Światło

ŚWIATŁO (promieniowanie optyczne), promieniowanie elektromagnet. o dł. fali od ok. 0,4 μm do ok. 0,76 μm, wywołujące u ludzi wrażenia wzrokowe; do ś. zalicza się zazwyczaj także „niewidzialne” promieniowanie nadfioletowe, o długościach fal mniejszych, i promieniowanie podczerwone, o długościach fal większych od zawartych w tych granicach, których właściwości i metody badania są podobne. Badaniem zjawisk świetlnych zajmuje się optyka. W oddziaływaniach ś. z materią uwidaczniają się jego własności fal. i korpuskularne (dualizm fal.-korpuskularny); w oddziaływaniach biernych, takich jak: odbicie, załamanie, dyfrakcja, interferencja, polaryzacja, ujawniają się fal. własności ś. (częst. ś. w tych zjawiskach nie ulega zmianie), a w oddziaływaniach czynnych, np. w absorpcji promieniowania doprowadzającej do fotoluminescencji, zjawiska fotoelektrycznego (emisja fotoelektronowa) i jonizacji — ujawniają się własności korpuskularne, fotonowe (foton); własności, czy to fal., czy korpuskularne ś. przejawiają się w różnym stopniu, zależnie od długości fali; w przypadku fal krótkich przeważają własności korpuskularne, w przypadku fal długich — własności falowe. W próżni ś. rozchodzi się ze stałą prędkością c = 299792,458 km/s, aw innych ośr. z prędkościami (grupowymi) zawsze mniejszymi, zależnymi od długości fali i rodzaju ośr.; zależność ta jest przyczyną rozszczepienia ś. (dyspersja światła) białego, które zawiera fale owszystkich długościach w odpowiednich proporcjach; otrzymuje się w ten sposób ciągłe widmo ś. białego, składające się z ciągu barw od fioletu do czerwieni przechodzących jedna w drugą, przy czym każdej barwie odpowiada określona długość fali i natężenie.
Najsilniejszym źródłem ś., docierającego do Ziemi, jest Słońce promieniujące energię powstałą w wyniku zachodzących w jego wnętrzu reakcji termojądr.; źródłami ś. są także ciała stałe, ciekłe i gazowe emitujące ś. najczęściej w wyniku wzbudzenia termicznego (żarówka), elektr. (lampa wyładowcza), absorpcji promieniowania (lampa fluorescencyjna), reakcji chem. (niektóre organizmy żywe, np. nocoświetlik). W zależności od temp. źródła zmienia się rozkład natężeń w jego widmie, a zatem i barwa emitowanego przez to źródło ś.; w niższych temp. przeważa czerwień, w wyższych — błękit, fiolet; ś. białe otrzymuje się gdy temp. żarzącego ciała wynosi ok. 6000C.
Ś. słoneczne odgrywało i odgrywa decydującą rolę w rozwoju i utrzymaniu życia na Ziemi, przede wszystkim jako podstawowe źródło energii świata org.; kosztem energii ś. słonecznego zachodzą w samożywnych organizmach roślinnych, gł. w roślinach zielonych, procesy fotosyntezy, w wyniku których powstają złożone związki org. magazynujące energię promieniowania słonecznego w postaci energii wiązań chem.; w rezultacie odżywiania się organizmów cudzożywnych (także człowieka) pokarmem pochodzenia roślinnego, następuje przepływ zmagazynowanej w pokarmie energii do dalszych ogniw łańcucha pokarmowego i dalsze jej przemiany w inne postacie energii, np. energię mech.; także wykorzystywane przez człowieka paliwa: torf, węgiel, ropa naft., gaz ziemny, powstały z dawno wymarłych i podległych skomplikowanym przemianom organizmów roślinnych i zwierzęcych, które zmagazynowały energię świetlną. Ś. słoneczne jest dla organizmów żywych również bezpośrednim źródłem ciepła.