Rembrant

Rembrandt, właściwie Rembrandt Harmensz van Rijn (1606-1669), holenderski malarz i grafik. Jeden z największych artystów w dziejach sztuki, o cechach geniuszu zgodnego z tendencjami charakteryzującymi sztukę holenderską XVII stulecia.

Rembrandta doceniono w pełni dopiero w poł. XX w., głównie dzięki wielkim wystawom. W długiej działalności artysty wyróżnia się cztery okresy: 1) młodość spędzona w Lejdzie (do 1631), 2) szczęśliwa epoka pobytu w Amsterdamie, na którą przypada małżeństwo z Saskią van Uylenburgh (1632-1643), 3) okres dojrzałości twórczej (do 1656), 4) najbardziej fascynująca twórczość późna (od 1657 do śmierci).
Rembrandt kształcił się u J. van Swanenburga w Lejdzie, a następnie u P. Lastmana w Amsterdamie (1620-1623). W okresie lejdejskim realizował głównie tematykę biblijną oraz portrety. Płótna te dowodzą przyswojenia przez Rembrandta światłocieniowego stylu Caravaggia.
Swą sławę wśród współczesnych zawdzięczał artysta Lekcji anatomii doktora Tulpa (1632), będącej znakomitym portretem zbiorowym o dużej sile wyrazu. W tym samym czasie, mieszkając już w Amsterdamie, Rembrandt tworzył liczne, nacechowane realizmem portrety indywidualne, a także podjął tematykę starotestamentową ( Stary Testament).
Kolejny ważny nurt jego twórczości stanowią heroizowane pejzaże. Okres swoich największych sukcesów zamyka Rembrandt w 1642 słynnym płótnem Wymarsz strzelców, znanym też jako Straż nocna - w arcydziele tym malarz doprowadził do mistrzostwa barokowe ( barok) poszukiwania efektu teatralnego, czemu towarzyszyła szeroka gama kolorów.

Późna twórczość Rembrandta oznacza jego triumf artystyczny: powstają najpiękniejsze obrazy, malowane szerokim i ciężkim pociągnięciem pędzla lub szpachli, brak już dekoracyjnej scenerii, postacie stają się monumentalne ( monumentalizm), a gama barwna ogranicza się do intensywnej czerwieni i żółci na brunatnym tle.
Rembrandt był także wybitnym grafikiem i rysownikiem, pozostawił 280 akwafort, z których najpiękniejsze to: Trzy drzewa (1643), Chrystus uzdrawiający chorych (1645), Ecce Homo (1655), a także ok. 1400 rysunków.
Jego olbrzymia spuścizna malarska obejmuje ok. 630 obrazów znajdujących się m.in. w muzeach: Amsterdamu, Hagi, Nowego Jorku, Bostonu, Petersburga, Drezna, Londynu, Berlina, Kolonii, Wiednia, Monachium i Krakowa.
Najważniejsze wśród płócien Rembrandta to (oprócz wspomnianych już - Lekcji anatomii doktora Tulpa i Wymarszu strzelców): Flora (1634), Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem (1638), Wieczerza w Emaus (1648), Jeździec polski, tzw. Lisowczyk (1655), Portret Tytusa (1656), Autoportret (1658), Saul i Dawid (1658), Przysięga Claudiusa Civilisa (1661), Portret członków cechu sukienników (1662), Żydowska narzeczona (1664), Powrót syna marnotrawnego (1669).