Historia, 2 klasa gimnazjum-Monarchia absolutna we Francji

Oto moje przygotowanie do sprawdzianu z tego tematu, myślę, że tu znajdziesz, czego potrzebujesz: Henryk IV, który zakończył wojny religijne w Francji, w 1598 roku wydał edykt nantejski. Dokument ten zapewniał hugenotom swobodę wyznania, lecz także ograniczoną wolność nabożeństw (np. nie wolno ich było odprawiać w Paryżu). Jako gwarancję bezpieczeństwa protestanci otrzymali od władcy 200 twierdz. Henryk rozpoczął budowę absolutyzmu we Francji. Oprócz tego, odbudował kraj, wznosił zamki, budował drogi i manufaktury, wzmacniał ekonomicznie kraj. Urzędy obsadzał przez ludzi pochodzenia nieszlacheckiego – mieszczan. To zaszkodziło arystokracji, co sprzyjało monarsze, ale było także korzystne – ludzi ci byli prości, kreatywni, dobrze pracowali, znali się na swoim fachu. Była to szlachta urzędnicza, nie z urodzenia. To się sprawdzało. W 1600 monarcha zginął zasztyletowany przez katolickiego fanatyka. Po kilkunastu latach chaosu władzę faktyczną objął pierwszy minister króla Ludwika XIII, kardynał Richelieu. Król widział w kardynale potencjał. Pozwalał mu na wiele i gdy kardynał szedł do przodu, odnosił sukcesy, jednocześnie ciągnął za sobą monarchę. W latach 1624-1642 sprawował on rządy nad Francją. Za główny cel w polityce wewnętrznej uznał wzmocnienie władzy królewskiej. Zamierzał tego dokonać na dwa sposoby: poprzez likwidację niezależności hugenotów i ujarzmienie arystokracji, która była przeciwna wzrostu władzy monarchy. a) Od ogłoszenia edyktu nantejskiego hugenoci tworzyli istne państwo w państwie. Dla ochrony przed monarchą zawarli nawet sojusz z Anglią. Kardynał zniszczył jednak ich niezależność: po 14-miesięcznym oblężeniu zdobył ich główną twierdzę – La Rochelle. Pomimo tego, wkrótce potem potwierdził im prawo wolności wyznania. Dzięki tolerancji religijnej pozyskał wielu hugenotów do współpracy z rządem. b) Trudniejszym zadaniem było zdławienie arystokracji. W jej interesie leżała słaba władza królewska, dlatego możni spiskowali przeciw monarsze, a nawet organizowali zbrojne bunty. Jednakże Richelieu likwidował je i tłumił bezwzględnie. Dodatkowo arystokracja nie mogła kupować urzędów – intendenci zarządzali prowincjami. W swym postępowaniu kardynał kierował się racją stanu – interesem państwa stawianym ponad wszystko. Pod jego rządami katolicka Francja sprzymierzyła się z protestancką Szwecją oraz wspierała muzułmańską Turcję – czym wywołała oburzenie papieża i państw katolickich. Robił to tylko w interesie państwa. Pomimo że Richelieu był nienawidzony przez ludzi, stworzył podwaliny nowego systemu: absolutyzmu. Fronda – okres przed panowaniem Ludwika XIV. Miejsce miały wtedy wystąpienia przeciw absolutyzmu. Buntowała się arystokracja – Richelieu zmarł, Ludwik był jeszcze młody, nowy kardynał był świeży i słaby. Arystokracja dostrzegła szansę i po raz ostatni podniosła bunt. Jednocześnie zbuntował się parlament paryski (dlatego przeniesiono stolicę – Wersal). W parlamencie zasiadała elita. Wobec tego mieszczaństwo buntowało się – ich organ został ograniczony, mieli wysokie podatki. Parę lat potem kardynał Mazarini uporał się z problemem. Fronda upadła. Na tron wstąpił Ludwik XIV. Panował w latach 1643 – 1715, lecz osobiste rządy sprawował od 1661, gdy skończył 23 lata. Rządził on państwem w sposób absolutny. Sprawował władzę sam, bez parlamentu czy przedstawicieli stanów. Stanowił prawa, rządził i był najwyższym sędzią. Krępowały go tylko chrześcijańskie normy, a także pewne niezmienne zasady organizacji państwa – np. dziedziczność tronu. To jednak w rzeczywistości go nie ograniczało, bo mu sprzyjało. Ludwik wymagał od poddanych pełnego posłuszeństwa. Urzędy obsadzał według własnego uznania, prowincje kontrolował za pośrednictwem intendentów. Byli zależni tylko od niego i całkowicie mu oddani. Zasięgał opinii doradców jednak decyzje podejmował sam. Nigdy nie mianował pierwszego ministra. Działalność: a) Złota klatka – zgromadził arystokrację na dworze w Wersalu, zamknął ją. Dzięki temu odciął ją od poparcia na prowincji. Arystokraci zaczęli ze sobą rywalizować o miejsce przy Ludwiku. b) Absolutyzm to koszty. Stworzenie pięknego pałacu w Wersalu wiele kosztowało. Potrzeba było wielu dochodów. Ludwik dobrał sobie wybitnego ministra finansów – Jeana Baptistea Colberta. Zreformował on system skarbowy królestwa. Podatki płacił tylko trzeci stan (duchowieństwo, szlachta, i wszyscy pozostali – trzy stany). System ich ściągania był jednak na tyle niesprawny, że w 1661 do skarbu królewskiego wpływało zaledwie 37% wpłaconych pieniędzy. Reszta trafiała do kieszeni poborców podatkowych. Minister zmniejszył podatki bezpośrednie, na których bogacili się głównie poborcy, a podwyższył podatki pośrednie, wliczane w cenę rozmaitych towarów. Na mieszczaństwo, jako że to bogaciło się, nałożone zostały także dodatkowe podatki. Wkrótce król uzyskiwał już 65% płaconych sum. Colbert zakładał także manufaktury państwowe i wspierał rozwój prywatnych. Ich wyroby, Francja chętnie sprzedawała za granicę. Nakładał wysokie cła na importowane towary, by nie opłacało się ich sprowadzać. Ściągnął do Francji zagranicznych rzemieślników – wytwarzali oni te artykuły, które do tej pory trzeba było sprowadzać. Budował utwardzone drogi i kanały, ułatwiające transport wewnątrz kraju. Rozbudował też flotę, dzięki czemu Francja stała się trzecią potęgą morską na świecie. Reformy te stworzyły podstawę ekonomicznej Francji. c) Rządy absolutne byłyby nie do pomyślenia bez silnej, zależnej tylko od władcy armii. Chroniła go przed buntami, zabezpieczała państwo i wymuszała posłuch dla jego zarządzeń. Wcześniej pobór odbywał się przez jeżdżenie po kraju i zbieranie przypadkowych ludzi. Za panowania Ludwika XIV armia francuska składała się z ochotników. Jej liczebność w czasie wojny sięgała aż 300 tysięcy ludzi. Państwo zapewniało żołnierzom umundurowanie, wyposażenie i regularnie płaciło żołd. Zaczęto stosować stopnie oficerskie, budowano szkoły oficerskie, i domy inwalidów (emerytowanych żołnierzy) – tam też leczono rannych. Była to stała armia – nie zwalniano jej do domu po zakończeniu wojny. Armia francuska była także najlepsza w Europie. Karabiny unowocześniono i wyposażono w bagnety. Wybitni inżynierowie udoskonalili sztukę fortyfikacji odpornych na ogień artylerii. Wzdłuż granic Francji wybudowano prawie 300 twierdz. Na wysepkach budowano cytadele, chroniły np. przed Brytanią. Potęga militarna pozwoliła Ludwikowi wystąpić z roszczeniami do ,,naturalnych granic” Francji – opartych na Renie, Alpach i Pirenejach. Ludwik zgromadził koło siebie ludzi mądrych, historyków, by znajdywali tereny kiedyś podległe Francji. Wtedy były preteksty. Przez 32 lata władca toczył walki z rozmaitymi przeciwnikami, a potem ich koalicjami. Koszty tych konfliktów wpędziły monarchię w gigantyczne długi. Z powodu zaborczej polityki Króla Słońce Francja znalazła się na krawędzi bankructwa. d) Ludwik nie był władcą tolerancyjnym. Chciał się jeszcze bardziej uniezależnić. Obawiał się także, że hugenoci będą spiskować z protestanckimi sąsiadami Francji: Anglią i Holandią. Wobec tego, w 1685, odwołał edykt nantejski – to jednak nie wpłynęło dobrze na gospodarkę państwa, gdyż wielu hugenotów było wykwalifikowanymi rzemieślnikami, a tak wszyscy pouciekali. Ludwik XIV zmarł w 1715 roku na gangrenę. Jego panowanie było pełne sukcesów. Wojska francuskie wyszły zwycięsko ze starcia z koalicją kilku państw europejskich. Dyplomaci Króla Słońce przeciągali wrogów na stronę Francji. Władca znacznie powiększył państwo, a na tronie Hiszpanii obsadził francuskiego księcia. Jednakże niełatwo ocenić Ludwika XIV. Te same fakty można rożnie interpretować. Wojny zrujnowały skarb państwa, lecz Francja spłaciła długi w dziesięć lat po śmierci monarchy. A Ludwik musiał toczyć wojny. Jedno jest pewne: wieść o jego śmierci poddani przyjęli raczej z ulgą niż ze smutkiem. Mam nadzieję że pomogłem ;)