Oblicza buntu człowieczego. Dokonaj interpretacji wybranych utworów literackich, filmowych i dzieł plastycznych.

Temat: „Oblicza buntu człowieczego. Dokonaj interpretacji wybranych utworów literackich, filmowych i dziel plastycznych.”
Ramowy plan wypowiedzi
1.Określenie problemu:
Spośród wielu odmian buntu zaprezentuję bunt przeciwko sacrum, przeciwko profanum jak i bunt przeciwko samemu buntowi.
2. Kolejność prezentowanych argumentów
Bunt wobec sacrum:
*Mickiewicz A. - „Dziady”: bunt Konrada przeciwko Bogu, prometejska walka za swój naród z Bogiem w więziennej celi.
Konrad:
- żądanie od boga mocy panowania nad światem
- bluźnierstwa kierowane do boga
- prometejska walka z bogiem, zarozumiałość i pycha
Bunt wobec profanum:
*Hłasko M. - „Pierwszy krok w chmurach”
autor buntuje się:
- przeciwko rzeczywistości, stworzonej przez człowieka;
- przeciwko ustrojowi socjalistycznemu
- przeciwko beznadziejności życia
- przeciwko schematyczności życia
- próba oderwania się od szarej rzeczywistości przez bohaterów
*Film pt. „Lot nad kukułczym gniazdem” reż. Milos Forman
McMurphy:
- buntuje się wobec panujących zasad na oddziale
- jedna sobie sprzymierzeńców, rola przywódcy
- wytrwałość i świadomość swej siły
- ponosi klęskę, lecz ma godnych następców - Wódz
- film jako parabola, np. sprzeciw totalitaryzmowi, ale i nietolerancji, kulturze masowej
Bunt przeciwko buntowi:
*Mrożek S. - „Tango”
Chęć przywrócenia tradycji i porządku - bunt przeciwko: zdradzie, nowoczesności, chaosowi, rodzicom - klęska
Bunt artysty romantycznego:
*Francisco de Goya (1746 - 1828) - „Rozstrzelanie powstańców madryckich 3 maja 1808”
Przyczyna sprzeciwu, metody malarskie wyrażające bunt, światło, kontrast, kompozycja, gesty- ich znaczenie, sposób ukazania postaci
Bunt artysty awangardowego:
*Pablo Ruiz Picasso (1881 - 1973) - „Guernica”
Przyczyna buntu, środki ekspresji; światło, kontrast, barwy, postacie, figury geometryczne - romby kubizm, wymiary obrazu
3. Wnioski
Mężczyzna czy kobieta...?
Oczywiście Mężczyzna! Buntownikami kreowanymi przez literaturę i film na ogół są mężczyźni - silni, zdecydowani, zdeterminowani, gotowi oddać życie, za to co dla nich najważniejsze.
Młodzi czy starzy?
Zdecydowanie młodzi ich upór i chęć zmienienia świata jest wielka.
Klęska czy zwycięstwo?
Bunt jest wielką niewiadomą raz przynosi klęskę a raz zwycięstwo, ale nie tyle zwycięstwo, co sama walka stanowi o sile człowieka, bunt nie przemija.
Literatura, sztuka czy film? Najlepiej służy wyrażaniu idei buntu? Ma największe możliwości?
Dzisiaj z pewnością film, ma największą rzeszę odbiorców, na drugim miejscu literatura, ostatnie jest malarstwo, które nie jest łatwo dostępne a jego piękna doznają koneserzy.
podpis








------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
konspekt byl pisany jako pierwszy potem praca powinno byc odwrotnie!!!! ja jestem leniwy a nauczycielka zmusila nas d oddania konspektu wiec go musialem zrobic prace pisalem tydzien przed matura...nie radze..!!! stres totalny!!!! robilem format c ;) i tekst jest taki jaki jest jeszcze offica nie zainstalowalem... jezeli perfekcyjnie tego ponizej sie wyuczycie gwarantowane 100% ale trzeba robic show:) no miec gadane:) zainteresowac itd. mezczyznom zycze zenskiej komisji:) mi sie taka trafila.
ja bym poprawil konspekt bardziej zgral z reszta i praca bedzie naprawde dobra! oczywiscie dla urozmaicenia proponuje fragmenty filmu i przedstawienie obrazow na projektorze obrazy dorzucam w zalacznikach zycze udanej pracy!!!!
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------





Rozpocznę od buntu wobec sacrum to oblicze buntu dostrzegam…
DZIADY CZ.III
Konrad z III części „Dziadów” Adama Mickiewicza, buntuje się przeciwko Bogu. Jak mityczny Prometeusz podejmuje samotną walkę z Bogiem w celu uszczęśliwienia narodu. Najwyraźniejszą formą buntu jest „Wielka Improwizacja” wygłoszona w celi. Buntownik nie wyznaje swych grzechów, wręcz przeciwnie, popełnia grzech pychy, porównując się do samego Boga. Dostaje się we władanie szatana. Jest poetą, więc przyznaje sobie prawo do rozmowy z Najwyższym. Natchniony, kieruje gorące słowa ku Bogu, które w żadnym wypadku nie są modlitwą, lecz poezją płynącą z potrzeby serca, improwizowaną. Konrad stawia żądania... Pragnie „rządu dusz”, chce wyzwolić naród. Argumentuje to tym, iż jest poetą, a poezja jest boską siła tworzenia i zapewnia nieśmiertelność. Bóg może wszystko, jest wszechwładny i nieśmiertelny. Dlaczego poeta - Konrad miałby tego nie robić? Mówi, że czuje nieśmiertelność, że tworzy ją i jednocześnie pyta Stwórcę cóż więcej On potrafi robić. Bóg milczy, co tylko potęguje gniew buntownika. Znów żąda władzy, równoznacznej z boską. Chce władać duszami, jak to czyni sam Bóg. Konrad ujawnia swój mesjanizm. Mówi, że nazywa się „Milijon” bo „za milijony” kocha i cierpi katusze. Bóg nadal milczy... To nieustanne milczenie powoduje, że „Milijon” grozi Bogu. Ale Bóg nadal milczy.....
Zapytajmy się:
Czy każdy buntujący się człowiek przeciwko bogu ma szansę na odpowiedz, na zwycięstwo, czy jakąkolwiek reakcję Boga???.
Uważam, ze nie. Bóg jest siłą nadrzędną, która nie współtworzy historii ani losów razem z człowiekiem. Bunt przeciwko sacrum często już u samego początku pozbawiony jest nadziei na zwycięstwo.

Kolejnym obliczem buntu jest bunt wobec profanum czyli rzeczywistości stworzonej przez człowieka to oblicze dostrzegam w opowiadaniu …..
PIERWSZY KROK W CHMURACH:
W tytułowym opowiadaniu intymne spotkanie dwojga kochanków brutalnie zakłóca trójka bohaterów: pan Gienek, Maliszewski i Heniek. Na miejsce schadzki zwabieni zostają nie tylko przez niezwykłą urodę dziewczyny, lecz przede wszystkim dlatego, że nie mogą znieść cudzego szczęścia. Natomiast młodzi bohaterowie poszukują sacrum, wraz z jego reprezentatywnymi wartościami, jakimi są: miłość, nadzieja, wiara, czystość i piękno, te wartości zderzają się z trywialnością i materialnym wymiarem świata a więc z profanum,

Złowroga rzeczywistość wyzwala w nich metafizyczne tęsknoty, pragnienie wykroczenia poza ramy okrutnego świata, marzenia o innej lepszej rzeczywistości. Młody chłopiec doświadcza konfrontacji tych dwóch światów i podejmuje próbę ocalenia godności dziewczyny a jednocześnie wartości, które są im bliskie. Dla mnie jest to więc próba buntu jednostki wobec profanum, sprzeciw chłopca jest pozbawiony siły nie ma szans na zwycięstwo w obliczu zła, które uosabiają postacie trzech mężczyzn. Pokolenie, które charakteryzuje M.H. zdemoralizowane jest sytuacją panującą w kraju-systemem socjalistycznym PRLu w latach 50.Autor pisząc PIERWSZY KROK W CHMURACH przeciwstawia się obowiązującej konwencji literatury socrealistycznej. Opowiadania to przede wszystkim prezentacja scen i epizodów z życia młodego pokolenia, które widzi: pijaństwo, nudę, brak perspektyw, beznadziejność, schematyczność, prostactwo, chamstwo.
Wszystko w kreowanej przestrzeni emanuje brzydotą i brutalnością. Brzydka jest cała rzeczywistość społeczna, każdy jej byt traci swój wymiar estetyczny i moralny.
Autor w imieniu swoich przegranych bohaterów, którzy ponieśli klęskę życiową buntuje się wobec takiego świata
Hłasko zdobył miano wyraziciela poglądów ówczesnego pokolenia, które podobnie jak bohaterowie pisarza, nie chciało poddać się beznadziejności życia. Uchodził za głos pokolenia, duchowego przywódcę młodych, wyraziciela ich dylematów i rozterek . Bunt, jaki pojawia się w jego opowiadaniu, stanowi raczej jego własny stosunek do świata, z którym zmagał się w swoim młodzieńczym życiu.
Tworzył i żył nieustannie buntując się, wierząc w bunt, mówił: \"wierzę w bunt jako najwyższą wartość młodości...\"
Bunt wobec profanum dostrzegam również w filmie…. LOT NAD KUKUŁCZYM GNIAZDEM:
W wieloznacznym filmie produkcji amerykańskiej pt. Lot nad kukułczym gniazdem. Dostrzegam również bunt wobec profanum czyli rzeczywistości na którą nie zgadza się główny bohater Mc.Murphy .
Randle Patrick McMurphy: kobieciarz, hazardzista, złodziej i symulant przeniesiony z zakładu karnego do szpitala psychiatrycznego, widząc co się w nim dzieje postanawia walczyć. Jego walka będzie wyrazem niezgody na przemoc, nadużywanie władzy i wszelką niegodziwość. Zakłada się on z pacjentami, że pokona Oddziałową, która jest symbolem systemu zmieniającego człowieka zaczyna więc kpić sobie z zarządzeń personelu, ignoruje regulamin, podważa skuteczność terapii. I trudno nie przyznać mu racji.
Bunt zaczyna się najczęściej od impulsu lub od uświadomienia. Z chwilą przybycia McMerphy*ego pacjenci uświadomili sobie, że można żyć inaczej, że bycie sobą nie jest zakazane, że śmiech naprawdę pomaga uporać się z niewesołą rzeczywistością.

Dlaczego pacjenci nie buntowali się wcześniej? Po prostu bali się konsekwencji buntu. Nikt nie chciał przyjąć na siebie odpowiedzialności, apatia i zniechęcenie były łatwiejsze od czynnej, choć niebezpiecznej postawy McMerphyego.
Etapy buntu bohatera wyglądały następująco: pierwsza była idea, następnie przerodziła się w różne działania, niektóre z nich przedstawię we fragmentach filmu…(mialem na VHS)………………. Konsekwencja działania McM była lobotomia wycięto mu kawałek mózgu był niezdolny do samodzielnego myślenia inaczej nie można go było pokonać.

Poświęcenie bohatera nie poszło na marne jego przyjaciele są już innymi ludźmi. Zginął człowiek - zwyciężyła idea!
Film możemy odbierać jako parabolę, sprzeciw totalitaryzmowi, nietolerancji, ujednoliceniu jednostki, gdyż naprawdę, tematem filmu jest walka, jaką toczy jednostka ze społeczeństwem, które narzuca jej
określone normy, tłumi jej osobowość indywidualność, a tym samym ogranicza jej wolność, wyklucza zaistnienie jakiegokolwiek buntu. McM aby zwyciężyć musiałby pokonać cały ten kombinat, lecz zawsze znajdą się jego następcy.

Następnym obliczem buntu jest bunt przeciwko buntowi, który ukazał S. M.
TANGO:
Pod maską mieszczańskiej komedii rodzinnej Mrożek przedstawia świat odwrócony, świat na opak. Mamy wyzwolone małżeństwo modernistów: Stomila i Eleonory. To ich pokolenie zainicjowało bunt przeciw wszelkim normom i wartościom, przełamało wszelkie bariery i konwencje. Mamy Babcię, która z radością przyjmuje nowe obyczaje i wuja Eugeniusza, który niechętnie ulega nowym trendom. Mamy brutalnego prostaka Edka, kochanka Eleonory. Jest także Artur, syn Stomila i Eleonory, który paradoksalnie buntuje się, występuje przeciw buntowi własnych rodziców „bezwładowi, entropii i anarchii” chcąc przywrócić ład, porządek i hierarchię. Potomek Stomila nie może znieść dekadenckich obyczajów panujących w rodzinie. Pragnie narzucić swoim bliskim zasady moralne, marzy o powrocie do ustabilizowanych form obyczajowych, do norm opartych na tradycji. W utworze można dostrzec świadomość i powagę Artura, czego nie widać u reszty bohaterów. Sławomir Mrożęk tak jakby ukazał dorosłego i roztropnego człowieka w ciele młodzieńca.
Artur buntuje się, ponieważ totalna wolność nie pozwala na proces dojrzewania, podejmowania właściwych decyzji i odczuwania konsekwencji własnych wyborów.

Również artyści, malarze znajdują różnorodne sposoby na wyrażenie swojego buntu…….
(mialem reprodukcje obrazow na papierze i w powerpoint wyswietlane za pomoca rzutnika multimedialnego byly duze i wyraziste- obrazy oczywiscie:))
BUNT ARTYSTY ROMANTYCZNEGO - GOYA (1714-1828)
Obraz „Rozstrzelanie powstańców madryckich 3 maja 1808roku” został namalowany przez jednego z największych i najbardziej niezwykłych malarzy w historii Francisco Goye. Artysta był oficjalnym malarzem dworu hiszpańskiego. Był całkowicie oddany sprawie hiszpańskiego ludu, atakował w swoich dziełach wszystko, co go gnębi, uciska i unieszczęśliwia. Jest on podobny do polskich romantyków. Francisco także chce przy pomocy sztuki walczyć z ciemiężycielami swojego narodu. Dlatego właśnie pragnę opisać jedno z jego dzieł.

Obraz „Rozstrzelanie powstańców” należy do jednego z najsłynniejszych cyklów tematycznych artysty, czyli „Okropności wojny”. Powstał on w związku z niszczycielską wyprawą wojsk Napoleona do Hiszpanii w 1808 roku. Ten najazd spotkał się z niebywałym oporem ze strony ludności hiszpańskiej. Odpowiedzią na bunt były represje, tortury i prześladowania. Goya chcąc ukazać całemu światu cierpienie swego narodu, namalował obraz przedstawiający egzekucję buntowników.
Środki malarskie które pomagają wyrazić idee buntu to:

Kompozycja; Obraz dzieli się e na trzy części,
Po prawej stronie płótna znajduje się pluton egzekucyjny na chwile przed kolejna salwa (pluton jest zdyscyplinowany i bezmyślny). Nie możemy dostrzec ich twarzy. Goi nie chodziło wcale o ich oblicza, lecz o pokazanie ślepej i niszczycielskiej siły, którą oni stanowią.
Lewą stronę dzieła zajmuje gromadka ofiar. W części środkowej widzimy czoło gromady kolejnych skazańców, pędzonych w głębi wąwozu na śmierć. Podział obrazu na części ma za zadanie wyznaczenie granicy nie do przebycia pomiędzy powstańcami, a ich katami. Z jednej strony widzimy obrońców wolności, ludzi, którzy skłonni są w imię wartości takich jak honor i patriotyzm poświęcić życie. Przed nimi stoją zaś zbrodniarze, ślepo wykonujący rozkazy.

Światło; światło ustawionej na ziemi latarni jarzy się na oślepiająco białej koszuli skazańca z rozrzuconymi ramionami, czyniąc z głównej postaci odważną i nie lękającą się śmierci. Jest on gotowy na przyjęcie strzału. Chce zginąć jako bohater - broniąc swojej ojczyzny. Malarz opowiada się jednoznacznie po stronie buntu, walki i wolności. Całe światło na koszuli rozstrzeliwanego - która sama w sobie jest światłem - to środek użyty nie tylko po to, by tę postać uczynić centralna, skupiająca oczy widza. Chodzi tu również o przenośne znaczenie. Racja i prawda są po tej stronie, gdzie dwie wyciągnięte ręce starają się powiedzieć światu o krzywdzie i zbrodni.

Kontrast; wrażenie podziału jest spotęgowane zastosowaniem kontrastu przez malarza
.
Zmienność rytmów; postawy i ruchy żołnierzy są inne od zachowań powstańców. Każdy gest ludzi stojących po lewej stronie jest indywidualny. Jest to strach, przerażenie, odwaga, rozpacz czy nawet szaleństwo w obliczu śmierci. Po stronie prawej widzimy zaś postacie wyglądające i zachowujące się jednakowo.

BUNT ARTYSTY AWANGARDOWEGO - PICASSA
Dziełem, które bez wątpienia można uznać za przejaw manifestacji jest Guerenica Pabla Picassa(1881-1973), jednego z największych osobowości sztuki XX wieku. Guerenica powstała w 1937 roku jako odpowiedź na toczącą się w Hiszpanii w latach 1936-1939 wojnę domową pomiędzy lewicowym rządem hiszpańskim, a prawicową opozycją
(wspieraną bezpośrednio przez oddziały wojskowe przysłane przez Niemcy i Włochy). Guernica to małe miasteczko na północy Hiszpanii. Ma zaledwie kilka tysięcy mieszkańców 26 kwietnia 1937 roku o godzinie 16.30 samoloty zaatakowały ją bombami zapalającymi i ogniem karabinów maszynowych. Atak spowodował ogromne zniszczenia w mieście. Zginęły 1654 osoby, a 889 zostało rannych. Ofiarami byli wyłącznie cywile. Pozostając pod wrażeniem zagłady miasta, dokonanego przez wojska faszystowskie, Picasso namalował obraz będący swoistym manifestem. Monumentalna Guernica namalowana została zaledwie w ciągu dwóch miesięcy.

Artysta uwydatnia swój sprzeciw za pomocą takich zabiegów jak;
Wymiary; 3,5m na 7,8m
Światło; światło jest zredukowane,
Brak linii prostych,
Dynamizm; oznacza to, iż śmierć nie jest cicha i zasłużona, lecz nagła.
Kontrast; bardzo widoczne białe figury odsłaniające przestrzeń na ciemnym tle.
Figury geometryczne; patrząc na obraz widoczny jest wpływ awangardy, figury geometryczne tworzące obraz w dużej mierze romby odpowiadają kubizmowi
Barwy; jasne i ciemne
Dzieło to demaskuje okropności wojny, dramatycznie ukazane poprzez brutalną Deformację ludzkich ciał.

. Z okna wychyla się trzymająca lampę kobieta widzi, umierającego żołnierza którego tratuje koń, byka, który jest symbolem hiszpani, gotowy zaatakować i pomścić Guernike, z lewej strony kobietę z nieżywym dzieckiem na rękach, kobieta wygląda jak by ryczała z żalu i pytała dlaczego to właśnie ją spotkało?

ZAKOŃCZENIE
Z powyżej przytoczonych przykładów, postaw wnioskuję, iż człowiek buntował się od zawsze. Sprzeciwiał się, gdyż świat, w którym żył nie wydawał mu się wystarczająco dobry, doskonały a prawa, według, których winien postępować, nie zadowalały go. Prawdopodobnie człowiek zawsze będzie się buntował, ponieważ nie jest łatwo dogodzić każdemu, zawsze znajdzie się, coś, przeciw czemu można wystąpić i zaprotestować.
Wyciągnięcie wniosków.
Bunt sprawia, że człowiek się rozwija, stwarza nowe rzeczy, dzięki którym idzie naprzód i nie pozostaje bierny, pragnie zmian. Głównym celem buntu jest poprawa życia. Choć wielu buntowników, nie osiągnie swoich celów, nie uda im się postawić na swoim za jakiś czas znajdzie się ktoś inny, kto zdoła zrealizować plany poprzedników.

entropia miara nieokreśloności, chaotyczności, stopnia nieuporządkowania;

Anarchia to taka forma struktury społeczno-politycznej w której nie ma żadnej ukonstytuowanej władzy. Jednocześnie każdy członek społeczeństwa opartego o anarchię żyje tak, by nie naruszać praw innych ludzi.