Kobieta i Mężczyzna-retrospektywa

Zaznaczam że są tu błędy literowe , ale chyba każdy może sam sobie poprawić;)
Wkl 1 Neolit –epoka rozwijania technik uprawy ziemi, dominacji, matriarchalnego ładu społ. I najwcześniejszych kultur miejskich na różnych kontynentach
Dwie fazy neolitu: właściwy:homogenność życia i kultury,matriarchat, przewaga bóstw żeńskich,egalitaryzm, społeczny pokojowy charakter życia; młodszy: heterogeniczność zycia i kultur, patriarchat, elitaryzm społeczny, wojenne nastawienie społeczeństw, wyższy poziom ekonomiki w porównaniu z neolitem właściwym
Matriarchat- system społeczny stworzony i kierowany przez kobiety, pozbawiony wyraźnej hierarchii społecznej władzy rozkazodawczej i własności prywatnej
Matrylinearnosc – przynależność do rodu matki, dziedziczenie z linii żeńskiej
Matrylokalnosc- zamieszkanie w domu matki, głowy rodu
Rewolucja neolityczna – ok. 9000 pne przełomowa faza w rozwoju ludzkości , nowy sposób zycia , prowadzenie systematycznej produkcji żywności i uprawy roślin
Osiągnięcia okresu neolitu :rozwój rolnictwa i hodowli zwierząt ,możliwość prowadzenia przez ludzi osiadłego trybu życia ,pojawienie się nowych technik leczenia ludzi , rozwój garncarstwa i tkactwa ,rozwijanie umiejętności konserwowania i przechowywania żywności ,pojawienie się pierwszych osad miejskich
Wkl 2 Pierwsze osady miejskie
-Jerycho 9tys latpne –plan wg którego sytuowano domy w Jerycho przypomina plaster pszczeli, domy przylegały do siebie ,wykonane były z kamienia lub cegieł
-Gatal Huyuk[Turcja]6tyslatpne
Domy w przekroju to kwadraty lub prostokąty tak samo jak w Jeryho przylegają jeden do drugiego, do domu wchodziło się przez dach, kultura tam była bardzo rozwiniętą, żyło tam ok. 6 tys ludzi,najprawdopodobniej nie było w tym mieście hierarchicznej struktury społecznej wiec nie było potrzeby wydzielania własności, życie było skoncentrowane wokół matki rodu, domy dwa pomieszczenia, a w nich lawy do siedzenia , piec, każdy z rodów miał własną kryptę familijna , tuz pod podłoga domow , w pomieszczeniach ogromna liczba rogow ,glow byka ,przewaga socjalna kobiet, mieszkało więcej kobiet ,grody kobiet były bardziej bogato wyposażone , mnóstwo bóstwa kobiecego
Sztuka w gatal huyuk: kobiety z tego miasta tkały,malowały dywany, sceny malowideł polowania, rzeźby mężczyzn pojawily się dopiero 5tys lat p n e .
Sabatinowce[Mołdawia] ok. 5 tys lat p n e –Megality- wielkie kamienie, megalityzm [5000-2500 p n e] miedzykulturowy styl architektoniczny, będący wyrazem geoheliczje religii,kultu przodkow i wielkiej matki przejawiający się w monumentalnych i prostych budowlach, Głownie grobowych oraz świątyniach
Kult Wielkiej Bogini[3600 pne]
Podwojna swiatynia w Ggantija [wyspa Gozo]
-spirale rzeźbione na kamieniach były charakterystyczne dla sztuki okresu neolitu , mogło to mieć związek z cyklicznością przyrody. Z kolistym ruchem planet
Przyczyny upadku kultur matriarchalnych- wraz z wynalezieniem pługa, rolnictwo przechodzi w ręce mężczyzn, od epoki brązu znaczenia nabierają produkcje broni i podboje ,odkrycie ojcostwa, słabniecie kultu bogini i zastępowanie bóstw żeńskich-meskimi
Od 1750 r p n e kultury matriarchalne już nie istnieją
Wkl 3 płeć Biologiczna a płeć kulturowa
Płeć biologiczna-zestaw cech biologicznych , decydujących o tym ze ktos jest kobieta a ktos inny mezczyzna
Wyróżniamy :
Perwszorzedowe cechy pciowe [gruczoly płciowe : jajniki u kobiet, jadra u mezczynz];drugorzędne cechy płciowe [narzady kopulacyjne i drogipłciowe:lechtaczka,pochwa,macica, jajowody u kobiet , penis-gruczol krokowy u mężczyzn]
Trzeciorzędne cechy płciowe [kształt i wielkość ciala,owolosienie,ubarwienie,mutacja glosu]
Plec kulturowa[gender] zestawy rol , zachowan , cech osobowości, przypisywane przedstawicielom poszczególnych plci w danej kulturze
Inne tłumaczenia terminu gender:
-rodzaj
- plec uwarunkowana kulturowo
-plec społeczno kulturowa
-spoleczno kulturowe tożsamości plci
Plec kulturowa może się zmieniac na przestrzeni dziejow ,W roznych kulturach SA rozne zestawy cech, zachowan
Natura  plec biologiczna [ jest stala]
Kultura  plec kulturowa [ może się zmieniac ]
Queer- to wulgarne slowo oznaczające w jezyku angielskim homoseksualiste,celowo uzyte przez aktywistow gejowskich do opisu walki o prawa tej mniejszości seksualnej .Z czasem krytyka queer przekroczyla ramy plitycznej aktywności bejowskiej,stala się jednym z nurtow współczesnej mysli humanistycznej czyniących problem konstruowania tożsamości kwestia pierwszoplanowa
Queer
Oznacza odchodzenie od jednoznacznego definiowania tożsamości ku koncepcjom „podmiotu w zmianie” , subwersje i demontaż tradycyjnych definicji plci.
Studia kobiece –problematyka
Maja charakter interdyscyplinarny,perspektywa badacza skoncentrowana na kobiecie,psychologia kobiety,role kobiece,macierzyństwo jako doświadczenie i instytucja , plec a dychotomia sfery rodzinnej i sfery publicznej ,krytyka i demaskowanie systemu patriarchalnego ,kwestionowanie tradcyjnego modelu socjalizacji rodzajowej,poszukiwanie drog wyjscia z zapasci kulturowej
Studia nad mężczyznami –problematyka
-maja charakter interdyscyplinarny,perspektywa badacza skoncentrowana jest na mężczyźnie ,studia nad mężczyznami nie sa zwrócone przeciw kobietom ,pogłębianie i uzupełnianie wiedzy o mężczyznach ,role meskie ,ojcostwo jako doswiadzenie i instytucja ,problemy tożsamościowe i zdrowotne wspolczenych mężczyzn,kwestionowanie męskości jako pochodnej biologii,źródło meskiej przemocy ,potrzeby dominacji ,władzy,krytykowanie tradycyjnego modelu socjalizacji rodzajowej,poszukiwanie drog wyjscia z zapasci kulturowej
Patriarchat
Jest rodzinno-spolecznym , ideologicznym , politycznym systemem, w którym mężczyźni ,uzywajaca sily bezpośredniego nacisku czy poprzez rytual,tradycje,prawo,jezyk,obyczaje,etykiete,edukacje i podzial pracy rozstrzygaja jaka role powinny lub nie odgrywac kobiety , w którym kobiety sa wszedzie podporządkowane mężczyznom.Nie oznacza to koniecznie , ze żadna kobieta nie ma władzy , czy tez, ze wszedzie kobiety w pewnej kulturze nie posiadaja pewnej władzy
Feminizm
Jako ruch i ideologia walczy o zniesienie stosunkow dominacji i wyzysku oraz przekształcenie tradycyjnego układu rol płciowych ,ograniczającego możliwości i rozwoju jednostki.
Wkl.IV
Rodzaje feminizmowi ze względu na czas powstania:
Pierwszej fali-prawo do glosu w wyborach;drugiej fali –prawo do aborcji,praca mężczyzn,zmiana systemu;trzeciej fali –odmiennosc kobiecego myslenia
Rodzaje feminizmowi ze względu na poglady:
Liberalny-skoncentrowany jest na sferze obowiązków domowych i na sferze formalnych praw kobiet i możliwości egzekwowania
Radykalny- skoncentrowany na sferze obyczajowości , jezyka kultury a także historii , zaklada z źródłem opresji jest system seksistowski czyli patriarchat
Socjalistyczny- sytuacja socjalna kobiet
Chrześcijański –w zależności od wyznania pragnie większych lub mniejszych korekt w sferze rodzinnej i publicznej
Psychoanalityczny – zmiana modelu rodziny i wychowania dzieci , tak aby uczestniczylo w nim obydwoje rodzicow w rownym stopniu
Ekofeminizm-ekologia w centrum uwagi
Popfeminizm
Feminizm zrekonstruowany-tzw power girls –atrakcyjne kobiety skoncentrowane na konsumpcji ,aktywne,kreujące swoje zycie i kariere
Kulturowy-postmodernistyczny
*kobiecość to wrodzony zespol cech psychicznych ,wzorow myslenia ,odczuwania,poznawania,sposobow zachowan ,jednak feminizm kulturowy krytycznie ocenia tradycyjna zdeformowana kobiecość
 Rodzaje feminizmow ze względu na kulture i rase:
-czarny
-latynoski
-afrykanski
-arabski
-azjatycki
Formy małżeństwa
1] Ze względu na liczbe osob tworzących małżeństwo :monogamia,poliginia,poliandria
2]ze względu na status małżeństwa
patriarchalne,matriarchalne,egalitarne
3]ze względu na podzial obowiązków :tradycyjne ,mieszane,partnerskie
mono-jeden
poli-wiele
andros-mezczyzna
geny-kobieta
poligynia-wielozenstwo[mezczyzna ma wiecej niż jedna zone]
poliandria – wielomęstwo [kobieta posiada wiecej niż jednego meza]
4]ze względu na miejsce zamieszkania –patrylokalne[w domu jego lub rodzicow]-matrylokalne[maz w domu jej]nielokalne[dom poza społecznością jej i jego]
5]ze względu na wiek małżonków
-malzenstwa osob pełnoletnich-malzenstwa dzieci-genontokratyczne-dorosla osoba poślubiła dziecko
6]ze względu na plec osob tworzących małżeństwo:
heteroseksualne,homoseksualne
 Społeczne uwarunkowania małżeństwa: 1zakaz kazirodztwa 2 egzogamia [egzo na zewnatrz , nakaz poszukiwania meza lub zony poza dana grupa , klanem , plemieniem] 3 Endogamia [endo-wewnatrz, nakaz poszukiwania zony,meza w ramach danej grupy,klasy społecznej ,religii,zawodu]
 Rozne teorie wyjaśniające źródła zakazu kazirodztwa:
-odwolujace się do czynnikow biologicznych –akcentujace czynniki społeczne i psychologiczne
WklV 2 wizje męskości we współczesnym swiecie:
Paradygmat sposób myslenia i postrzegania oraz idee i wartości ,które w sumie tworza pewna wizje rzeczywistości
Dwa Paradygmaty męskości
Tradycyjny paradygmat męskości:
Podkresla roznice miedzy płciami oraz dominacje mężczyzn w sferze publicznej i rodzinnej ,oznacza przymus tłumienia uczuc i emocji ;broni mężczyźnie dostępu do pelni ludzkich doświadczeń
Nowy paradygmat męskości
Zaciera roznice miedzy płciami , podkresla równość i partnerstwo plci,zaciera koncepcje ,androgynicznosc i samorealizacja rozumiane jako dazenie do peni człowieczeństwa
Czynniki kształtujące i wspierające dwie wizje męskości wg K Arcimowicza
Tradacyjny par.meskosci:
Teologia judeochrzecsijanska m.in. interpretacja zapisow z Biblii, wywyższanie plci meskiej
-filozofia grecka [Arystoteles, Palton-andocentrzm i mizoginizm ,demokracja
-nauka nowozytna [Kartezjusz]
-psychoanaliza[Freud]
socjobiologia,psychologia,konserwatyzm
Nowy paradygmat męskości: ruch emancypacji kobiet,badania nad plcia kulturowa,mysl postmodernistyczna psychologia humanistyczna , koncepcja androgynii,New ages,liberalizm
Freud
Faza falliczna
Dziewczynka spostrzega , ze nie posiada danego organu , który wystepuje u chłopców ,rzutuje to na dalsza jej przyszłość, determinuje role w społeczeństwie .Rekompensuje brak organu urodzeniem dziecka , zwłaszcza chłopca
J Lanco-dowartosciowywal mężczyznę
Fallus –symbol władzy , dominacji
E.Wilson w naszych genach zapisane sa zachowania ,mężczyźnie oplaca się być agresywnym aby zestawic jak najwięcej genow
Psychologia humanistyczna :
Koncepcja samorealizacji-osoowosc człowieka jest latwo poddawana wpływom kultury,które ma wpływ na ich zycie .Kultura nie powinna ograniczac potencjalnych możliwości człowieka,Jednostki samorealizuje się zyja lepiej.dotycz to także dzieci
-koncepcja androgynii
Anima i Animus
Anima-pierwiastek kobiecy wyst.w psych . meskiej .Dzieki animie może mezczyzna porozumiec się z kobieta,Jeśli tłamsi Anie może powodowac zle kosekswencje, a jeśli je rozwija to pomaga to w ich zyciu
Wkl VII Cialo kobiece i meskie w sztuce europejskiej
1]Kobieta-rzezby były symboliczne ,odzwierciedlane były wierzenia prehistorycznych ludzi[wielk kobieta]np. afrodyta biologiczna-afrodyta krystaliczna rzezba ze sztuki cykladycznej ,cialo kobiece zostalo okiełznane ,zostalo poddane geometrycznej dyscyplinie-sztuka grecka VI w pne Afrodyta postac kobieca z kształtami anorogenicznymi, nie do konca pewność ze jest to kobieta ,kobieta wyprostowana bez widocznych piersi, wciecia w talii-Afrodyta Indyjska jednostka miary była glowa ,proporcje,glowa ma do wysokości postaci jak 1 do 7-Jan Van Eyck,Ewa XV w,długość tulowia,ulegl on wydłużeniu w porownianiu ze sztuka grecka,male piersi,biodra,brzuch rozbudowane , ciala w kształcie gruszki-XVII w pijawilo się przekonanie ze akt kobiecy jest naturalniejszy,atrakcyjniejszy niż meski
2]Mezczyzna—sztuka attycka ok. 600 l pne akt meski-Kuros postac meska idealna odpowiada wypracowanym kanonom piekna,ostre wiecia w talii,nieco androgenizna sylwetka ,podobnie jak w tym okresie kobiece-Poliklet doryforos ok. 450 pne sylwetka mezomorficzna-Myron Dyskobol-rzezby przedstawiające sportowcow-Leonardo da Vinci [„ człowiek witruwianski” najperfekcyjniejsze rozrysowanie ciala meskiego]-portret Karola I cialo potężne,również kształt gruszki
 Rodzaje budowy ciala wg SHELDONA
1]Mezomorfia-osoby zbudowane proporcjonalnie ale dobrze umięśnione 2]Endomorfia-osoby w typie sylwetki szerokiej 3] Ektomorfia-osoby odznaczające się smukla budowa
Cialo w kulturze współczesnej:
Cialo wizualizowane,cialo szczuple,fragmentaryzowae,mlode i nagie, wyzwolone z fatalizmu,konsumujące i konsumowane
Wkl VIII Pionierskie badania nad rodzajem w reklamie-
 Reklama ilustrując zachowania ludzi zaczerpnięte z zycia codziennego i powielając stereotypowe koncepcje rol społecznych oraz relacji miedzy płciami tworzy hiperrytualizacje
 Reklama wzmacnia stereotypy kobiet i mężczyzn które wyst, w społeczeństwie.
Typologia wizerunkow kobiet i mężczyzn emitowanych przez polskie stacje wg Arcimowicza 1999-2005
1]wizerunki kobiet-hedonistka[zajmuje się wlasnym cialem],gospodyni domowa,opiekunka dziecka.kobieta aktywna zawodowo,obiekt seksualny
2]wizerunki mężczyzn:profesjonalista,maz,glowa rodziny,kochanek,opiekun dziecka,mezczyzna w praach domowych,mezczyzna metroseksualny
 Reklamy od 1999 roku
mężczyźni:
1]profesjonalista-pzu-knorr
2]maz-cillit,Okocim
3] glowa rodziny – ubezpieczenie hestia
4]kochanek NIVEA
5]opiekun dziecka danonki
6]mezczyzna w pracach doowych Dosia
Wizerunki kobiet
Hedonistka Nicea,gospodyni domowa ludwik,opiekunka dziecka lenor,kobieta aktywna zawodowo,obiekt seksualny simplus team.
Wkl IX Wizerunki plci w filmie polski po 1989roku
 Typologia wiezrunkow kobiet w f.p.
1]dziwka
z upodobania „psy”
luksusowa „kiler””zakochani”
2]nimfetka[nastolatka często niewierna „Sara” „uprowadzenie Agaty”
3] Modliszka wysysa sok, usidla mężczyznę”Tato”
4]Bezneswomen-kobieta interesu,kobieta sukcesu”zycie jako smiertelna choroba”
5]dobra zona „duze zwierze”
typologia wizerunkow mężczyzn
1macho „psy””demony wojny”
2]gangster „Sara”
3]biznesmen „mlode wilki””dług”
4]Mezczyzna wrażliwy”kiler”
5] opiekun dzieka „zurek”
Wkl X pojecie androgynii
Andro-mezczyzna,gyne-kobieta,andro-gynus dwupłciowy
zacieranie się roznic rodzajowych w kulturze współczesnej[czego dotyczy androgynia]1]zacieranie roznic w wyglądzie zewnętrznym kobiet i mężczyzn 2] unifikacja rol i zachowan przedstawicielami poszczególnych plci w zyciu prywatnym 3] unifikacja rol oraz zachowan mężczyzn u kobiet w sferze publicznej
 pojecie androgynii-wg mysli gnotyckiej bog jako istota dualistyczna ,wg Carla Gustawa junga pojecia anima i animus.wg sandry Bem-inwentaz rol płciowych,Juna animus-w psychice kobiecej pierwiastek meski .Archetypy biora udzial w procesie indywidualizacji.Instynkt pomaga rozpoznac kobiecość i męskość.Osiagniecie pelni nie może istniec bez pogodzenia się z istnieniem pierwiastka kobiecego i meskiego
 Sandra Bem pokazala ze osoby androgyniczne nie sa osobami chorymi.Zyja pelniej od osob określonych płciowo.Wyznaczniki kobiecości i męskości to glownie stereotypy do których probujemy się dopasowac.
 Typologia nowych wzorow męskości w Polsce
1]relacja mężczyzny-dziecko:opiekun dziecka,partner dziecka
2]relacja mezczyzna –kobieta-wrazliwy partner mezczyzna w pracah domowych
3]wygląd mężczyzny-mezczyzna metroseksualny,mezczyzna o wyglądzie androgynicznym
4]relacja mezczyzna-mezczyzna
troskliwy przyjaciel, gej
5]zawod:model,tancerz erotyczny
Wkl XI Czynniki warunkujące meska przemoc wg Michaela Chigilieriego
Budowa mozgu-u mężczyzn podwzgórze jest 2,5 raza wieksze niż u kobiet , warunkuje ono seksualność
Twierdzi on ze agresja nie może być powodowana przez obrazy przemocy w mass-mediach,bo istnieja plemiona,w których tych mediow nie ma , a przemoc istnieje.Twierdzi ze przemoc jest bo mężczyźni bronia partnerke przed zapłodnieniem przez innych facetow,podswiadoma chec przekazania genow.Mezczyzni sa bardziej rozwiezli.
Reakcje na niewierność seksualna?
Mężczyźni najbardziej boja się zdrady seksualnej a kobieta emocjonalnej ,mezczyzna boi się ze wychowuje nie swoje dzieci ; a kobiety boja się , ze jeśli facet przelewa uczucia gdzie indziej to zabraknie ich dla dzieci
Wladza przyciąga kobiety bo facet posiadający wladze zapewni bezpieczeństwo jej i jej dzieciom.
My bezskutecznie staramy się oduczyc agresji mężczyzn,bo ona jest uwarunkowana przez biologie
przyczyny meskiej przemocy wg Dawida Bussa
Przemoc meska jest wynikiem ewolucji,przemoc jest wynikiem bezwzględnego dazenia do reprodukcji
emancypacyjna teoria przestępstw – w ostatnich dekadach zaobserwowano zmiany pod względem typow wykroczen i wzrost liczby przestępstw popełnianych przez kobiety-zmiany dotyczące zakresu i specyfiki przestępczości kobiecej,stanowia logiczna konsekwencje ruchu na rzecz wyzwolenia kobiet
 czynniki kształtujące meska dominacje i przemoc wg Pierre`a Bourdieu
1]habitusy rozwojowe jako matryce percepcji i zachowan
2]wykorzystanie roznic biologicznych miedzy płciami do skonstruowania społecznej roznicy rodzajow
3]rozbudowany system przemocy symbolicznej
4] niedostrzegalność przemocy symbolicznej dla jej ofiar
5]sprawowanie władzy przy współudziale tych którzy tej władzy podlegaja
6]asymetria plci i jej symbolika
7]wykluczenie kobiet z najwyższych gier
8]relacyjne potwierdzenie męskości
HABITUS RODZAJOWY zespol norm postepowania przypisany płciom w społeczeństwie
Wkl XII Męskość-kobiecosc jako wymiar kultury
 wzory podzialu pracy skorelowane z plcia w społeczeństwach lowiecko-zbierackich
1]mężczyźni poluja,kobiety przygotowuja lup do spozycia
2]mezcyzni poluja ,kobiety zbieraja
3]mężczyźni poluja,kobiety i mężczyźni zbieraja
4]mężczyźni lowia,kobiety poluja i zbieraja
5]mężczyźni i kobiety niezależnie od siebie poluja, lowia i zbieraja
6]m i k wspólnie poluja i zbieraja
SRI test ideologii i rol płciowych.najbardziej postepowa jest Holandia a najmniej Nigeria
 cechy charakteryzujące kultury miejskie wg Hofstede`a
-maly procent kobiet w organach władzy państwowej-dominujaca religia kladzie nacisk na meskie prerogatywy-emancypacja kobiet postrzegana jest jako zagrozenie pozycji meskich –dominujacymi wartościami w społeczeństwie jest sukces materiany i postep-meskosc laczona jest z asertywnoscia,ambicja sila-kobiecosc wiazana jest ze stereotypowymi cechami delikatnością i opiekuńczością
-chlopcy sa socjalizowani do podejmowania walki ,dziewczynki do jej unikania –chlopcy i dziewczęta wybieraja szkoly przygotowujące do odmiennych zawodow-sukces zawodowy mężczyzn przeklada się na zycie osobiste –stosunkowo slabo rozwinieta jest opieka spoleczna w tym nad samotnymi matkami-wysoki budzet przeznacza się a sprawy militarne zas relatywnie niskie na ochrone środowiska
roznice miedzy m i k
-seksualnosc w kulturze meskiej jest bardziej tematem tabu,w kobiecych otwarta dyskusja na tematy seksualne-w kult.meskiej mniej związków nieformalnych-aborcja,antykoncepcja,homoseksualizm stanowi wieksze tabu w kulturze meskiej,w kult.meskiej zony sa bardziej zalezne od mezow
 cechy kultury polskiej świadczące o jej kobiecości wg Pawla Bosaka: matka boska i matka polka,dama polka i la belle polonaise,slaba wladza polityczna słabych mężczyzn,pokonani bohaterowie romantyczni,jezyk kulturowych skryptow afektywnych zdrobnienia i inne fenomeny językowe,feminizacja ielu zawodow ,również tych uwazanych na zachodzie za meskie,względnie niska patologia oraz przestępczość seksualna wobec kobiet,humanizm jako centralny ,empirycznie potwierdzony wymiar kulturowy.