AIDS, HIV - album o AIDS

Co to jest HIV?

HIV - skrót od angielskiego określenia dla wirusa wywołującego brak odporności immunologicznej. Nasz organizm wyposażony jest w mechanizm obronny, który zwalcza atakujące nas infekcje oraz choroby. HIV powoli osłabia ten system, aż do jego ostatecznego zniszczenia. Wirus może przez wiele lat dokonywać uszkodzeń w systemie immunologicznym, zanim osoba zakażona zacznie chorować. Osoba żyjąca z HIV może mieć dobre samopoczucie i nie wiedzieć nawet o tym, że jest zakażona wirusem. To, że ktoś jest zakażony HIV, nie musi oznaczać, iż ma AIDS ani, że wkrótce będzie poważnie chory.


Co to jest AIDS?

Acquired Immune Deficiency Syndrome - to zespół nabytego niedoboru odpornościowego. Zespół niedoboru odpornościowego AIDS spowodowany jest przez działanie jednego z dwóch poznanych dotychczas wirusów atakujących system immunologiczny człowieka HIV. Dla łatwiejszego rozróżnienia opatrzono je skrótowymi symbolami HIV-1 i HIV-2.

Wywołują one chorobę poprzez zarażanie i niszczenie komórek krwi zwanych limfocytami, chroniących organizm przed infekcjami ze strony wielorakich szczepów bakteryjnych, wirusowych i mikroorganizmów pasożytniczych, na których inwazję nieuchronnie wystawiamy się w toku normalnej codziennej egzystencji.

AIDS nie jest pojedynczą chorobą, lecz zespołem objawów różnych chorób, które w charakterystyczny sposób atakują osoby zakażone HIV. Wiele z tych chorób występuje powszechnie i nie są one specjalnie szkodliwe dla osób z nieuszkodzonym systemem immunologicznym. Niemniej jednak dla kogoś, kto ma poważnie uszkodzony system odpornościowy, niektóre z tych chorób mogą być nawet śmiertelne. Lekarze posługują się listą tak zwanych warunków określających występowanie AIDS.

W przypadku, gdy u kogoś zakażonego HIV rozwinie się stan chorobowy określony jako czynnik warunkujący AIDS, zostaje uznany za chorego na AIDS. Niektóre z opisanych stanów wiążą się z poważnymi chorobami. Inne natomiast są mniej groźne dla ogólnego zdrowia pacjenta. W wielu przypadkach, nawet gdy system odpornościowy jest poważnie uszkodzony oraz gdy wiadomo już, że mamy do czynienia z AIDS, duża liczba osób czuje się na tyle dobrze, aby wykonywać swoją normalną pracę.
Przeważająca większość osób zakażonych HIV ostatecznie choruje na AIDS. Czas trwania tego procesu jest różny i zależy od wielu czynników.


Historia choroby

Pochodzenie wirusów HIV jest nieznane, aczkolwiek dane statystyczne i naukowe sugerują, iż po raz pierwszy pojawiły się w Afryce. Badania na obecność wirusa HIV-1 dokonane w Zairze pod koniec 1976 roku, ustaliły jego obecność we krwi niewielkiej liczby osób, które większość swojego życia spędziły w wioskach położonych z dala od centrów cywilizacji.

Badania krwi afrykańskich małp zielonych, żyjących w tych samych rejonach geograficznych, doprowadziły do wyodrębnienia wirusa SIV-1, czyli Simian Immunodeficiency Virus (małpi wirus powodujący niedobór odpornościowy), bardzo ściśle spokrewnionego z ludzką odmianą wirusa HIV-2. Prawdopodobnie początek wirusowi HIV-1 dała właśnie mutacja SIV-1 czy też wirusów pochodnych. Poszlaki te nie mogą oczywiście w żaden sposób dowieść ponad wszelką wątpliwość afrykańskiego pochodzenia wirusa HIV-1.

W 1981 roku lekarze w Los Angeles rozpoznali pierwsze przypadki AIDS na terenie Stanów Zjednoczonych. Wnikliwe analizy różnych przypadków AIDS doprowadziły do rozpoznania mechanizmu przenoszenia wirusa drogą kontaktów płciowych lub przez zetknięcie z krwią zakażonej nim osoby - czy to w wyniku transfuzji krwi lub produktów krwiopochodnych zawierających wirus, czy też poprzez używanie zabrudzonych nią strzykawek i igieł do iniekcji.

Skala ludzkiego cierpienia i liczba zejść śmiertelnych będących następstwem tej choroby uczyniła z niej plagę zwaną czasami dżumą ostatnich dziesięcioleci dwudziestego wieku. Z początkiem roku 1992 na całym świecie żyło już 13 milionów chorych zarażonych jednym z dwu poznanych dotychczas wirusów wywołujących AIDS.

Wirus rozprzestrzenia się i jak dotychczas nie posiadamy żadnej szczepionki uodparniającej na zakażenie ani żadnej metody skutecznego leczenia.

Jak dochodzi do zakażenia?

Do zakażenia może dojść tylko wtedy, gdy występują jednocześnie trzy czynniki:


odpowiednia ilość wirusów

Do zakażenia potrzeba wiele wirusów. Pojedyncze nie są groźne. Wystarczająca do zakażenia porcja wirusów występuje tylko we krwi osoby zakażonej, nasieniu, wydzielinie kobiecych narządów płciowych i mleku kobiety.


odpowiednia jakość wirusów

Do zakażenia potrzeba aktywnych "zjadliwych" wirusów. Poza organizmem człowieka wirusy HIV szybko tracą aktywność w wyniku wysychania na powietrzu, ogrzewania, działania mydła, środków do mycia i prania oraz chemicznych środków dezynfekujących.


odpowiedni sposób wniknięcia wirusów do organizmu

Do zakażenia dochodzi poprzez stosunek płciowy oraz wtedy, gdy wirusy wnikną prosto do krwi. AIDS można się zarazić poprzez transfuzję czy wstrzyknięcie krwi zakażonej uprzednio wirusem HIV, lecz ogromna większość chorych w Ameryce Północnej, Afryce i Europie ulega zarażeniu wskutek homo- lub heteroseksualnego stosunku płciowego lub - w kręgach narkomanów - dzieląc z osobą zarażoną strzykawkę czy igły do iniekcji. Krew i nasienie stają się źródłem zakażenia natychmiast po wniknięciu wirusów do organizmu; źródłem zakażeń mogą również być inne płyny organiczne, na przykład ślina i mleko kobiet ciężarnych, szczególnie w bardzo wczesnym i w schyłkowym etapie choroby. Przekazywanie wirusa HIV-1 w trakcie kontaktów płciowych ułatwiają niedostrzegalne gołym okiem uszkodzenia błon śluzowych organów płciowych i mikroskopijne ranki skóry. Urazy te, stanowią drogę przenikania wirusa na zewnątrz organizmu nosiciela, skąd przenosi się do ciała zdrowego człowieka.


Przebieg choroby

Przebieg infekcji wirusem HIV można podzielić na:
- wczesną fazę wiremiczną
- fazę środkową, w której pojawiają się nieliczne objawy choroby
- fazę późną, objawową, w której mamy do czynienia z występowaniem rozmaitych innych infekcji o podłożu bakteryjnym, wirusowym i mikroorganicznym.

W fazie wczesnej, tuż po zakażeniu, następuje okres o zmiennej długości, w czasie którego praktycznie brak objawów z wyjątkiem utrzymującego się czasami powiększenia węzłów chłonnych. Zarażone osoby łatwo padają ofiarą infekcji wywołanych przez mikroorganizmy, które już kiedyś atakowały ich organizm, lecz zostały zwalczone przez sprawnie wtedy działający układ immunologiczny. Owe mikroorganizmy w normalnym warunkach są wszechobecne w naszym otoczeniu - na skórze, w powietrzu, w spożywanym przez nas jedzeniu.
Pojawienie się takich infekcji umożliwia dokonanie rozpoznania AIDS. Niektórym spośród zagrażających choremu infekcji można zapobiec poprzez profilaktyczne przyjmowanie odpowiednich lekarstw. Wszystko wskazuje na to, iż na wydłużenie życia i jego jakość ma też wpływ dobry ogólny stan zdrowia fizycznego i psychicznego pacjenta z rozpoznaniem AIDS. Chorzy powinni unikać stresów i wyczerpujących wysiłków fizycznych, stosować zrównoważoną dietę bogatą we wszystkie niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu minerały i substancje, bezzwłocznie odstawić narkotyki czy inne leki stosowane poza kontrolą lekarza, oraz w regularnych odstępach czasu poddawać się okresowym badaniom kontrolnym.


Zapobieganie chorobie

W obliczu braku efektywnej metody leczenia czy szczepionki uodparniającej jedyną drogą pozwalającą uchronić się od zarażenia jest unikanie sytuacji niosących ze sobą ryzyko infekcji.
Jedynym pewnym sposobem zapobiegającym zarażeniu wirusem HIV poprzez kontakty płciowe jest wstrzemięźliwość lub utrzymywanie związku z jednym niezarażonym partnerem. Stosowanie prezerwatyw zapewnia znaczną ochronę, podobnie jak stosowanie prezerwatyw dla kobiet. Tych ostatnich można używać w połączeniu z tradycyjną męską prezerwatywą dla zwiększenia bezpieczeństwa.
Środki te same w sobie nie stanowią jednakże całkowicie skutecznego zabezpieczenia przed infekcją wirusem HIV. Prezerwatywy nie powinny być smarowane substancjami nawilżającymi produkowanymi na bazie substancji oleistych, które mogą spowodować pękanie jej ścianek. Można pokrywać powierzchnię prezerwatywy środkiem plemnikobójczym stosowanym w antykoncepcji, zawierającym chemiczny związek nonoksynol-9, który - jak wynika z eksperymentów laboratoryjnych - zabija również wirusy HIV-1 i HIV-2.
Jak wynika z praktyki, nosiciel wirusa HIV utrzymujący kontakty płciowe bez jakichkolwiek zabezpieczeń, prędzej czy później przekaże infekcję swojemu partnerowi czy też partnerom.


Kiedy nic mi nie grozi?

Bezpieczne są kontakty z osobą zakażoną w życiu codziennym: dotykanie jej, przytulanie, pieszczoty i pocałunki, używanie tych samych naczyń stołowych i sztućców, korzystanie ze wspólnej wanny, muszli i deski sedesowej, wspólne używanie bielizny pościelowej, jedzenie potraw przez nią przygotowanych, przebywanie w pobliżu, gdy kaszle lub kicha, wspólne mieszkanie i wspólna praca.
Bez ryzyka można też korzystać z basenów i kąpielisk, telefonów publicznych, restauracji, środków komunikacji, hoteli. Żadne zwierzęta, ani domowe, ani dzikie, nie przenoszą zakażenia HIV od osoby zakażonej na zdrową. Komary i inne owady nie przenoszą wirusa HIV.
W laboratoriach naukowych udowodniono, że HIV nie rozmnaża się w ciele komara, a sposób w jaki komary wysysają krew uniemożliwia zakażenie.
Bezpieczne jest oddawanie krwi w stacjach krwiodawstwa, ponieważ używa się tam sprzętu jednorazowego użytku, bezpieczne są też zabiegi medyczne wykonywane sprzętem jednorazowego użytku lub wyjałowionym.


Leczenie

Medycyna nie dysponuje jak dotychczas ani szczepionką uodparniającą przeciw AIDS, ani skuteczną metodą leczenia tej choroby. Naukowcy prowadzą prace zmierzające do otrzymania szczepionki.
Wyprodukowano już w tym celu kilka rodzajów preparatów. Jeden z nich zawiera genetycznie wytworzone białko identyczne z białkiem obecnym na powierzchni wirusa HIV-1. Został on w trakcie badań podany osobom już zarażonym wirusem. Ta
swoista immunoterapia zahamowała tempo niszczenia limfocytów przez wirus HIV-1
Preparat zostanie być może w niedalekiej przyszłości sprawdzony jako szczepionka dla ludzi jeszcze nie zarażonych wirusem.


Czerwona wstążeczka

To symbol solidarności z ludźmi żyjącymi z HIV i AIDS, ich rodzinami i przyjaciółmi. Symbolizuje poświęcenie i zaangażowanie w walkę z AIDS. Stanowi pierwszy krok na drodze upowszechnienia problematyki HIV i AIDS i oswojenia ludzi ze słowem AIDS.
Idea czerwonej wstążeczki powstała w 1991 r. Pomysł znaku został zainspirowany żółtą wstążeczką, upamiętniającą żołnierzy amerykańskich uczestniczących w wojnie w Zatoce Perskiej. Czerwony kolor wybrano ze względu na skojarzenia, jakie wywołuje: krew, namiętności - nie tylko gniew, walka, ale i miłość.

Czerwona wstążeczka jest w kształcie odwróconego V, ponieważ jeszcze nie odniesiono zwycięstwa nad epidemią HV i AIDS.
Symbol - czerwona wstążeczka - został wymyślony przez członków Visual AIDS - organizację charytatywną działającą w Nowym Jorku zrzeszającą artystów. Celem grupy było zachęcenie wszystkich do upamiętnienia zmarłych i umierających kolegów z powodu AIDS, zwiększenie świadomości na temat HIV i AIDS, uświadomienie potrzeb ludzi żyjących z HIV i AIDS oraz ich bliskich, a także wezwanie rządów do zwiększenia funduszy na opiekę nad zakażonymi i badania.

Początkowo niewiele osób rozumiało znaczenie symbolu. Większość nie wiedziała, że ma on jakikolwiek związek z AIDS. Sens wyjaśniono dopiero podczas wręczania nagród telewizyjnych. Pomysłodawcy nie przypuszczali, że symbol stanie się aż tak popularny i będzie tak wiele znaczył dla ludzi zakażonych i chorych oraz ich bliskich.


ALBUM O AIDS

Opracował: Łukasz Nowak
Kl. Ie