Historia Pasji muzycznej - konspekt

1. Ogólne informacje o Pasji
a) Nawiązanie do męki Chrystusa
b) Związek z innymi sztukami
2. Pasja na przestrzeni wieków
a) Średniowiecze
 Pasja oparta na Chorale Gregoriańskim
 Wykorzystywanie 4 ewangelii w poszczególne dni Wielkiego Tygodnia
 Drugi rodzaj Pasji: dramatyczna – wykorzystywanie także innych skomponowanych utworów
b) Renesans
 Rozwój polifonii – Pasję wykonuje chór
 Użycie języków narodowych
 Powstanie Pasji motetowej – ton pasyjny; polifoniczne prowadzenie głosów powoduje zacieranie się tekstu
 Wymieszanie się Pasji chorałowej i motetowej
 Twórczość pasyjna: Orlando di Lasso, Jacob Obrecht
c) Barok
 Pasja nabiera dużych rozmiarów, utwór wokalno-instrumentalny, korzystanie z B. C., wstawki tekstowe
 Zespolenie różnych elementów z oratorium i kantaty (wpływ muzyki świeckiej)
 Twórczość wczesnego baroku: H. Schütz (partia Ewangelisty) i późniejszego: G. P. Telemann oraz C. P. E. Bach
 Apogeum Pasji u J. S. Bacha
• Problem z ilością dzieł kompozytora
• Pierwsza Pasja wg Św. Jana (1723) – pośpiech, niedopracowanie i duża ilość modyfikacji, tekst Pasji
• Pasja wg Św. Mateusza (1729) – odmienność wobec poprzedniej, uzyskanie kontemplacji i epickiego spokoju
• Sytuacja powstania kompozycji; libretto Picandra (Friedricha Henriciego) pod nadzorem Bacha
• Wykorzystanie tekstów z Ewangelii do recytatywów , chorałów, arii, ariosów, chorałów
• Charakterystyka poszczególnych współczynników formy (chór – podział, chorały, styl protestancki, ruch rytmiczny; recytatyw – rodzaje; aria – liryka, długość, łączenie arii z innymi formami)
• Prostota i subtelność dramatyzmu zawartego w dziele; podział Męki Chrystusa oraz miejsca charakterystyczne (przerwa na medytację)
• Brak entuzjazmu po pierwszym wykonaniu, sukces Pasji długo po śmierci Bacha
d) Klasycyzm i Romantyzm
 Joseph Haydn – oratorium pasyjne „7 ostatnich słów Chrystusa na Krzyżu”
 Ludwig van Beethoven – „Chrystus na Górze Oliwnej”
 Józef Elsner – Pasja d-moll op. 65 (Domini Nostri), obsada
 Sir John Stainer – Pasja kantatowa „Ukrzyżowanie” + inni kompozytorzy angielscy
e) XX wiek
 Krzysztof Penderecki – budowa, obsada wykonawcza w Pasji, nawiązanie do chorału i Bacha
 Arvo Pärt – Pasja wg Św. Jana – archaizacja
3. Zakończenie – mało kompozycji, lecz ważna pozycja w dziejach