a) przyczyny I etap - chęć wykorzystania kryzysu panującego w Rosji do wzmocnienia pozycji Polski - pomoc w zdobyciu tronu dla Cerewicza Dymitra (rzekomego syna Iwana IV) II etap - chęć zajęcia tronu Rosyjskiego przez Zygmunta III Waze III etap - ugoda w Perejesławiu Kozaków z Rosją b) przebieg - 1577 Rosja zajmuje Inflanty - 1579 wyprawa na Płock - 1580 wyprawa na wielkie Łuki - 1582 rozejm w Jamie Zapolskim - 1604 wyprawa Dymitra Samozwańca - 1610 bitwa pod Kłuszynem - 1619 rozejm w Dywilinie - 1634 pokój w Polanowie - 1654 najazd Rosji na Polskę - 1655-1660 rozejm - 1667 rozejm w Andruszowie - 1686 pokój Grzymułtowskiego c) skutki - zniszczenie ziem polskich - utrata wschodnich województw - wzrost znaczenia Rosji, która po okrasie wielkiej smuty stawała się groźnym przeciwnikiem PL - Polska została bardzo osłabiona, utraciła znaczenie międzynarodowe
