnologicznym; w północno-wschodniej części wykazuje cechy wręcz eutroficzne, w części południowej natomiast ma charakter oligotroficzny. Bogata jest fauna denna oraz zooplankton. W jednym metrze sześciennym wody żyje do około 300 tys. przedstawicieli zwierząt planktonowych, w tym około 30 gatunków skorupiaków.
Liczna jest populacja bobrów (zwłaszcza w jego zachodniej części), są też doniesienia o występowaniu wydry. W lasach spotykamy znaczne ilości jeleni, saren, dzików i lisów.