Prawo administracyjne - ogólnie sem II

Zagadnienia związane z obywatelstwem polskim reguluje ustawa z 15 lutego 1962 o obywatelstwie polskim .
Na podstawie ustawy możemy wyróznic 3 sposoby nabycia obywatelstwa:
a) z mocy prawa;
b) na podstawie decyzji właściwego organu
c) w drodze oświadczenia osoby uprawnionej i przyjęcia tego oświadczenia przez właściwy organ.

FORMY NABYCIA OBYWATELSTWA Z MOCY PRAWA:
a)gdy jedno lub dwójka rodziców jest obywatelem polski-jest to zasada pochodzenia lub prawa krwi
b)urodzenie się dziecka lub znalezienie go na terenie polski gdy rodzice lub ich obywatelstwo jest nieokreślone-jest to zasada terytorialna albo prawa ziemi
c)REPERTRIACJA-osoba, która jest pochodzenia polskiego, przed dniem 1stycznia 2001r., zamieszkiwała na stałe terytorium Republik Azjatyckich byłego ZSRR, niezachodza co do tej osoby okoliczności wyłączjace wydanie wizy repertriacyjnej

NABYCIE OBYWATELSTWA NA PODSTAWIE DECYZJI WLASCIWEGO ORGANU-przybiera 2 formy:
1)nadanie obywatelstwa polskiego- może nastąpic na wniosek cudzoziemca jeżeli zamieszkuje on w Polsce na podstawie zezwolenia na osiedlenie min 5lat, nadaje je prezydent RP;
2)uznanie za obywatela polskiego-osoba musi zamieszkiwać w Polsce na podstawie zezwolenia na osiedlenie min 5lat-dotyczy to osób z terenu byłego ZSRR, decyzja-wojewoda.

NABYCIE OBYWATELSTWA W DRODZE OŚWIADCZENIA OSOBY UPRAWNIONEJ odnosi się do osób:
a)które posiadały obywatelstwo polskie i utraciły je przez zawarcie związku małżeńskiego z cudzoziemcą;
b)które spełniły warunki do nabycia obywatelstwa polskiego z mocy prawa;
c)odnosi się do cudzoziemców, którym udzielono zezwolenia na osiedlenie się w polsce i które pozostają co najmniej 3 lata w związku małżeńskim z osobą posiadającą polskie obywatelstwo.

UTRATA OBYWATELSTWA POLSKIEGO- obywatel polski niemoże utracić polskiego obywatelstwa chyba, że sam się go zrzeknie. Osoba traci wówczas obywatelstwo na swój wniosek po uzyskaniu zgody prezydenta RP, zrzeczenie się obywatelstwa może nastąpić w wyniku:
- wyboru obywatelstwa innego państwa;
- złożenia oświadczenia;
- w celu uniknięcia opodatkowania;
- w celu uniknięcia słuzby w wojsku polskim.

EWIDENCJA LUDNOŚCI-jest szeroko omówiona i określona w ustawie z 10.IV.1974r., o ewidencji ludności i dowodach osobistych. Ewidencja ta polega na rejestracji danych o miejscu pobytu os. fizycznych, ich urodzeniach i zgonach, obowiązku wojskowym, zmianach stanu cywilnego, obywatelstwie, o imionach i nazwiskach. Wszystkie te zdarzenia rejestruje gmina w ramach zadań zleconych z zakresu adm. rządowej. Ewidencję prowadzi się ja w systemie informatycznym na podstawie danych osobowych zgłoszonych przy obowiązku meldunkowym, oraz zgłoszeń w urzędzie stanu cywilengo w formie zbiorów meldunkowych, oraz zbioru danych osobowych PESEL.

DOWÓD OSOBISTY- dokument stwierdzaj ący tożsmość, poświadczającym polskie obywatelstwo, uprawniającym do przekroczenia granic między państwami członkowskimi UE. Osoba, która jest polskim obywatelem i zamieszkuje w Polsce jest zobowiązana posiadać dowód osobisty od ukończenia 18 roku życia, lub od ukończenia 15 roku życia gdy pracuje lub niemieszka z rodzicami.
Zasada mówi że dowód ważny jest przez 10 lat od daty wydania a osobie, która nie ukończyła 18 lat jest ważny 5 lat, natomiast dowody wydane osobie, która ukończyła 65 lat jest ważna na cza nieokreślony ? jeżeli osoba ta zwróciła się z wnioskiem o wydanie dowodu z takim terminem ważności.
Organem właściwym w sprawie wydawania dowodów jest wójt, burmistrz lub prezydent.
Osoba utraciwszy dowód musi powiadomić organ gtminy.
W dowodzie umieszcza się: imię (imiona) i nazwisko (nazwiska), datę i miejsce urodzenia, adres, płeć, wzrost w cm, kolor oczu, pesel, zdjęcie. Podpis, serie i nr, nazwę organu wydającego, datę wydania i termin wązności.
Dowód podlega zwrotowi gdy utracimy obywatelstwo polskie lub w przypadku zgonu.

PASZPORT- zagadnienia z nim związane reguluje ustawa z 29.XI.1990, jest dok. Urzędowym poświadczającym obywatelstwo polskie i tożsamość osoby oraz uprawniający do przekraczania granicy.
Wydawany jest dla 1osoby, może obejmować również dzieci do lat 16stu podróżujące pod opieką opiekuna.
Paszport małoletnim wydaje się za zgodą rodziców lub opiekunów, ważny 10 lat.
Rodzaje paszportów: zwykły, dyplomatyczny, służbowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych, tymczasowy.

IMIĘ I NAZWISKO- to dobra osobiste człwieka, Poprzez imię i nazwisko następuje indywidualne oznaczenie Osoby fizycznej jako podmiotu praw i obowiązków.
Każdy człowiek po urodzeniu otrzymuje imię. Imię wybierają rodzice, składając przed urzędem S.C. odpwiednie oświadczenie. Imię wpisuje się do aktu urodzenia. Jeśli rodzice nie wybiora imienia robi to kierownik urzędu stanu cywilnego.
W ciągu 6 m-cy od daty sporządzenia aktu urodzenia rodzice dziecka mogą dokonać zmiany składając pisemne oświdczenie przed kierownikiem S.C.
Nie można nadac dziecku wiecej niż 2 imion, imienia obrazliwego, ośmieszjacego, imienia które niepozwala odróżnić płci (wyjątek na drugie Maria). Istnieje możliwość zmiany nazwiska jeśli jest ono ośmieszjące lub osoba która chce je zmienić na inne które używa od kilku lat.

AKTY STANU CYWILNEGO- są to wpisy w księdze stanu cywilnego dotyczące zdarzeń mających obowiązek zarejestrowania, podstawowe akta to: akt urodzenia, małżeństwa, zgonu.

AKT URODZENIA-urodzenie dziecka nalęzy zgłosić w ciągu 14 dni od dnia urodzenia, jeśli urodziło się martwe to wciągu 3 dni, wówczas sporządza się akt urodzenia z adnotacją w rubryce uwagi że dziecko urodziło się martwe, nie sporządza się wówczas aktu zgonu.
Akt urodzenia sporządza się na podstawie zgłoszenia ur. dziecka wystawionego przez lekarza.
Dane zawarte wtym akcie to: nazwisko, imię, płeć dziecka, miejsce i data urodzenia, miejsce zamieszkania każdego z rodziców w chwili urodzenia dziecka, nazwisko i imię oraz miejsce zamieszkania osoby zgłaszającej.

AKT MAŁŻEŃSTWA-wyróżniamy 2 formy:
1) zawarcie małżeństwa przed kierownikiem USC, wówczas akt sporządza się niezwłocznie po jego zawarciu
2) zawarcie przed osoba duchowną- możliwe w wyniku podpisania konkordatu między stolicą apostolską a RP.
Podstawą sporządzenia aktu jest zaświadczenie przekazane do USC. Od chwili zawarcia małżeństwo kanoniczne wywiera skutki w Polskim prawie jeżeli:
-między nubturientami nieistnieją żadene przeszkody wynikające z prawa polskiego,
-złożą oni zgodne oświdczenie woli,
-zawarcie małżeństwa zostało wpisane a aktach stanu cywilnego na wniosek przekazanych do USC w terminie 5 dni od zawarcia małżeństwa.
Podstawą sporządzenia aktu małżeństwa jest zaświadczenie przekazane do USC.
Akt małżeństwa sporządza się niezwłocznie niż w następnym dniu roboczym w którym nadeszły dokumenty przekazane przez duchownego.
Akt małżeństwa powinien zawierać nazwiska i imiona osób zawierających małżeństwo. Miejsce i datę zawarcia małżeństwa, nazwiska i imiona świdków. Nazwisko, które będą nosić osoby zawierające małżeństwo po jego zawarciu oraz nazwisko dzieci zrodzone z małżeństwa a także stwierdzenie że osoby zawierające małżeństwozłożyły zgodne oświadczenie woli.

AKT ZGONU- do zgłoszenia zgonu są zobowiązani: małżonek lub dzieci zmarłego, najbliżsi krewni, osoby zamieszkałe w lokalu w którym natąpił zgon, osoby obecne przy zgonie. Zgon należy zgłosić w ciągu 3 dni od dnia tego zdarzenia, a jeśli zgon nastąpił w wyniku choroby zakaźnej 24 h od śmierci. Zgon- zwrot dowodu osobistego. Akt zgonu sporządza się na podstawie karty zgonu. Do aktu zgonu wpisuje się: imię , nazwisko, datę, godzinę, miejsce zgonu lub znalezienia zwłok. Dane osoby zgłaszającej zgon.

ORDERY I ODZNACZENIA- są najwyzszym wyróżnieniem zasług cywilnych i wojskowych położonych w czasie pokoju lub wojny. Najwyższym orderem jest ustanowiony 1705 r a odnowiony ust. z 4 lutego 1921 Order Orła Białego. Inne ordery: order wojenny Virtuti Militari, Order Odrodzenia Polski, Ordzer Zasługi RP. Inne odznaczenia: Krzyz Walecznych, Krzyż Zasługi z Mieczami, K. Zasługi za dzielność, Medal za ofiarność i odwagę, Madal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie.

STOWARZYSZENIE- dobrowolne zrzeszenie o celach niezarobkowych, samodzielnie określający swoje cele, program działania i struktury organizacyjne. Działalność opiera na pracy społecznej swych członków ale może też zatrudniać pracowników. Podlega wpisowi do rejestru stowarzyszeń. Najwyższą władzą jest zebranie członków. Z chwilą zarejestrowania nabywa osobowość prawną. Majątek- składki człąkowskie, darowizny, spadki oraz zapisy.
Rozwiązanie stowarzyszenia przez sąd gdy jest mniej niż 15 członków oraz gdy stowarzyszenie nie posiada przewidzianych władz.

ZGROMADZENIE- zgrupowanie co najmniej 15 osób w celu wspólnych obrad lub w celu wyrażenia wspólnego stanowiska. O zorganizowaniu zgromadzenia musi być zawiadomiony właściwy organ gminy w terminie nie później niż na 3 dni przed zgromadzeniem i nie wcześniej niż na 30 dni przed mającym się odbyć zgromadzeniem. Zawiadomienia dokonuje organizator. Powinno zawierać:
-nazwisko i imię organizatora, cel i jego program oraz język w jakim będą się porozumiewać uczestnicy,-miejsce, datę oraz trasę przejścia,-określenie środka apewniającego spokój i pożądek zgromadzenia. Organ gminy może wydać decyzję zakazującą zgromadzenia w przypadku gdy cel będzie sprzeciwiał się ustawie albo będą naruszone przepisy karne. Odbycie zgromadzenia zagraża życiu, zdrowiu albo mnieniu ludności.

WOLONTARIAT- to nieodpłatne pełnienie zadań społeczno-użytecznych, powinien on być ustalony w drodze porozumienia, a jeżeli czas trwania przekracza 30 dni obowiązuje forma pisemna. Wolontariusz powinien odbyć szkolenie BHP oraz otrzymać środki ochronne.

POLICJA ? umundorowana i uzbrojona formacja służąca społeczeństwu i przeznaczona do ochrony beżpieczeństwa ludzi oraz do utrzymywania bezpieczeństwa i pożytku publicznego. Zadania:
1) ochrona życia i zdrowia ludzi przed zamachami,
2) ochrona bezpeczeństwa i porządku publicznego,
3) nadzór nad strażami miejskimi,
4) współdziałanie z policją innych państw,
5) zapewnienie spokoju w miejscach publicznych.
Skład policji: wyższa szkoła policji w szczytnie i ośrodki szkolenia, wyodrębnione oddziały prewencji i pododdziały terrorystyczne, jednostki badawczo rozwojowe. Centralnym organem adm. rządowej właściwym w sprawach bezpieczeństwa jest komendant główny policji podległy właściwemu ministrowi. Jest on przełożonym wszystkich funkcjonariuszy policji.
Policja ma prawo:
a) legitymowac ludzi w celu ustalenia tożsamości,
b) zatrzymać osoby które opuściły areszt ale w wyznaczonym terminie nie wróciły,
c) zatrzymać osoby które zagrażają bezpieczeństwu i życiu innym,
d) przezukiwania osób i pomieszczeń,
e) dokonywanie kontrolo osobistej oraz przeglądania bagażu osobistego.

BIURO OCHRONY RZĄDU ?umundorowana i uzbrojona forma wykonujaca zadania z zakresu ochrony osób, obiektów i urządzeń.
Zadanie ochrona prezydenta RP, marszałka sejmu i senatu, premiera, w-ce premiera, byłych prezydentów, delegacji obcych państw, polskich przedstawicieli dyplomatycznych, urzędów konsularnych. Na czele biura ochrony rządu stoi BOR, który jest podległy właściwemu ministrowi.

STRAŻ GRANICZNA- umundorowana i uzbrojona formacja do ochrony granicy państwowej. Zadania:
1)organizowanie i kontrola ruchu granicznego,
2) wydawanie zezwolen na przekraczanie granicy,
3) sporządzanie i przechowywanie dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej,
4) ochrona granicy państwowej, przstrzeni powietrznej,
5)zapobieganie transportowaniu bez zezwoleń odpadów, substancji szkodliwych, materiałów chemicznych orz materiałów jądrowych,
6)zapobieganie przmieszczaniu środków odużających, substancji psychotropowych, broni, materiałów wybuchowych.
Centralnym organem granicy państwowej jest komendant główny straży pożarnej.

OCHRONA PPOŻ.- polega na realizacji przedsięwzięć majacych na celu ochronę życia, zdrowia, mienia obywateli lub środowiska przd pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem poprzez:
a)zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się np. pożaru,
b) zapewnianie sił i środków do zwalczania pożaru czy klęski żywiołowej,
c) prowadzeie działan ratowniczych.
Właściciel lub zarządca albo użytkownik budynku, obiektu albo terenu jest zobowiązany do przestrzegania przeciwpożarowych wymagań budowlanych, instalacyjnych i technologicznych, musi również wyposażyć budynek w sprzęt pożarniczy i ratowniczy, włąściciel musi zapewnić osobom przebywajacym w budynku bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji, przygotować budynek do prowadzenia akcji ratunkowej, zaznajomić pracowników z przepisami ppożarowymi.
Jednostkami ochrony ppoż są:
1)jednostki Państwowej Straży Pożarnej,
2) jednostki Wojskowej Straży Ppoż.,
3) zakładowa straz pożarna,
4) OSP.
KLĘSKA ŻYWIOŁOWA- to katastrofa naturalna lub awaria techniczna, których skutki zagrażaja życiu lub zdrowiu duzej liczby osóbalbo mieniu w wielkich rozmiarach, a pomoc o ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków i przy współdziałaniu róznych organów i instytucji.
KATASTROFA NATURALNA ?działanie związane z działaniem sił natury np.: powódź, trzęsienie ziemi, susza.
AWARIA TECHNICZNA ? gwałtowne i nieprzewidziane uszkodzenie albo zniszczenie obiektu, urządzenia technicznego albo systemu urządzeń powodujacych przerwę w ich używaniu albo utratę ich właściwości.
STAN KLĘSKI ŻYWIOŁOWEJ ? wprowadza się na czas oznaczony nie dłuzszy niż 30dni. Stosuje się go w ograniczeniu działalności niektórych przedsiębiorców:
a)poddanie się badaniom lekarskim i szczepieniu ochronnemu,
b) nakazie ewakuacji,
c) zakazie organizowania masowyci imprez.
Podczas stanu klęski żywiołowej działaniami kieruje:
1) wójt (burmistrz, prezydent) na obszarze gminy,
2) starosta na obszarze powiatu,
3) wojewoda na obszarze więcej niż 1 powiatu,
4) minister ds. wewnętrznych na obszarze wiecej niż i województwa.

Organy właściwe w sprawach obrony narodowej:
a) PREZYDENT RP ? najwyższy zwierzchnik sił brojnych w razie bezpośredniego zewnętrznego zagrożenia państwa zarządza częściową albo powszechna mobilizację i uzycie sił zbrojnych. Wrazie zewnętrznego zagrożenia lub napaści może wprowadzić stan wojenny. Wrazie zagrozenia konstytucyjnego ustroju bezpieczeństwa lub porzadku publicznego=stan wyjątkowy nie dłuższy niż 90 dni, jego przedłużenie może nastąpić raz za zgodą sejmu na okres nie dłuższy niż 60dni.

b) MINISTER OBRONY NARODOWEJ-jest naczelnym organem adm. rządowej w dziedzinie obronności państwa, swoje zadania wykonuje przy pomocy ministerstwa obrony narodowej, sprawuje on nadzór nad gospodarką finansową, polityką kadrową, kontaktami międzynarodowymi i duszpasterstwami wojskowymi. Realizuje decyzje rządu w zakresie wywiązywania się z zobowiązań militarnych wynikających z międzynarodowych umów, zawiera umowy międzynarodowe dotyczące udziału polskich kontyngentów wojskowych w międzynarodowych misjach wojskowych.

c)SZEF SZTABU GENERALNEGO WOJSKA POLSKIEGO- jest najwyższym pod względem pełnienia funkcji żołnierzem, dowodzi siłami zbrojnymi w imieniu ministra.
W czasie pokoju jego zadania to: utrzymanie gotowości w siłach zbrojnych, kierowanie szkoleniem wojsk i szkolnictwem wojskowym , planowaniem materiałowo-finansowych w siłach zbrojnych.

d) ŻANDARMERIA WOJSKOWA- to wyodrębniona i wyspecjalizowana służba wchodząca w skład sił zbrojnych, zadania: zapewnienie dyscypliny wojskowej, ochrona porządku publicznego na terenach i obiketach jednostek wojskowych i w miejscach publicznych, zwalczanie klęsk żywiołowych, uczestniczenie w akcjach poszukiwawczych, ratowniczych i humanistycznych, dowódcą jest komendant główny podległy ministrowi obrony narodowej

GOSPODARKA NIERUCHOMOŚCIAMI - ustawa o gospodarce nieruchomościami określa zasady:
- gospodarowania nieruchomościami stanowiącymi własność Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego;
- podziału nieruchomości;
- pierwokupu nieruchomości - wywłaszczenia;
- udziału w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej;
- wyceny nieruchomości.
PRAWO BUDOWLANE- zadania adm. architektoniczno-budowlanej wykonują:
a)starosta- jako organ I instancji;
b)wojewoda- jako organ wyższego stopnia w stosunku do starosty;
c)główny inspektor nadzoru budowlanego.
Do podstawowych zadań w/w organów należy:
- nadzór, kontrola przepisów prawa budowlanego;
- wydawanie decyzji administracyjnych;
- prowadzenie ewidencji rozpoczynanych i oddawanych do użytkowania obiektów budowlanych;
- kontrola posiadania przez osoby samodzielnie wykonujące funkcje techniczne we budownictwie uprawnień do pełnienia tych funkcji

OCHRONA ŚRODOWISKA NATURALNEGO - polega na działaniu albo zaniechaniu umożliwiającym zachowanie albo przywrócenie równowagi przyrodniczej koniecznej do zapewnienia korzystnych warunków życia ludności.
Środowiskiem jest ogół elementów przyrodniczych a w szczególności powierzchnia ziemi, kopaliny, powietrze i woda, świat roślinny i zwierzęcy oraz krajobraz. Administracyjno-prawne czynności organów adm. możemy podzielić na środki:
1)prewencyjno-kształtujące= jest to tworzenie specjalnych obszarów ochronnych (rezerwaty, parki) a także możliwość
2) wydawania aktów administracyjnych określających dopuszczalne granice stężenia substancji zanieczyszczających wodę, glebę czy powietrze;
3)represyjne =mają na celu wstrzymanie lub ograniczenie działalności wpływającej szkodliwie na stan środowiska;
4)finansowo-prawne =służą pozyskiwaniu środków pieniężnych na ochronę środowiska i gospodarki wodnej

PRAWO WODNE-wody stanowią własność Skarbu Państwa oraz innych osób prawnych albo osób fizycznych.
Wody stanowiące własność SP są wodami publicznymi, natomiast wody znajdujące się w granicach nieruchomości gruntowej stanowią własność właściciela tej nieruchomości.
Korzystanie z wód polega na ich używaniu na potrzeby ludzi oraz gospodarki, możemy wyróżnić 3 sposoby korzystania z wód:
a)zwykłe- ozn., że właściciel gruntu może dla zaspokojenia własnych potrzeb oraz potrzeb gosp. Domowego czy rolnego korzystać bez pozwolenia wodno-prawnego z wody stanowiącej jego własność oraz wody podziemnej znajdującej się na jego gruncie. Jeżeli właściciel będzie wprowadzał do wody nie oczyszczone ścieki to może wójt, burmistrz itp. nakazać wykonanie określonych urządzeń, które zabezpieczałyby wodę przed zanieczyszczeniami;
b)powszechne-dotyczy śródlądowych powierzchniowych wód publicznych, morskich wód wewnętrznych wraz z wodami Zatoki Gdańskiej i wód morza terytorialnego. Korzystanie to służy zaspokojeniu potrzeb osobistych czy gosp. Domowego oraz do wypoczynku, uprawiania turystyki, sportów wodnych i wędkarstwa;
c)szczególne-wymaga pozwolenia wodno-prawnego (np: na pobór wód podziemnych, dokonywanie spławu drewna, czy wydobywanie żwiru);

TRANSPORT-składa się na niego komunikacja lądowa, wodna i powietrzna.

KOMUNIKACJA LĄDOWA =drogi publiczne dzielą się na krajowe, wojewódzkie, powiatowe, gminne. Drogi krajowe stanowią własność SP natomiast pozostałe stanowią własność właściwego samorządu województwa, powiatu lub gminy.
Do dróg krajowych zalicza się:
>autostrady i drogi ekspresowe;
>drogi międzynarodowe;
>drogi stanowiące inne połączenia zapewniające spójność sieci dróg krajowych; >drogi dojazdowe do ogólnodostępnych przejść granicznych obsługujących ruch międzynarodowy osobowy i ciężarowy;
>drogi stanowiące ciągi obwodnice dużych miejskich aglomeracji;
>drogi o znaczeniu obronnym;

Drogi nie zaliczone do żadnej kategorii dróg publicznych a w szczególności drogi w osiedlach mieszkaniowych, drogi dojazdowe do gruntów rolnych, czy leśnych, place przed dworcami kolejowymi, autobusowymi i portami są DROGAMI WEWNĘTRZNYMI.

KOMUNIKACJA WODNA= żeglugę może uprawiać statek polski oraz obcy na warunkach, które są określone w międzynarodowych umowach zawartych przez Polskę z państwem do którego statek należy. Statek Polski podlega wpisowi do rejestru adm. Polskich statków żeglugi śródlądowej. Śródlądowe drogi wodne dzielą się na drogi o znaczeniu regionalnym i międzynarodowym.