Odkrycia geograficzne (przyczyny, przebieg i skutki)

XVI wiek obfitował w szereg zjawisk nazwanych „Wielkimi odkryciami geograficznymi”. Doszło wówczas do odkrycia nieznanych do tej pory w Europie wielu nowych kontynentów. Oprócz tego zaskakująca jest ilość podróżujących i odkrywców w poszukiwaniu nowych terenów, a czasem nowych przygód. W okresie starożytnym i średniowiecznym znajomość świata ograniczała się do terenów Europy i Afryki Północnej. O wiele mniej znali Azję i pozostałe tereny. Informacje o innych kontynentach dochodziły od kupców, dyplomatów, a nawet szpiegów.
Za największe z odkryć uważane jest odkrycie Ameryki przez Kolumba, zmieniło ono bieg historii, ponieważ zapoczątkowało okres europejskich podbojów kolonialnych.
Odkrycia geograficzne były punktem zwrotnym w dziejach Europy i świata.

Przyczyny odkryć geograficznych

a. polityczne:
- zdobycie Konstantynopola przez Turków,
- ograniczenie znaczenia handlu lewantyńskiego.
b. społeczne:
- zakończenie wojny z Maurami w Hiszpanii pozbawiło źródeł utrzymania rycerstwa hiszpańskiego i portugalskiego,
- sukcesja feudalna, czyli dziedziczenie majątku przez najstarszego syna, zmuszało jego braci do szukania innych źródeł utrzymania,
- chęć sławy.
c. ekonomiczne:
- ujemny bilans w handlu z krajami Orientu,
- odpływ szlachetnych kruszców z Europy,
d. poszukiwanie kruszców w Indiach i Afryce,
- chęć udowodnienia, że Ziemia jest okrągła,
- humanistyczne zainteresowanie światem,
- chęć znalezienia morskiej drogi do Indii,
- wynalezienie busoli i zbudowanie karaweli,
- powstanie dokładniejszych map i globusa.
- religijne:
- gospodarka towarowa wymagała waluty srebrnej i złotej,
- tzw. "magia złota".
e. naukowe:
- próby szerzenia wiary chrześcijańskiej.

Najważniejsze wyprawy i odkrycia geograficzne

Bartolomeo Diaz
W roku 1488 roku odkrył południowy kraniec Afryki, który nazwał Przylądkiem Burz. (Przylądek Dobrej Nadziei). Tym odkryciem Diaz odkrył także wejście na Ocean Indyjski

Podróże Krzysztofa Kolumba.
Plany podróży do Indii i pierwsza wyprawa (1492-1493).
Chcąc odkryć drogę morską do Indii zwrócił się w latach 1484 -1485 do króla Portugalii Jana II z propozycją zorganizowania wyprawy z Europy przez Ocean Atlantycki na zachód, aż do Japonii. Król portugalski ostatecznie odrzucił plany Kolumba.
Dnia 3 sierpnia 1492 roku cała jego flotylla wyruszyła z Hiszpanii kierując się ku Wyspom Kanaryjskim. 12 października 1492 roku ujrzano ląd. Była to dzisiejsza wyspa Watling. Kolumb nazwał ja San Salvador. Następnego dnia załoga wylądowała na brzegu wyspy - Karaiby, które Kolumb nazwał Indianami. Dalsza podróż przyniosła ze sobą kolejne odkrycia: 28 października odkryto Kubę, którą Kolumb wziął za Japonie. Kolejno odkryto wyspę Haiti, którą Kolumb nazwał Hispaniola. W czasie wyprawy powrotnej zatopiła się "Santa Maria". 15 marca 1493 roku Kolumb wraz z resztkami swej załogi przypłynął do tego samego portu, z którego zaczynał swa podróż - Palos de La Frotera. Witano go jako odkrywcę drogi do Indii.

II wyprawa Kolumba (1493-1495).
Jesienią 1493 roku Kolumb wyruszył w swą drugą podróż. Podczas tej podróży odkryto wyspy z archipelagu Wielkich i Małych Antyli, ale przede wszystkim w 1493 roku Jamajkę.

III wyprawa Kolumba (1498-1500).
Największym osiągnięciem trzeciej z kolei wyprawy była wyspa Trynidad u wybrzeży Wenezueli. To właśnie podczas tej wyprawy Kolumb po raz pierwszy ujrzał ląd Ameryki Południowej.

IV wyprawa Kolumba (1502-1504).
Podczas tej wyprawy Kolumb dotarł do wybrzeży Hondurasu w Ameryce Środkowej.
Zmarł 20 maja 1506 roku opuszczony i zapomniany przez ludzi. Do ostatnich dni swego życia nie zdawał sobie sprawy, iż odkrył zupełnie nowy ląd. Był przekonany, iż odkrył nową drogę do Indii oraz biblijny raj, za który uznał wybrzeże Ameryki Południowej. Był największym odkrywcą w historii.

Amerigo Vespucci.
Amerigo Vespucci (1451-1511). Włoski żeglarz i podróżnik. Brał udział w przygotowaniu wypraw Krzysztofa Kolumba. Uczestnik hiszpańskiej wyprawy do Gujany. Dotarł do ujścia Amazonki oraz zbadał wybrzeże Ameryki Południowej od Wenezueli do Brazylii w latach 1500-1505.W 1507 roku, odkryty przez Kolumba ląd nazwano Ameryką.

Vasco da Gama i jego droga morska do Indii.
Podobnie jak Krzysztof Kolumb postawił sobie za główny cel odnalezienie drogi morskiej do Indii. Portugalczycy, zwłaszcza od czasów księcia Henryka Żeglarza, pierwszego wielkiego podróżnika, byli zainteresowani odkryciem tej drogi wokół brzegów Afryki. Wyprawa Vasco da Gamy rozpoczęła się dnia 8 lipca 1497 roku. Składała się ona z czterech okrętów portugalskich, które wypłynęły z Lizbony. Kierowały się one ku wybrzeżom Afryki zachodniej. Przez południowy Atlantyk dotarły one 22 listopada tegoż roku do Przylądka Dobrej Nadziei, który ominęły. Następnie przez Kanał Mozambicki wpłynęły na Ocean Indyjski., 23 maja dotarły w pobliże Kalikatu (Indie). Cała wyprawa powróciła do Portugalii dopiero w lipcu 1499 roku. W ten sposób została odkryta właściwa droga do Indii.

Pierwsza podróż dookoła świata - Ferdynand Magellan (1519-1522).
Magellan wraz ze swą flotyllą wypłynął dnia 20 września 1519 roku z portu hiszpańskiego San Luca de Barrameda. 24 sierpnia odkrył on cieśninę łącząca dwa oceany. Nazwał ją Cieśniną Wszystkich Świętych, dziś zwana Cieśniną Magellana. Dotarł do wysp, które nazwano Wyspami Złodziejskimi, dziś Wyspy Mariańskie. Zginął na Filipinach, w walce z tubylcami 27 kwietnia 1521 roku. Reszta załogi kontynuowała podróż bez swego kapitana, przez Moluki ku Oceanowi Indyjskiemu. 6 września 1522 roku, prawie po trzech latach, okręt "Victoria" z kapitanem del Cano dotarł do Hiszpanii. Na jego pokładzie znajdowało się wiele cennych korzeni. Za ich sprzedaż udało się pokryć koszty wyprawy i jeszcze uzyskać dość duże korzyści finansowe.

Skutki odkryć geograficznych

3) Skutki:
a. dla Europy:
- polityczne
- podbijanie i uzależnianie ziem,
- tworzenie kolonii,
- rozwój niewolnictwa
- podział Europy na: część zachodnią biorącą udział w odkryciach - tam rozwój handlu i przemysłu oraz część wschodnią, gdzie rozwinęło się rolnictwo,
- spadek znaczenia starych dróg handlowych przez Morza Bałtyckie, Śródziemne, Czarne, a pojawienie się nowych przez Oceany: Atlantycki, Spokojny, Indyjski.
- gospodarcze
- przywiezienie olbrzymich ilości złota i srebra,
- rozwój handlu,
- spadek wartości pieniądza,
- obniżenie cen niektórych towarów np. kawy,
- przywiezienie nowych gatunków roślin i zwierząt,
- upowszechnienie bawełny i innych upraw.
- naukowe
- odkrycie nowych lądów i mórz,
- udoskonalenie mapy,
- poznanie nowych kultur,
- udowodnienie, że Ziemia ma kształt kuli.
- kulturowe
- rozwój chrześcijaństwa,
- rozszerzenie horyzontów myślowych,
- przeniesienie kultury europejskiej na inne kontynenty,
- rozwój nauk.
b. dla Nowego Świata:
- pozytywne
- powstanie nowych miast i osad,
- negatywne
- wprowadzenie surowych rządów,
- śmierć wielu Indian na choroby przywiezione przez Europejczyków i w skutek złego traktowania,
- zniszczenie indiańskiej kultury,
- wznoszenie budowli wzorowanych na europejskich.

Dla całej Europy i świata to wszystko miało wielkie skutki, które trwają do dzisiaj. Często współcześni ludzie nie zdają sobie sprawy, jak wiele zawdzięczają wielkim odkryciom geograficznym. Gdyby losy historii potoczyły się inaczej, to, kto wie, czy cała ludność Ameryki Południowej, z wyjątkiem Brazylii, gdzie obowiązuje język portugalski, mówiłaby dzisiaj po hiszpańsku? Czy Stany Zjednoczone stanowiłyby dziś tak wielką potęgę? Myślę, że właśnie odkrycia geograficzne były momentem zwrotnym w dziejach ludzkości.