POżyczka

Na czym polega pożyczka?
Pożyczka jest umową, przez którą dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tą samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego rodzaju i tej samej jakości.
Jeśli więc dający pożyczkę spełni swoje świadczenie, biorący pożyczkę uzyska własność określonych przedmiotów majątkowych. Przedmioty te zasilają tylko przez pewien czas majątek biorącego pożyczkę, bowiem zobowiązany jest on do zwrotu tej samej ilości pieniędzy lub rzeczy tego samego gatunku. Ma jednak możliwość korzystania przez pewien czas z wartości majątkowych przekazanych mu przez dającego pożyczkę. Umowa ta może mieć charakter zarówno darmy (np. Kowalski pożycza Nowakowi 1000zł, który zobowiązuje się zwrócić w terminie miesiąca tą samą kwotę pieniędzy) jak i odpłatny, co jest w zasadzie regułą. Wynagrodzenie za możliwość korzystania z przedmiotów majątkowych przez biorącego pożyczkę dla dającego pożyczkę przybiera najczęściej postać odsetek (np. Kowalski pożycza Nowakowi 1000zł, który zobowiązuje się zwrócić w terminie roku 1000zł oraz odsetki w wysokości 10% w stosunku rocznym).

Jak zawrzeć umowę pożyczki?
Umowa pożyczki zostaje zawarta już w chwili zgodnego oświadczenia stron, do jej zawarcia nie jest potrzebne wydanie przedmiotu pożyczki. Umowa ta powinna być zawarta na piśmie, gdy dotyczy kwoty większej niż 500 zł. W przeciwnym razie umowa także będzie ważna, ale udowodnienie jej zawarcia przez powołanie dowodu ze świadków lub przesłuchania stron będzie możliwe tylko jeśli:
· obie strony wyrażą na to zgodę (raczej rzadko),
· jeżeli fakt zawarcia umowy będzie przynajmniej uprawdopodobniony za pomocą pisma,
· jeżeli żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą.
Przepisów o formie pisemnej przewidzianej dla celów dowodowych nie stosuje się do czynności prawnych w stosunkach między przedsiębiorcami (nie stosuje się zatem wyżej wymienionych ograniczeń dowodowych).
Jakie wypływają z umowy pożyczki obowiązki dla stron?
Dający pożyczkę zobowiązany jest do dokonania wszelkich czynności niezbędnych do przeniesienia na własność biorącego przedmiotu pożyczki. W szczególności zobowiązany jest do wydania znaków pieniężnych (gotówki) lub rzeczy oznaczonych co do gatunku. Powinien tego dokonać w terminie ustalonym w umowie, jeśli strony nie ustaliły takiego terminu niezwłocznie po wezwaniu biorącego pożyczkę do jej udzielenia.
Obowiązek dającego pożyczkę do wydania przedmiotu pożyczki ustaje w dwóch przypadkach:

1. jeśli dający pożyczkę odstępuje od umowy, gdy zwrot pożyczki jest wątpliwy z powodu złego stanu majątkowego drugiej strony (nie może jednak odstąpić jeśli w chwili zawierania umowy wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć o złym stanie majątkowym biorącego pożyczkę),

2. jeśli roszczenie biorącego pożyczkę o wydanie przedmiotu pożyczki uległo przedawnieniu, co następuje z upływem sześciu miesięcy od chwili kiedy przedmiot pożyczki miał być wydany, a dający pożyczkę powołał się na upływ przedawnienia.
Jeśli rzeczy otrzymane przez biorącego pożyczkę mają wady, dający pożyczkę jest też zobowiązany do naprawienia szkody, która wyrządził biorącemu przez to, że wiedząc o wadach nie zawiadomił go o nich. Nie będzie jednak zobowiązany do naprawienia szkody jeśli biorący pożyczkę mógł te wady z łatwością zauważyć.
Biorący pożyczkę nie jest zobowiązany do odebrania przedmiotu pożyczki, przysługuje mu jednak roszczenie o jego wydanie. Jeśli już odebrał przedmiot pożyczki jest zobowiązany do zwrotu tej samej ilości pieniędzy albo tej samej ilości rzeczy tego samego rodzaju i tej samej jakości. Powinien to uczynić w umówionym terminie, w razie jego nieoznaczenia - w terminie sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę. Jeśli natomiast biorący pożyczkę staje się niewypłacalny lub dochodzi do znacznego zmniejszeniem zabezpieczenia wierzytelności wskutek okoliczności, za które biorący pożyczkę ponosi odpowiedzialność to powstaje obowiązek wcześniejszego zwrotu pożyczki, bez względu na zastrzeżony termin.

Pamiętaj, że:
· Obowiązek płacenia odsetek (albo odpłaty w innej postaci), jako wynagrodzenia dla dającego pożyczkę, powstaje tylko w razie takiego zastrzeżenia w umowie.
· W razie opóźnienia ze zwrotem pożyczki, nawet w razie braku takiego postanowienia stron, naliczane są odsetki za opóźnienie,
· Odmienną od pożyczki jest umowa kredytu bankowego, w której bank zobowiązuje się oddać kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie określona kwotę pieniędzy, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, do zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w umownym terminie spłaty oraz do zapłaty prowizji od przyznanego kredytu,
· Szczególnie dogodnym instrumentem pożyczki jest weksel, ponieważ zobowiązania wynikające z weksla mogą być dochodzone w postępowaniu nakazowym, którego najważniejszą cechą jest przyspieszony i uproszczony charakter w stosunku do zwykłego postępowania,
· Przy zawieraniu umowy pożyczki należy pamiętać o uiszczeniu podatku od czynności cywilnoprawnych. Podstawą opodatkowania jest kwota pożyczki, natomiast sam podatek wynosi 2%. Obowiązek ten nie dotyczy jednak umów pożyczki zawieranych pomiędzy osobami zaliczanymi do I grupy podatkowej w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn do wysokości kwoty nie podlegającej opodatkowaniu tym podatkiem (obecnie 10.278 zł).
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964r., nr 16, poz. 93 ze zmianami).