Rozmieszczenie ludności na świecie

Przemysł jest działem gospodarki narodowej w zakresie produkcji materialnej polegającej na wydobywaniu zasobów przyrody i ich przetwarzania w celu dostosowania ich do potrzeb człowieka. Procesy te odbywają się masowo przy użyciu maszyn i urządzeń technicznych.
Okręgi przemysłowe :
Okręgi przemysłowe wykształciły się głównie w krajach rozwijających się lub dobrze rozwiniętych. Centralizacja przemysłu niesie ze sobą wiele udogodnień zmniejsza także koszty produkcji i usług. Większość wielkich okręgów przemysłowych znajduje się w miejscach w których występowały lub występują duże złoża mineralne (zag. Ruhry, Donieckie, Witwatersrand (??), Uralskie). Okręgi przemysłowe powstają także w miejscach w których nie występuje duża liczba złóż, ale dobre zaplecze techniczne, rozwinięta infrastruktura i dobrze wyszkolona kadra. Najlepszym przykładem są tu wielkie aglomeracje i konurbacje w Japonii (Kobe-Kioto-Osaka, Tokio-Kawasaki-Jokohama) i w USA (okolice wielkich jezior). Okręgi też w okolicach wielkich portów np. Bombaj, Roterdam-Amsterdam-Antwerpia, czy też wyżej wymienione miasta japońskie.
Z. Uralskie - jest to typowe zagłębie powstałe w okolicach bogactw mineralnych wydobywa się tu: węgiel kam., żelazo, nikiel, magnezyt, miedź, węgiel brun., tytan, chrom. Rozwinął się przemysł hutniczy, elektromaszynowy, chemiczny, lekki, zbrojeniowy.

Z. Ruhry - geneza powstania jest podobna jak Uralskiego, ale okręgi te różnią się dość znacznie w Z. Ruhry bogactwa mineralne są już na wyczerpaniu i nacisk położono na rozwój innych typów przemysłu jak: lekki, chemiczny, elektroniczny, natomiast typowe dla zagłębi mineralnych dziedziny przemysłu zostały zrestrukturyzowane (Z. Uralskie prawdopodobnie też czeka taki los)

Okolice wielkich jezior w USA (nie wiem jak to się nazywa L) - jest to jeden z największych, i najgęściej zaludnionych miejsc na świecie przemysł tam powstały nie opiera się na wydobyciu bogactw (występują tam niewielkie złoża mineralne), ale na świetnym zapleczu technicznym dobrym wyszkoleniu pracowników i rozwiniętej infrastrukturze, a także na dogodnym położeniu (bliskość portów wielkie rzeki i jeziora) i stabilnej sytuacji ekonomicznej. Rozwinęły się tam wszystkie rodzaje przemysłu mniejszą rolę odgrywają tu przemysł hutniczy i elektromaszynowy, a większą lekki, chemiczny, lotniczy i inne.

Rotterdam-Amsterdam-Antwerpia (też nie wiem czy to się jakoś nazywa się nazywa) - przemysł skupia się tu na materiałach sprowadzonych z innych krajów. Rotterdam to port, w którym dominuje przeładunek ropy naftowej. Rozwinął się tu więc przemysł petrochemiczny chemiczny i wiele innych opierających się na dużym przetwarzaniu surowców. Istnieje tu dobre warunki do rozwoju, podobne jak w USA

Tokio-Kawasaki-Jokohama - przemysł podobnie jak w miastach Beneluxu opiera się na przetwarzaniu surowców importowanych, ponieważ Japonia nie posada prawie żadnych surowców i skupia się w miastach portowych. Bardzo dobrze rozwinięty jest tu przemysł samochodowy, stoczniowy, elektromaszynowy, chemiczny, elektroniczny.

Z powodu wyczerpywania się surowców w przyszłości konieczna będzie restrukturyzacja przemysłu. W państwach rozwiniętych ten proces już się rozpoczął. Coraz większą rolę będą odgrywały aglomeracje takie jak w Japonii, USA, i w Europie zachodniej.

Przemysł w Polsce jest rozmieszczony nierównomiernie. W najbliższych latach nastąpią poważne zmiany, szczególnie w obszarach, gdyż podstawową rolę odgrywa przemysł wydobywczy (likwidacja większości kopalni). Już dzisiaj należy zdecydować, jakie działy przemysłu będą rozwijane, by umożliwić przekwalifikowanie się pracowników. Powinna zostać dokonana ocena warunków rozwoju przemysłu w regionach w oparciu o jego geograficzną charakterystykę, walory przyrodnicze, rodzaj bogactw naturalnych, liczbę ludności a nawet tradycję.

Okręgiem przemysłowym nazywane jest zgrupowanie na niewielkim obszarze co najmniej kilku ośrodków przemysłowych o dużym łącznie potencjale produkcyjnym. Czynniki, które zadecydowały o powstaniu i rozwoju okręgów przemysłowych nazywamy czynnikami lokalizacji. Ogólnie można je podzielić na cztery grupy:

czynniki produkcyjne, do których należą baza surowcowa, energetyczna, dostęp do wody, siła robocza, sieć transportu, a także dostęp do kapitału (np. łatwość pozyskania kredytu), od którego zależeć może decyzja podjęcia inwestycji

czynniki dystrybucyjne, czyli takie przyczyny lokalizacji jak rynki zbytu, sieć magazynów, gęstość placówek handlowych

czynniki organizacyjne, które polegają na kooperacji między różnymi rodzajami zakładów przemysłowych w myśl zasady “przemysł przyciąga przemysł”, np. do przemysłu włókienniczego nawiązywać będzie przemysł odzieżowy, maszyn włókienniczych, chemiczny

czynniki specjalne - przyczyną lokalizacji zakładów przemysłowych mogą być także decyzje polityczne lub np. konieczność aktywizacji gospodarczej słabo zagospodarowanych obszarów

Największą rolę w powstawaniu okręgów przemysłowych odegrała baza surowcowa, rynki zbytu i położenie komunikacyjne. W zależności od dominujących czynników lokalizacji wydziela się kilka charakterystycznych typów okręgów przemysłowych:

okręgi oparte o wydobycie węgla kamiennego - np. GOP, Ruhry, Środkowoangielskie, Doniecki, Kuźniecki

okręgi rozwinięte w oparciu o rudy żelaza - Uralski, Krzyworoski, Lotaryngii, Minas Gerais

okręgi oparte o dogodne położenie komunikacyjne jak Londyński, Tokijski, nad Wielkimi Jeziorami, północno-wschodni w Stanach Zjednoczonych

okręgi oparte o zróżnicowaną, bogatą bazę surowcową jak Fushun-Anshan i Damodar (rudy żelaza i węgiel kamienny), Witwatersrand (węgiel, diamenty, złoto, platyna, metale uszlachetniające stal i inne), Shaba-Copperbelt (złoto, srebro, cyna, uran i inne)

okręgi oparte o wielkie miasta stanowiące zarówno rynki zbytu, jak i zasoby siły roboczej, pełniące najczęściej funkcje administracyjne, np. Paryski, Moskiewski, Warszawski

Wiele okręgów w wyniku rozwoju zmienia strukturę przemysłu często odchodząc od surowcowego charakteru. Towarzyszy temu specjalizacja w dziedzinach przemysłu wielkomiejskiego, energo- i surowcooszczędnego, opartego na wysokich kwalifikacjach kadry związanej z ośrodkami naukowo-badawczymi, dostosowanego do potrzeb koncentrującego się rynku zbytu.

Przemysł energetyczny - czynnik ten wykazuje silne powiązanie z czynnikiem bazy surowcowo-energetycznej. Koszt energii elektrycznej to istotny czynnik wpływający na ogólne koszty produkcji przemysłowej (np. w przypadku hutnictwa aluminium jest najważniejszym składnikiem kosztów własnych przedsiębiorstwa). Dlatego też zakłady o energochłonnym profilu produkcji na ogół lokalizuje się w sąsiedztwie elektrowni o dużej mocy - dla obniżenia kosztów budowy sieci elektrycznej służącej do napędzania maszyn, urządzeń klimatyzacyjnych itd., są również wielkimi konsumentami surowców energetycznych - węgla, ropy naftowej i gazu ziemnego. Na przykład ogromne ilości koksu są zużywane przez hutnictwo żelaza, a ropy naftowej przez przemysł petrochemiczny. Surowce energetyczne mogą przy tym stanowić zarówno źródło energii, jak i półprodukt przetwarzany w trakcie dalszej obróbki.

Przemysl elektromaszynowy-Największy udział w produkcji przemysłowej ma przemysł elektromaszynowy. USA cieszy się bardzo rozwiniętym przemysłem samochodowym (wielkie koncerny, m.in.: General Motors, Ford Motor, Chrysler), petrochemicznym (Exon, Mobil), elektronicznym (IBM), energetycznym (General Electronic), lotniczym i kosmicznym (Lockhead, Douglas, San Diego, Boening, Airplane), maszynowym, metalurgicznym, włókienniczym. chemicznym, farmaceutycznym, kosmetycznym, drzewnym, celulozowo-papierniczym.