Administracyjna i karno administracyjna odpowiedzialność za naruszenie prawa ochrony środowiska

W Polsce zgodnie z obowiązującą Ustawą Prawo Ochrony Środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 roku (z późniejszymi zmianami)1 niezależnie od odpowiedzialności cywilnej i karnej podmiot korzystający ze środowiska w sposób szkodliwy ponosi również odpowiedzialność administracyjną. Kary pieniężne są najczęściej stosowaną formą odpowiedzialności za naruszenie przepisów dotyczących ochrony środowiska. Stosowane są one przez organy administracji publicznej i wymierzane w drodze decyzji administracyjnej zgodnie z regułami postępowania administracyjnego określonego przez Kodeks Postępowania Administracyjnego2.
Wyróżniamy cztery zasadnicze funkcje jakie pełnią kary pieniężne:
funkcja prewencyjna ? powstrzymuje podmiot przed celowym i świadomym działaniem na niekorzyść środowiska;
funkcja represyjna ? podmiot naruszający ustawę o P.O.Ś pozbawiany jest części środków finansowych;
funkcja kompensacyjna ? środki finansowe wpływają na konta funduszy ochrony środowiska i są źródłem finansowania działań ochronno-naprawczych;
funkcja egzekucyjna ? skłania podmiot do działania na rzecz usunięcia powstałej szkody, zwana również karą biegnącą- naliczaną w sposób ciągły od momentu stwierdzenia naruszenia przepisów, do czasu usunięcia szkody.

ROZDZIAŁ II

Podstawową rolę z punktu widzenia ochrony środowiska odgrywają trzy podziały:
na administrację centralną i terenową
na administrację rządową i samorządową
na administrację ogólną i specjalną
Podziały te wzajemnie się przenikają. Administracja centralna to tylko administracja rządowa. Natomiast administracja terenowa to zarówno organy administracji rządowej jak i samorządowej działające na trzech szczeblach podziału terytorialnego: wojewódzkim, powiatowym oraz gminnym. Wszystkie organy samorządowe mają charakter organów ogólnych (tzn. wykonują zadania z różnych dziedzin). W skład administracji rządowej wchodzi zarówno administracja ogólna jak i specjalna (tzn. wyspecjalizowana w wykonywaniu pewnych tylko zadań).
Podział administracji specjalnej albo uzgodniony jest z ogólnym podziałem administracyjnym kraju. albo z charakterem zadań pełnionych przez te organy administracji, w tym np. z podziałem geograficznym lub ekologicznym.
Obecnie administracja ochrony środowiska funkcjonuje na czterech poziomach ogólnego podziału administracyjnego kraju:
centralnym - na tym szczeblu funkcjonuje tylkoadministracjarządowa, kluczowymorganem jest tutaj minister środowiska
wojewódzkim - organem administracji rządowej ogólnej jest wojewoda, a administracji rządowej - sejmik województwa (organ stanowiący) oraz zarząd województwa (organ wykonawczy) i marszałek województwa
powiatowym - administracja o właściwościach ogólnych to na tym szczeblu tylko administracja samorządowa, której organami są rada powiatu (organ stanowiący), zarząd powiatu (organ wykonawczy) i starosta
gminnym - na tym poziomie funkcjonuje tylko administracja samorządowa, której organami są: rada gminy (organ stanowiący) oraz jako organ wykonawczy - wójt gminy, burmistrz lub prezyden miasta.
2.1 Kompetencje organów administracji publicznej w zakresie P.O.Ś
Zgodnie z ustawą P.O.Ś art.378-379 pkt 1-5 organy administracji publicznej posiadają następujące kompetencje i właściwości:
Wojewoda jest właściwy w sprawach:
- przedsięwzięć i zdarzeń które występują na terenach zakładów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana jako przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko, dla którego sporządzenie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko jest obowiązkowe, oraz na na terenach zamkniętych;
- przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko, dla którego sporządzenie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko jest obowiązkowe, realizowanego na terenach innych niż wymienione w pod punkcie powyższym
Marszałek województwa jest właściwy w sprawach:
- przedsięwzięć i zdarzeń na terenach zakładów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana jako przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko, dla którego sporządzenie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko jest obowiązkowe;
-przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko, dla którego sporządzenie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko jest obowiązkowe, realizowanego na terenach innych niż wymienione w pkt 1.
W przypadku zwykłego korzystania ze środowiska przez osoby fizyczne niebędące przedsiębiorcami wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest właściwy w sprawach:
-wydawania decyzji, o których mowa w art. 150 ust. 1 ( tzn. może nałożyć na prowadzącego instalację lub użytkownika urządzenia obowiązek prowadzenia w określonym czasie pomiarów wielkości emisji) i art. 154 ust. 1( może ustalić, wymagania w zakresie ochrony środowiska dotyczące eksploatacji instalacji, z której emisja nie wymaga pozwolenia, o ile jest to uzasadnione koniecznością ochrony środowiska).
-przyjmowania wyników pomiarów, o których mowa w art. 149 i 150;
-przyjmowania zgłoszeń, o których mowa w art. 152 ust. 1.3
Zgodnie z art. 379 marszałek województwa, starosta oraz wójt, burmistrz lub prezydent miasta sprawują kontrolę przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska w zakresie objętym właściwością tych organów.
Mogą oni upoważniać do wykonywania funkcji kontrolnych pracowników podległych im urzędów marszałkowskich, powiatowych, miejskich lub gminnych lub funkcjonariuszy straży gminnych.
Natomiast kontrolujący, tzn. osoba upoważniona wykonująca kontrolę, jest uprawniony do:
wstępu wraz z rzeczoznawcami i niezbędnym sprzętem przez całą dobę na teren nieruchomości, obiektu lub ich części, na których prowadzona jest działalność gospodarcza, a w godzinach od 6 do 22 - na pozostały teren;
przeprowadzania badań lub wykonywania innych niezbędnych czynności kontrolnych;
żądania pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywania i przesłuchiwania osób w zakresie niezbędnym do ustalenia stanu faktycznego;
żądania okazania dokumentów i udostępnienia wszelkich danych mających związek z problematyką kontroli.
Ponadto wójt, burmistrz lub prezydent miasta, starosta, marszałek województwa lub osoby przez nich upoważnione są uprawnieni do występowania w charakterze oskarżyciela publicznego w sprawach o wykroczenia przeciw przepisom o ochronie środowiska; mają obowiązek wystąpienia do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o podjęcie odpowiednich działań będących w jego kompetencji, jeżeli w wyniku kontroli organy te stwierdzą naruszenie przez kontrolowany podmiot przepisów o ochronie środowiska lub występuje uzasadnione podejrzenie, że takie naruszenie mogło nastąpić, przekazując dokumentację sprawy.4

2.2 Instytucje ochrony środowiska
Zgodnie z art. 386 P.O.Ś Instytucjami ochrony środowiska są:
Państwowa Rada Ochrony Środowiska (jako organ doradczy i opiniodawczy ministra właściwego do spraw środowiska. Do zakresu jej działania należy opracowywanie dla ministra opinii w sprawach ochrony środowiska, a także przedstawianie propozycji i wniosków zmierzających do tworzenia warunków zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska oraz do zachowania lub poprawy jego stanu.
komisje do spraw ocen oddziaływania na środowisko (worzy się Krajową Komisję do Spraw Ocen Oddziaływania na Środowisko oraz wojewódzkie komisje do spraw ocen oddziaływania na środowisko. "Krajowa Komisja", jest organem opiniodawczo-doradczym ministra właściwego do spraw środowiska w zakresie ocen oddziaływania na środowisko natomiast "wojewódzkie komisje", są organami opiniodawczo-doradczymi marszałków województw w zakresie ocen oddziaływania na środowisko5.
fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej (Narodowy Fundusz i wojewódzkie fundusze prowadzą gospodarkę finansową w sposób zapewniający pełne wykorzystanie środków pochodzących z Unii Europejskiej niepodlegających zwrotowi przeznaczonych na ochronę środowiska i gospodarkę wodną. Przychodami funduszy są wpływy z tytułu opłat za korzystanie ze środowiska i administracyjnych kar pieniężnych 6
Krajowa Rada Ekozarządzania, o której mowa w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o krajowym systemie ekozarządzania i audytu (EMAS).

ROZDZIAŁ III
Do instrumentów odpowiedzialności administracyjnej zwykle zalicza się także administracyjne kary pieniężne, które w systematyce ustawy zostały ujęte w innym tytule, obejmującym instrumenty o charakterze finansowo-prawnym (tytuł V). System sankcji finansowych został nowymi przepisami nieco przebudowany i uporządkowany. Najważniejszą chyba zmianą jest wyodrębnienie dwóch rodzajów sankcji administracyjnych o charakterze finansowym - znanych już administracyjnych kar pieniężnych i nowych opłat podwyższonych. Specyficznym rodzajem sankcji jest również tzw. opłata produktowa.
3.1 Administracyjne kary pieniężne
Działania podlegające karze, opisane w tej ustawie oraz wysokość i tryb nakładania kar związane są z przekroczeniem dopuszczalnych limitów zawartych w pozwoleniach, określających ilość i rodzaj gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza, ilość, stan i skład ścieków, pobór wody (powierzchniowej i podziemnej) i ilość pobranej wody oraz z naruszeniem warunków decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska odpadów lub decyzji określającej miejsce i sposób magazynowania odpadów, co do rodzaju i sposobu składowania lub magazynowania tych odpadów, przekroczeniem określonego w pozwoleniach poziomu hałasu.7
Organem uprawnionym do wymierzania administracyjnych kar pieniężnych na drodze decyzji jest wojewódzki inspektor ochrony środowiska. Stwierdza on po wykonaniu pomiarów przeprowadzonych w trakcie kontroli lub innych ustaleń przekroczenie lub naruszenie limitów zawartych w pozwoleniach. Podstawą do ustalenia przekroczeń mogą być również pomiary prowadzone przez podmioty, na które ustawodawca nałożył taki obowiązek. O stwierdzeniu przekroczenia lub naruszenia wojewódzki inspektor ochrony środowiska zawiadamia zainteresowany podmiot w terminie 21 dni od daty wykonania pomiarów oraz przekazuje mu wyniki pomiarów. Następnie wydaje on decyzje ustalającą wymiar kary biegnącej. Wymiar ten ustala się uwzględniając przekroczenie lub naruszenie w skali doby, a w przypadku emisji gazów lub pyłów w skali godziny. 8
Decyzja określa wielkość stwierdzonego przekroczenia dobowego lub godzinowego, wymiar kary biegnącej oraz termin, od którego kara jest naliczana. Terminem tym jest dzień lub godzina bezpośrednio następujące po zakończeniu pomiarów lub innych ustaleń, które były podstawą wydania decyzji. W przypadku podmiotów prowadzących pomiary w sposób ciągły i wykorzystujący do tego przyrządy spełniające kryteria ustalone w tej ustawie, wielkość przekroczenia lub naruszenia ustala się w trybie roczny.
Kara biegnąca naliczana jest do momentu ustania przekroczenia lub naruszenia. Jeżeli przekroczenie nie zostało usunięte do dnia 31 grudnia każdego roku, kara naliczana jest za okres od daty rozpoczęcia naliczania kary do dnia 31 grudnia, a w roku następnym od 1 stycznia do 31 grudnia lub do daty usunięcia przekroczenia (jeśli nastąpiło to jeszcze przed końcem roku). Jeżeli w trakcie okresu naliczania kary stawki opłat za korzystanie ze środowiska (będące podstawą ustalenia wysokości kary) uległy zmianie, wojewódzki inspektor ochrony środowiska ustala nową wysokość kary biegnącej wg nowych stawek od dnia ich obowiązywania.
Zgodnie z art. 301 podmiot korzystający ze środowiska może starać się o zmianę wymiaru kary w przypadku, kiedy ustało przekroczenie lub uległo ono zmianie. Musi on złożyć wniosek w terminie 30 dni od daty przeprowadzenia pomiarów do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. Wniosek powinien zawierać wyniki pomiarów lub sprawozdania z własnych ustaleń potwierdzających zmianę przekroczenia lub naruszenia, termin przeprowadzenia pomiarów dokonania własnych ustaleń, informacje o sposobie ograniczenia przekroczenia lub naruszenia.
Warunkiem autentyczności pomiarów lub ustaleń jest wykonanie ich w taki sposób i w tych samych punktach pomiarowych, co wcześniejsze pomiary stwierdzające przekroczenie lub naruszenie. Wojewódzki inspektor ochrony środowiska ma 30-to dniowy termin odpowiedzi na wniosek. Jeżeli nie zakwestionuje jego zasadności, to na drodze decyzji zostanie ustalona nowa wysokość kary biegnącej od dnia lub godziny następujących po terminie przeprowadzonych pomiarów lub własnych ustaleń, będących podstawa zasadności wniosku. Natomiast w przypadku stwierdzenia, że przekroczenie jest wyższe niż podawane we wniosku lub nie ustało wymierza on na okres 60 dni nowy wymiar kary biegnącej stosując dwukrotne zwiększenie stawki kary i określa termin począwszy od doby lub godziny, w której stwierdzono bezzasadność wniosku.
Podmiot, któremu została wymierzona kara może ubiegać się o jej odroczenie w części lub całości. Konieczne jest złożenie wniosku o odroczenie do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska przed upływem terminu, do którego kara powinna być uiszczona. Wniosek jest zasadny tylko w przypadku, kiedy podmiot podjął działania zapewniające usunięcie przyczyn ponoszenia kary w okresie nie dłuższym niż 5 lat od daty złożenia wniosku. Termin odroczenia płatności kary nie może być dłuższy niż okres niezbędny do zrealizowania przedsięwzięcia usuwającego przyczyny naliczania kary. Podmiot może również ubiegać się o odroczenie całości lub części opłat, jednakże w tym przypadku odroczeniu może uleć tylko ta ich część, która jest różnicą pomiędzy stawkami wskazanymi w decyzji, a stawkami, jakie płaciłby podmiot korzystający ze środowiska, gdyby posiadał pozwolenie lub inną decyzje. Tym samym złożenie wniosku o odroczeniu płatności nie zwalnia z obowiązku uiszczenia tych opłat w części nie podlegającej odroczeniu.
Wniosek taki powinien zawierać wskazanie wysokości kary lub opłaty, o odroczenie której występuje podmiot, opis realizowanego przedsięwzięcia oraz harmonogram jego realizacji ze wskazaniem etapów nie dłuższych niż 6 miesięcy.
Wniosek, który nie spełnia postanowień ustawy, może zostać oddalony na drodze decyzji administracyjnej. W przypadku pozytywnej decyzji strona wnioskująca zobligowana jest do terminowej realizacji poszczególnych etapów przewidzianych w harmonogramie przedsięwzięcia. Jeżeli wywiąże się ona w terminie i przedsięwzięcie usunie przyczyny naliczania kary właściwy organ na drodze decyzji orzeka o zmniejszeniu odroczonych opłat lub kary o sumę środków własnych wydatkowanych na realizację przedsięwzięcia, jeżeli służyło ono realizacji zadań własnych gminy. Do środków własnych wlicza się także środki pochodzące z budżetu gminy. Do pozostającej kwoty stosuje się przepisy działu III ustawy ? Ordynacja podatkowa, dotyczące opłaty prolongacyjnej. W przypadku stwierdzenia, że mino terminowej realizacji przedsięwzięcia nie zostały usunięte skutki naliczenie kary, właściwy organ orzeka o obowiązku uiszczenia odroczonych kar lub opłat wraz z opłatą prolongacyjną. Natomiast w przypadku stwierdzenia nieterminowej realizacji przedsięwzięcia w trakcie jego trwania lub po zakończeniu, właściwy organ nakłada obowiązek uiszczenia odroczonej kary wraz z odsetkami za zwłokę za okres odroczenia, stosując przepisy działu III ustawy ? Ordynacja podatkowa.
W przypadku odroczenia kar lub opłat związanych:
- ze składowaniem lub magazynowaniem odpadów bez uzyskania decyzji zatwierdzającej instrukcje eksploatacji składowiska lub bez decyzji określającej sposób i miejsce składowania odpadów,
- z przekroczeniem warunków określonych w decyzji,
po stwierdzeniu przez właściwy organ terminowej realizacji przedsięwzięcia naprawczego, orzeka on na drodze decyzji umorzenie odroczonych kar lub opłat.
3.2 Opłata podwyższona
W rozumieniu ustawy P.O.Ś opłaty podwyższone są sankcją finansową związaną z niedopełnieniem obowiązku uzyskania pozwolenia emisyjnego. Zgodnie bowiem z art.292 i 293 podmiot korzystający ze środowiska ponosi opłaty podwyższone trzech przypadkach.
W przypadku braku wymaganego pozwolenia na wprowadzanie do powietrza gazów lub pyłów, oraz braku wymaganego pozwolenia na pobór wód lub wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, opłata dotyczy całej ilości emitowanych substancji, wprowadzanych ścieków czy pobieranej wody i wynosi 500% stawki opłaty podstawowej.
W odniesieniu do postępowania z odpadami opłaty są zróżnicowane w zależności od sposobu takiego postępowania. I tak za składowanie odpadów bez uzyskania decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska odpadów podmiot korzystający ze środowiska ponosi opłaty podwyższone w wysokości 0,05 jednostkowej stawki opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku, za każdą dobę składowania. Magazynowanie odpadów bez wymaganej decyzji określającej sposób i miejsce magazynowania traktuje się jako składowanie odpadów bez wymaganej decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska. Za składowanie odpadów w miejscu na ten cel nieprzeznaczonym podmiot korzystający ze środowiska ponosi opłaty podwyższone w wysokości 0,1 stawki opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku za każdą dobę składowania.
W przypadku pozbycia się odpadów nad brzegami zbiorników wodnych, a zwłaszcza w strefach ochronnych ujęć wód i na terenach wypływu wód z warstw wodonośnych, na terenach parków narodowych i rezerwatów przyrody, na terenach leśnych albo uzdrowiskowych lub na terenach przeznaczonych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe, podmiot korzystający ze środowiska ponosi opłaty podwyższone w wysokości 0,15 jednostkowej stawki opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku za każdą dobę składowania. W przypadku natomiast pozbycia się odpadów do śródlądowych wód powierzchniowych i podziemnych, morskich wód wewnętrznych lub wód morza terytorialnego stawka opłaty podwyższonej to 100-krotna jednostkowa stawki opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku.
Opłaty podwyższone mają charakter sankcyjny, jednak pozostają nadal opłatami, mają więc do nich zastosowanie wskazane wyżej zasady ponoszenia opłat. W szczególności chodzi tu o obowiązek wyliczenia należnej opłaty i wniesienia jej bez wezwania w przewidzianym terminie (zasada samonaliczania) oraz nadzór marszałka województwa nad wykonywaniem tego obowiązku. Wniesienie opłaty nie zwalnia z innych sankcji przewidywanych z tytułu niewypełnienia obowiązku uzyskania wymaganej decyzji administracyjnej, np. odpowiedzialności karnej.

3.3 Opłata produktowa
Jest trzecią kategorią instrumentów stanowiących administracyjne sankcje finansowe, przewidziana jest w ustawie z 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej9 a także w ustawie z 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym10. Pierwszy z wymienionych aktów, nakłada na importerów i wytwórców produktów opakowanych i nieopakowanych wymienionych w załącznikach do ustawy, oraz na szereg innych podmiotów, obowiązek odzysku lub recyklingu odpadów opakowaniowych lub poużytkowych. Obowiązek ten polega na konieczności osiągnięcia określonego poziomu odzysku, ustalonego jako procent masy lub ilości wprowadzonych przez dany podmiot na rynek polski opakowań lub produktów. Rozliczenie z wykonania obowiązku następuje na koniec danego roku kalendarzowego a niedopełnienie obowiązku wiąże się z koniecznością zapłacenia opłaty produktowej której wysokość uzależniona jest od masy lub ilości odpadów brakujących do osiągnięcia wyznaczonego progu odzysku.
Podobne rozwiązanie zawiera wspomniana wyżej ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. W tym wypadku obowiązek osiągnięcia określonych poziomów odzysku i recyklingu obciąża podmioty wprowadzające sprzęt oraz tzw. organizacje odzysku. Środki pochodzące z opłat produktowych wpływają na fundusze ochrony środowiska.

3.4 Kary pieniężne przewidywane przepisami ustawy o ochronie przyrody
Ustawa przewiduje wymierzenie administracyjnej kary pieniężnej za:
1.zniszczenie terenów zieleni albo drzew lub krzewów, powodowane -
a.niewłaściwym wykonywaniem robót ziemnych lub
2.wykorzystaniem sprzętu mechanicznego albo urządzeń technicznych bądź też
3.zastosowaniem środków chemicznych w sposób szkodliwy dla roślinności
4.za usuwanie drzew lub krzewów bez wymaganego zezwolenia,
5.za zniszczenie spowodowane niewłaściwą pielęgnacją terenów zieleni, zadrzewień, drzew lub krzewów.11
Kary wymierza decyzją wójt, burmistrz albo prezydent miasta.
Maksymalną wysokość kar określa ustawa, dla drzew jednostkowe stawki kary nie mogą przekroczyć za jeden centymetr obwodu pnia drzewa mierzonego na wysokości 130 cm, trzykrotnej stawki jednostkowej opłaty przewidzianej dla danego rodzaju lub gatunku (odmiany) drzewa. Jednostkowe stawki kar określi rozporządzeniem Rada Ministrów. Natomiast stawki kar za zniszczenie jednego metra kwadratowego wynoszą:
1.dla krzewów - 26% podstawy,
2.dla trawników - 6% podstawy,
3.dla kwietników - 52% podstawy. 12



ROZDZIAŁ IV

4.1 Ustawa Prawo wodne
Ustawa obejmuje swym zakresem przepisy dotyczące gospodarowania wodami lądowymi, podziemnymi i terytorialnymi morskimi oraz wodami w zatoce Gdańskiej. W ustawie szczegółowo zostało określone, jakie działania są wymagane w celu ochrony środowiska. W dziale IX Przepisy karne określone zostały działania, jakie powodują kary za niestosowanie się do przepisów ustawy lub ustaleń zawartych w pozwoleniu wodno-prawnym. Szczegółowo ujęto to w art. 189 ? 195.
Podmiot lub osoba, w stosunku do której ustalono, że nie stosuję się do postanowień przepisów może podlegać: karze grzywny, ograniczeniu lub pozbawieniu wolności . Kara jest wymierzana na podstawie przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.13
4.2 Ustawa o odpadach
Ustawa określa sposób, warunki i tryb uzyskiwania pozwoleń na wytwarzanie odpadów, ich utylizację i transport, pozwoleń na budowę składowiska odpadów, decyzji zatwierdzających program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, zatwierdzonej instrukcji użytkowania składowiska odpadów.
Określa ona również obowiązki, jakie musi wypełniać podmiot posiadające takie decyzje i pozwolenia. W przypadku niestosowania się lub rażącego naruszania warunków w nich ujętych właściwy organ może cofnąć taką decyzję lub pozwolenie, co nie zwalnia podmiot z obowiązków usunięcia przyczyn będących powodem cofnięcia takiego pozwolenia. W rozdziale IX Przepisy karne ujęte zostały działania podlegające karze grzywny lub aresztu, do których stosuje się Kodeks w sprawach o wykroczenia oraz karze pozbawienia wolności (tylko w przypadku wywozu za granice odpadów niebezpiecznych wbrew przepisom).14
4.3 Prawo geologiczne i górnicze
Ustawa ta szczegółowo określa zasady, tryb oraz warunki prowadzenia prac geodezyjnych i górniczych. Konieczne jest uzyskanie koncesji na prowadzenie takiej działalności. Z punktu widzenia ochrony środowiska działalność taka jest sankcjonowana opłatami za użytkowanie górnicze. Opłaty eksploatacyjne dla poszczególnych kopalin ustala Rada Ministrów, a ogłasza je MŚ. Co roku wysokość tych stawek ulega aktualizacji. Podmiot ustala należność kwartalna we własnym zakresie i bez wezwania wnosi ja na poszczególne rachunki bankowe. Kwota ta w 60% wpłacana jest na konto gminy, w obrębie której prowadzona jest działalność i stanowi jej dochód. Pozostałe 40% wpłacane jest na konto Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Jeżeli działalność prowadzona jest w granicach obszarów morskich RP opłata z tego tytułu stanowi w całości dochód NFOŚiGW. Należność jest wpłacana w ciągu miesiąca następującego po kwartale, którego dotyczy wpłata. Równocześnie podmiot jest zobowiązany do przedstawienia organowi wydającemu koncesje m.in. danych dotyczących wielkości i rodzaju eksploatowanych kopalin. W przypadku korzystania ze środowiska bez ważnej koncesji lub z rażącym jej naruszeniem właściwy organ na drodze decyzji ustala opłatę eksploatacyjna w wysokości osiemdziesięciokrotnej stawki opłaty dla danego rodzaju kopaliny pomnożonej przez ilość wydobytej w ten sposób kopaliny wg stawek obowiązujących w dniu wydania takiej decyzji. W przypadkach prowadzenia innych działalności określonych ustawą bez koncesji lub z jej rażącym naruszeniem podmiot jest zobowiązany do wniesienia opłaty wg art. 85 ust. 3. Do opłat tych stosuje się odpowiednio przepisy ustawy ? Ordynacja podatkowa, a wierzycielem podatkowym jest gmina i NFOŚiGW.15
4.4 Ustawa o rybołóstwie
Ustawa16 w rozdziale IV Kary pieniężne określa wysokość kar za nieprzestrzeganie postanowień ustawy w odniesieniu do armatora i innych osób odpowiedzialnych.
Osoba wykonująca rybołówstwo morskie statkiem rybackim z naruszeniem przepisów ustawy i aktów wykonawczych wydanych na jej podstawie oraz przepisów Wspólnej Polityki Rybackiej Unii Europejskiej, podlega, w przypadku:
armatora statku rybackiego długości całkowitej równej albo większej niż 10 m ? karze pieniężnej do wysokości nieprzekraczającej pięćdziesięciokrotnego wynagrodzenia miesięcznego,
kapitana statku rybackiego o długości całkowitej równej albo większej niż 10 ? karze nieprzekraczającej dwudziestokrotnego wynagrodzenia miesięcznego
armatora lub kapitana statku rybackiego o długości całkowitej mniejszej niż 10m? karze nieprzekraczajacej dziesięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za rok poprzedzający, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Osoba która z naruszeniem przepisów o rybołówstwie prowadzi połowy organizmów morskich w celach naukowo-badawczych albo szkoleniowych, prowadzi skup lub przetwórstwo na morzu organizmów morskich, prowadzi chów lub hodowlę ryb i innych organizmów morskich, dokonuje zarybiania, prowadzi obrót produktami rybołówstwa ? podlega karze pieniężnej do wysokości nieprzekraczającej dziesięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za rok poprzedzający, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Natomiast osoba która prowadzi z naruszeniem przepisów o rybołuóstwie połowy w celach sportowo-rekreacyjnych podlega karze pieniężnej do wysokości nieprzekraczającej dwukrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za rok poprzedzający, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Wysokość kar pieniężnych za te naruszenia w zależności od ich rodzaju i społecznej szkodliwości określa, w drodze rozporządzenia Minister właściwy do spraw rolnictwa.
Kary wymierzane są na drodze decyzji administracyjnej przez okręgowych inspektorów rybołówstwa morskiego, od której przysługuje odwołanie do ministra właściwego do spraw rolnictwa. Jeżeli od dnia popełnienia czynu lub zaniechania działań upłynęło 5 lat, kara nie może zostać nałożona. Jednocześnie nie pobiera się kary, jeżeli upłynęło 5 lat od daty wydania ostatecznej decyzji o nałożeniu kary.
Nie uiszczenie kary w wyznaczonym terminie powoduje naliczenie odsetek za zwłokę i podlega ona wraz z odsetkami ściągnięciu w trybie określonym w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.