Inne instytucje resocjalizacyjne w środowisku otwartym: ochotnicze hufce pracy, ogniska wychowacze

11. INNE INSTYTUCJE RESOCJALIZACYJNE W ŚRODOWISKU OTWARTYM: OCHOTNICZE HUFCE PRACY, OGNISKA WYCHOWAWCZE.


I. OCHOTNICZE HUFCE PRACY

Od 01.01.2000 roku są jednostkami organizacyjnymi Urzędów Marszałkowskich(w każdym województwie jest jedna Komenda Wojewódzka oraz filie obejmujące swym działaniem powiaty).
1. Komenda Główna Ochotniczych Hufców Pracy:
Na jej czele stoi komendant powołany przez ministra pracy i polityki socjalnej.
Zadanie:
- tworzenie pozostałym jednostkom organiza¬cyjnym OHP optymalnych warunków działania, umożliwiających pełną realizację powierzanych zadań
- inspirowanie do twórczych działań oraz merytorycznych i organizacyjnych rozwiązań.
2. Wojewódzkie komendy OHP:
Są drugim szczeblem organizacyjnym (jest ich tyle, ile województw, tzn. 16, a teren ich działania pokrywa się z administracyjnym obszarem województw).
Głównym celem jest organizowanie :
- hufców pracy
- środowiskowych hufców pracy
- ośrodków szkolenia i wychowania
- krótkoterminowego zatrudnienia młodzieży szkół ponadpodstawowych
- organizowanie i re¬alizowanie pomocy dla bezrobotnej młodzieży w celu umożliwienia jej zdobycia zawodu czy przekwalifikowania się
- prowadzenie pośred¬nictwa pracy.
3. Podstawowe jednostki- są trzeci szczebel organizacyjny OHP, swoim działaniem obejmują powiaty . Należą do nich:
- hufce pracy
- ośrodki szkolenia i wychowania
- młodzie¬żowe biura pracy
- gospodarstwa pomocnicze
podlegające organizacyjnie i merytorycznie bezpośrednio wojewódzkim komendantom OHP, którzy pełnią jednocześnie nadzór finansowo-księgowy nad centrami kształce¬nia i wychowania.
4. Podstawowe jednostki organizacyjne dzielą się na cztery grupy:
- szkoleniowo-wychowawcze
- organizacyjne i formy ich działalności za¬jmujące się pośrednictwem pracy, doradztwem zawodowym
- łączące ele¬menty działalności jednostek pierwszej i drugiej grupy
- usługowe.
5. Młodzieżowe biura pracy- podlegające wojewódzkim komendom OHP.
Realizują zadania w zakresie:
- pośrednictwa pracy poprzez poszu¬kiwanie i gromadzenie ofert pracy, a także informowanie poszukują¬cych pracy o możliwościach zatrudnienia
- kierowania bezrobotnych do pracy zgodnie z wybraną ofertą, prowadzenia ewidencji osób poszu¬kujących pracy
- poradnictwa zawodowego dla młodzieży i osób pełno¬letnich pozostających bez pracy poprzez utworzenie i prowadzenie „banku informacji\\\" o zawodach, na które jest zapotrzebowanie na ryn¬ku pracy
- udzielania porad w sprawie możliwości zdobycia zawodu
- kierowania zainteresowanych na kursy celem kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego.
Należy do nich np. krótkotermi¬nowe zatrudnianie uczniów szkół ponadpodstawowych, organizowanie i nadzór nad działalnością hufców, organizowanie i nadzór nad prze¬biegiem praktyk zawodowych, organizowanie zagranicznej wymiany młodzieży.
6. Kluby pracy- są jedną z form działalności młodzieżowych biur pracy.
Skupiają one młodych ludzi powyżej 15 roku życia. Wspierają młodzież w poszukiwaniu pracy, gromadzą oferty pracy. Na¬czelnym zadaniem klubów jest działalność wychowawcza polegająca głównie na kształtowaniu poczucia zaradności, wiary we własne możli¬wości, zapobieganiu degradacji intelektualnej. Kluby organizują odczyty, prelekcje, dyskusje o tematyce życia codziennego młodzieży w różnych sytuacjach życiowych. Spotkania są prowadzone przez psychologów, pe¬dagogów, socjologów. Odbywają się również zajęcia instruktażowe na temat udzielania porad i wskazówek dotyczących pisania podań o pracę oraz sporządzania umów z przyszłym pracodawcą.
7. Ośrodki szkolenia zawodowego- funkcjonują w strukturach gospo¬darstw pomocniczych OHP.
Organizują i prowadzą kursy w za¬kresie:
- zdobywania zawodu
- podwyższenia kwalifikacji
- przekwalifikowa¬nia zawodowego.
Część kursów jest finansowana przez urzędy pracy, kur¬sy nie zlecone przez urzędy pracy opłacane są przez ich uczestników.
8. Młodzieżowe biura turystyki- są przeznaczone dla:
- młodzieży szkół ponadpodstawowych
- uczestników hufców pracy
- uczestników ośrodków szkolenia i wychowania.
Wykorzystuje się w tej działalności posiadaną przez OHP bazę hotelowo-żywieniową.
9. Gospodarstwa pomocnicze OHP:
Funkcjonują przy Komendzie Głów¬nej i wojewódzkich komendach OHP. Podstawowym ich celem jest świad¬czenie usług, po kosztach własnych, na rzecz jednostek organizacyjnych OHP, zwłaszcza centrów kształcenia i wychowania oraz ośrodków szko¬lenia i wychowania.
10. Hufce pracy- są najstarszą formą organizacyjną OHP.
Ich celem jest umożliwienie uzupełnienia wykształcenia i zdobycia kwalifikacji zawodo¬wych przez młodzież z rodzin patologicznych, wymagających specjalnej troski. Do OHP zgłasza się młodzież kierowana przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne, kuratorów sądowych i przez szkoły podstawowe.
Hufce pracy funkcjonują przy zakładach pracy, a komendant woje¬wódzki OHP zawiera umowę o funkcjonowaniu hufca. Uczestnik hufca po podpisaniu umowy staje się pracownikiem zakładu. Młodzież uczy się w szkołach publicznych, a miejscem praktycznej nauki zawodu są zakłady pracy. Po zakończeniu kształcenia uczestnik jest przygotowany
do dorosłego życia.
11. Środowiskowy hufiec pracy- najmłodsza podstawowa jednostka organizacyjna.
Jej struktura organizacyjna powinna być dostosowana do potrzeb środowiska. W skład środowiskowego hufca wchodzą:
- grupy wychowawcze
- grupy zajęciowe
- filie młodzieżowe biur pracy
- kluby pracy
- sekcje i koła zainteresowań.
12. Centra kształcenia i wychowania- są najwyższą formą organizacyjna jednostek podstawowych.
Cel:
- kształcenia i wychowania uczestników
- dokształcanie kadr OHP
- walka z bezrobociem
- pomaganie młodzieży spoza OHP.
W skład centrum wchodzą:
- ośrodek szkolenia i wychowania
- ośrodek kształcenia kadr OHP
- kuratorski ośrodek pracy z młodzieżą
- poradnie zawodowe, psychologiczne i terapeutyczne
- kluby pracy
- ośrodki szkolenia zawodowego.
13. Ośrodek szkolenia i wychowania OHP- jest placówką szkoleniowo-wychowawczą.
Jest jednostką organizacyjną trzeciego szczebla, ośrodki tworzą i rozwiązują komendanci wojewódzcy OHP za zgodą Komendanta Głównego OHP. Do głównych celów należą:
- przeciwdziałanie bez¬robociu,
- tworzenie warunków umożliwiających podnoszenie kwalifikacji,
- organizowanie doskonalenia zawodowego,
- prowadzenie działalności wychowawczej, profilaktycznej i resocjalizacyjnej wśród młodzieży zagrożo¬nej patologią i wymagającej działań wychowawczych.
Jednym z ważniejszych zadań ośrodka szkolenia i wychowania OHP jest integracja z młodzieżą niepełnosprawną.
Działania ośrodka powinny być kierowane przede wszystkim do grup młodzieży najbardziej zagrożonej.
Ośrodki powinny wspierać ich uczestników w zakresie przygotowania zawodo¬wego, a także zachęcać do udziału w życiu społecznym, gospodarczym i kulturalnym, mając na celu zintegrowanie działalności dydaktycznej i wychowawczej.
Rodzaje ośrodków:
- stacjonarne - zapewniające kształcenie ogólne, przygotowanie za¬wodowe, opiekę wychowawczą, zakwaterowanie i wyżywienie mło¬dzieży;
- bez zakwaterowania - przeznaczone dla młodzieży dochodzącej, zapewniające uczestnikom kształcenie ogólne, przygotowanie zawo¬dowe i opiekę wychowawczą;
- mieszane (część stacjonarna i część bez zakwaterowania);
- stacjonarne - integracyjne z udziałem młodzieży niepełnosprawnej;
- stacjonarne - integracyjne z udziałem młodzieży z innych krajów;
- wakacyjne i śródroczne dla młodzieży szkolnej w kraju i za granicą;
- dla uczestników międzynarodowych obozów młodzieży.
Ośrodek powinien być dostosowany do potrzeb środowiska, posiada¬nej bazy, potrzeb rynku pracy, realizacji głównych celów i zadań statu¬towych OHP. Do ośrodka jest przyjmowana młodzież zaniedbana, zagrożona demoraliza¬cją, która w celu profilaktyki i resocjalizacji wymaga zorganizowanej opieki na wolności. Uczestnicy ośrodka powinni mieć ukończone 15 lat i są przyjmo¬wani na okres nie dłuższy niż cztery lata. Zasady uczestnictwa w pla¬cówce ustala regulamin ośrodka.
Uczestnikom przyznaje się prawo do:
- rozwijania własnych zainteresowań
- opieki zdrowotnej
- działalności w organizacjach społecznych i samorządowych
- wolności wyznania i poszanowania godności osobistej;
- korzystania z poradnictwa psychologiczno-pedagogicznego i zawo¬dowego
- udziału w życiu kulturalnym, sportowym i turystycznym;
- przejawiania inicjatywy w zakresie zdobywania wiedzy ogólnej i za¬wodowej
- pomocy w przypadkach trudności w nauce
- życzliwego traktowania przez pracowników ośrodka.
Uczestnik ma obowiązek:
-podnoszenia wiedzy ogólnej i zawodowej
- rzetelnego wykonywania pracy
- respektowania regulaminu ośrodka
- przestrzegania porządku
- okazywanie poważania wychowawcom i kolegom,
- poszanowanie mienia ośrodka
- przeciwstawianie się zjawiskom patologii społecznej
- tolerowanie poglą¬dów innych ludzi.
Zwolnienie z ośrodka może nastąpić:
- na prośbę uczestnika za zgodą rodziców lub opiekunów
- w związku z rażącym naruszeniem dyscypliny i nieprzestrzeganiem regulaminu placówki
- z powodu przeciwwskazań lekarskich do wykonywania pracy w zawodzie, którego młody człowiek się uczy.
Ośrodek stosuje wyróżnienia:
- po¬chwały
- dyplomy
- nagrody rzeczowe
- listy itp.
Jako kary stosuje się:
- upo¬mnienie
- naganę
- powiadomienie rodziców
- ostrzeżenie o wydaleniu z ośrodka.
Zarówno kary, jak i nagrody wpisuje się do akt osobowych uczestnika. Kary po upływie sześciu miesięcy uważa się za niebyłe. Na¬gród i kar udziela kierownik ośrodka. Uczestnicy ośrodka mają prawo do pracy w radzie uczestników. Jest to organ samorządowy wybierany na rok spośród grona uczestników. Celem rady jest wnioskowanie, opiniowanie, interweniowanie w spra¬wach nauki, pracy i życia ośrodka. Na czele rady stoi przewodniczący i kilku zastępców, którzy pełnią funkcje przewodniczących komisji pro¬blemowych (m.in. komisji stołówkowej, porządkowej itd.) Rada uczestni¬ków ma regulamin, pracuje zgodnie z nim, a o swej działalności ma obowiązek informować wszystkich uczestników. Jeśli postanowienia rady są niezgodne z obowiązującymi przepisami, kierownik ośrodka może je zawiesić. Rada ma w tym przypadku prawo odwołania się od tej decyzji do komendanta wojewódzkiego. Uczestnicy ośrodka mogą należeć do organizacji młodzieżowych.
Pracownicy(kadra):
- kierownik - zatrudniony przez komendanta wojewódzkiego
- kierow¬nik internatu (zastępca kierownika ośrodka)
- kierownik warsztatów
- pedagog
- nauczyciele zawodu
- instruktorzy praktycznej nauki zawodu
- wychowawcy
- obsługa administracyjno-finansowa
- obsługa gospodarczo-socjalna i konserwatorska
- opieka medyczna
- psycholog.
Kierownik ośrodka- powołany jest przez komendanta Wojewódzkie¬go. Do jego zadań należą m.in.:
- opracowanie regulaminu ośrodka
- kiero¬wanie działalnością
- reprezentowanie ośrodka na zewnątrz
- koordynacja wychowania i nauczania w ośrodku
- właściwa gospodarka finansowa ośrodka
- nadzór nad działalnością rady pedagogicznej.
Zadaniem ośrodka jest:
- zapewnienie uczestnikom opieki wychowaw¬czej i profilaktycznej oraz resocjalizacji
- korygowanie wadliwych postaw społecznych
- przeciwdziałanie przestępczości oraz
- wszechstronny rozwój osobowości.
Ośrodek ma:
- wzbogacać wiedzę, umiejętności i zdolności młodzieży,
- uczyć pracowitości, szacunku dla ludzi, gospodar¬ności i przedsiębiorczości.
- wpajać uczestnikom tolerancję religijną i światopoglądową
- stymulować wszechstronny roz¬woju osobowości uczestników.
Metody i formy pracy są dostosowy¬wane do możliwości uczestników. Placówka współpracuje z policją, kuratorami, sądami, środowiskiem i rodzicami. Informacje o uczestni¬kach pochodzą z indywidualnych rozmów z nimi, kontaktów z rodzi¬cami lub opiekunami prawnymi, a także wywiadów środowiskowych oraz z nauczycielami, analizy postępów w nauce, obserwacji, z wyni¬ków badań lekarskich i psychologicznych. Jeśli uczestnicy wykazują zaburzenia, placówka jest zobowiązana do organizowania zajęć tera¬peutycznych.
Młodzież, która nie ukończyła szkoły podstawowej, może się uczyć:
- w szkołach podstawowych dla dorosłych
- w podstawowych studiach zawodowych
- w szkołach przysposabiających do zawodu.
Młodzież po ukończeniu szkoły podstawowej uzupełnia wykształcenie:
- w szkołach zasadniczych dla dorosłych
- na kursach zawodowych.
Zadania kadry opiekuńczo-wychowawczej w zakresie kształcenia ogólnego i zawodowego to:
- dokonywanie okresowych ocen wyników kształcenia;
- organizowanie kształcenia ogólnego i zawodowego;
- infor¬mowanie rodziców lub opiekunów o wynikach kształcenia uczestników;
- ocena wyników praktycznej nauki zawodu;
- kontrolowanie realizacji praktycznej nauki zawodu i warunków jej odbywania;
- organizowanie pomocy w ramach zespołów wyrównawczych dla uczestników mających zaległości w nauce.
W skład rady pedagogicznej wchodzą:
- wszyscy członkowie kadry opiekuńczo-wychowawczej zatrudnieni w ośrodku
- wychowawcy klas, w których uczestnicy pobierają naukę
- nauczyciele zawodu
- instrukto¬rzy praktycznej nauki zawodu.
Na czele rady pedagogicznej stoi kierow¬nik ośrodka. Do zadań rady pedagogicznej należą:
- współudział w opracowaniu i zatwierdzaniu planu pracy dydaktyczno-wychowawczo-opiekuńczej;
- podejmowanie uchwał w sprawie eksperymentów pedagogicznych w ośrodku;
- podejmowanie decyzji w sprawach naruszenia dyscypliny, regulami¬nu, wyróżnienia i nagradzania uczestników ośrodka.

II. OGNISKA WYCHOWAWCZE:


1. Celem:
Udzielanie wszechstronnej pomo¬cy młodzieży zagrożonej wykolejeniem społecznym i jej rodzicom, a zwłaszcza dzieciom z rodzin znajdujących się w szczególnie trudnych sytuacjach życiowych.
2. Pomoc:
- mate¬rialna
- usługowa
- doradcza(w rozwiązywaniu trud¬ności wychowawczych).
3. Przyjmuje się:
Dzieci i młodzież zagrożoną wykolejeniem społecznym i wykolejającą się, a nie upośledzoną. Chodzi tu o młodzież mieszkającą z rodzicami, którzy akceptują pomoc ze strony ognisk i sami rokują nadzieje, że będą właściwie wychowywać dziecko. Każde dziecko w ognisku ma prawo wyboru wychowawcy i na¬wiązania z nim bliskiego, indywidualnego kontaktu.
4. Stosuje się oddziaływanie przez grupę:
Grupy wychowawcze są złożone z chłopców i dziewcząt, prowadzone przez mężczyznę i kobietę, a ich struktura jest zbliżona do struktury rodziny. Wychowankowie wybierają sobie grupę, do której pragną należeć. Wy¬chowawcy uczestniczą w życiu grupy i udzielają pomocy w nauce szkol¬nej, prowadzą ponadto zajęcia hobbistyczne, w których uczestnictwo jest dobrowolne i nie ograniczone przynależnością do określonej grupy. Zajęcia te są bardzo zróżnicowane, gdyż obejmują zarówno sport i tu¬rystykę, jak i zajęcia teatralne, muzyczne, politechniczne, modelarskie, hodowlę kwiatów czy też rybek w akwariach.
5. Ogniska organizują rów¬nież:
- wycieczki turystyczne,
- kolonie
- obozy wędrowne.
6. Zadania ogniska:
Pomaganie wychowankom w otrzy¬maniu pracy i adaptacji do środowiska zawodowego.
7. Środowiskowe ogniska wychowawcze:
Łączy funkcję pla¬cówki otwartej dla wszystkich dzieci z najbliższego środowiska z funkcją specjalistycznej placówki opiekuńczo-wychowawczej. Wychowanek do¬browolnie zgłaszający się do ogniska, uzyskuje:
- pomoc w nauce
- może uczestniczyć w zajęciach ogólnorozwojowych, sportowych, kołach za¬interesowań, wycieczkach, obozach
- otrzymać gorący posiłek
- inne formy pomocy socjalnej
- w czasie wakacji może pojechać na kolonie, biwak lub obóz.
Deklarując chęć pozostania w ognisku, zawiera z nim swoisty kontrakt, a przede wszystkim przy¬jmuje obowiązek uczestnictwa w indywidualnym, dostosowanym do jego potrzeb programie, a także przyjmuje inne, najczęściej dotąd mu obce obowiązki, np. odpowiedzialność za własne postępowanie, pomoc słabszym i prawdomówność. Praca ognisk środowis¬kowych jest wzbogacana przez autonomiczne środowiskowe programy pedagogiczne.
8. Istota ognisk:
- szer¬oki kręg oddziaływań na wychowanka i jego otoczenie (rodziców, rodzeństwo, rówieśników, nauczycieli)
- realnym upodmiotowienia wychowanka poprzez zwiększanie się jego prawach
- stopniowo dokonywany proces readaptacji (resocjalizacji) w naturalnym środowisku, w toku codziennych czyn¬ności.
9. Zasada:
Etapowości stawianych celów oraz kompleksowości i równoległości oddziaływań w toku systematycznej i długofalowej pracy.
10. Współpraca z:
- rodzicami,
- szkołami,
- instytucjami pomocniczymi.
11. Pełna reali¬zacja założeń programowych ognisk przynosi oczekiwane efekty, które są widoczne zwłaszcza w końcu roku szkolnego, przy spełnieniu podstawowych kryteriów:
- usunięcie niepowodzeń szkolnych
- promocja do wyższej klasy
- wygaszenie potrzeby umieszczenia dzieci w placówkach opieki całkowitej
- poprawa stanu zdrowia i rozwoju fizycznego
- pomyśl¬ne zaliczenie testów sprawności fizycznej.
12. Funkcje:
- opieka- zaspokajanie potrzeb dzieci oraz uczenie właściwych form ich realizacji
- wychowanie- kształtowanie mechanizmów kontroli wewnętrz¬nej (reguł i norm kulturalnego zachowania);
- terapia (korygowanie) nawyków i zachowań prospołecznych.
13. Główne cechy wychowawcy środowiskowego:
- gotowość niesienia pomocy dziecku;
- tolerancyjność i wyrozumiałość wobec dziecka i jego problemów.