Psychologia kliniczna- ściąga

Etiologia zaburzeń
1. Ze względu na charakter przyczyny.
- przyczyny genetyczne, nie prawidłowe geny
- aberracje chromosomowe- bloki metaboliczne
- urazy czaszkowo-mózgowe- zatrucia
- infekcje wirusowe i bakteryjne- niedotlenienie, niedożywienie- konflikt Rh- promienie szkodliwe
- powikłania chorób zakaźnych
- patologia w rodzinie
2. Ze względu na stopień czy głębokość wywoł.zaburzeńa) głębsze- przyczyny genetyczne
- działanie promieni- cięższe urazy czaszkowe
- zatrucia- choroby infekcyjne zagroż UON
- konflikt Rh b) lżejsze
- przyczyny środowiskowe- izolacja- przeżycia kobiety w ciąży- słabsze urazy czaszkowe
3. Ze względu na wew.bądz zew. pochodzenie przyczyny a) wewnątrz pochodne- wady wrodzone
b) zewnątrzpochodne
4. Ze względu na okres zadziałania czynnika
- czynniki prenatalne- preinatalne- postnatalne
5. Ze względu na pochodzenie genetyczne
a)genetyczne- nieprawidłowe geny: dziedziczenie dominująceFAKOMATOZA ? objawy skórne np: stwardnienie gózowateEPILONIA ? ch.Brame ville?a ? występowanie guzów na polikach w kształcie motylaNEUROFIBROMATOZA ? objawy skórne i zaburzenia OUN np.nerniak, nerniakowłukniak np.ch.Rechinghausena ? nerniakowłukniakowatośćAKCEFALOSYNAKYLIA- ch.Z.Aperta ? zespół zaburzeń grubości czaszki i kończynDYZOSTOZA czaszkowo-twarzowa ? upośledzenie umysłowe:recesywne oboje rodziców mają szkodliwy gen-bloki metaboliczne ? dotyczą przemian ustrojowych: białkowych, tłuszczowych, węglowodanowych itd. Spowodowane są recesywnie uwarunkowane swoistych enzymów, które odpowiadają za prawidłowy typ przemian. Dochodzi do gromadzenia się w organizmie szkodliwych metabolitów i powodować wiele uszkodzeń np.- fenyloketonuria ( ch.follinga) ? norweski lekarz i biochemik 1934r. istotą jest brak enzymu hydroxylaza fenyloalaminowa- zaburzenia koordynacji ruchowej ? objaw.def. metabolicznego
- wysypka- skłonność do padaczki:sprzężone z płcią
wtedy, gdy matki mają dobry gen; i dziedziczą chłopcy np.- blok metaboliczny np.( ch. Lecha- Nyhana)- brak enzymu puryny, gromadzi się nadmiar kwasu moczowego w organizmie
- uszkodzenie UN- autoagresja ? zniesienie czucia
- upośledzenie umysłowe
Wady chromosomowe(określane jako abberacje)
Dot.liczby jak i struktury chromosomów-zw.z nadmiarem(trisomia 21 pary chromosomowej)
-ubytki w materiale chromosomów(delecje ? 5 para ? zespół miauczenia kota)- translokacje ? przemieszczenie części chromosomów na inne chromosomyPrzyczyny nie genetyczne
Ze względu na okres wystąpienia
- prenatalne: - gametopatie(uszkodz.komór rozrodczych)ch.zakażne,poronienia,zatrucia - embriopatie(uszkodz.zarodka)- embriopatie wirusowe(różyczka)- embriopatie toksyczne(pokarmowe,lekowe,alkoholowe)
- embriopatie aktyniczne(zw.z promieniowaniem)
- embriopatie toksoplazmatyczne(odzwierzęce ? pierwotniak toxoplasmosa gondi ? psy,koty)
-przeżycia psychiczne kobiety w ciąży (obecność ojca)-niedożywienie (nędza, bieda, zła wiedza o ciąży, wadliwa dieta)-niedotlenienie ( brak hemoglobiny, zatrucia lekami, narkoza, konflikt Rh)
-perinatalne ? uraz okołoporodowy , zamartwica, niekorzystne: zbyt długotrwający poród, dysproporcja po między rozmiarem czaszki dziecka a rozwarciem, poród kleszczowy, niewłaściwe postępowanie lekarskie.-postnatalne:po urodzeniu się dziecka
1) powikłania chorób zakażnych,ch.infekcyjne zagrażające OUN
2) urazy czaszkowo-mózgowe
3) zatrucia
ad:1
-bezpośrednio atakujące tkankę mózgową np.wirusowe zapalenie mózgu i opon mózgowych, pierwotne lub nagminne
-pośrednio atakujące tkanke mózgową np.zakażenie mózgu i opon mózgowych dwoinką zapalenia płuc
-powikłania chorób wieku dziecięcego
ad:2
-często występują u dzieci
-to uszkodzenie czaszki i mózgu spowodowane nagłym działaniem siły mechanicznej, której wielkość przekracza amortyzującewłaściwości czaszki i mózgu. Wyróżniamy 3 rodzaje urazów:
1)otwarty-uszkodzenie powłok skórnych i kostnych czaszki i do rozerwania opon mózgowo-rdzeniowych
2)zamknięty-występuje lub nie uszkodzenie powłok skórnych i kostnych nie ma rozerwania opon mózgowo-rdzeniowych
3)zgniecenie czaszki- kończą się padaczką
ad:3
-związane z pokarmem,lekami
-dynamiczny rozwój psychoruchowy dziecka
czynniki środowiskowe:
-więzi uczuciowe w rodzinie
-patologiczni rodzice, patogenne typu matki: agresywne niezrównoważone emocjonalnie, nadopiekuńcze, dziecko środkiem kompensacji niespełnionych marzeń i celów, patogenne typy ojców: groźny, nieobecny, rygorystyczny.
Stres wywołuje 3 gr.zmian w organizmie:
1)zwiększone napięcie mięśniowe
2)zmiany w czynnościach narz.wewnętrznych ( żołądek,jelita)3)przeżycia uczuciowe(gniew,lęk)
Stres: pomaga wg Cannona ,przeszkadza wg Watsona Rozstrzygnęli spór Yankes i Doolson i sformułowali 2 prawa
1 prawo : wraz ze wzrostem napięcia nerwowego wzrasta poziom wykonania zadania, ale do pewnego momentu, stopniowa dezorganizacja zada.
2 prawo : uzależnia od stopnia zadania. Im trudniejsze tym niższy poziom napięcia jest poziomem optymalnym tym niższy poziom wystarcza by zdezorganizować działania.
Formy dezoraganizacji życia człowieka pod wpływem stresu:
- lękowe zahamowanie działania- pojawia się w zablokowaniu reakcji człowieka np.: wywołany do odpowiedzi uczeń nic nie mówi
- gniew- wyraża się w formie agresywnej, czasami agresja przechodzi w atak(autoagresja, bierna agresja, czynna agresja)
- regresja- (cofanie się na niższy szczebel rozwojowy) zastosowania prymitywnej techniki do rozwiązywania problemów
- fiksacja- uparte powtarzanie czynności pomimo iż nie przynosi rezultatów
- nawrót objawów przebytej choroby- jeśli koś chorował na schizofrenię, czasowo została zaleczona- stres powoduje nawrót choroby
Mechanizmy obronne ? odruchowo zmniejszane przykre napięcia nerwowe, ale bez zmian sytuacji życiowej.
3 grupy mechanizmów obronnych:
- techniki uniwersalne ? stosowane przy różnego rodzaju formach stresu ? odreagowanie, rozładowanie przykrego napięcia nerwowego poprzez zachowanie się emocjonalne np.: wygadanie się
- techniki zastępczego zaspokajania potrzeb:
- identyfikację- stosowana gdy człowiek nie może zrealizować potrzeby podniesienia własnej wartości
- fantazjowanie- człowiek marzy o tym czego w rzeczywistości mieć nie może
- przemieszczenie przedmiotu potrzeby- wyładowanie emocji na przedmiocie lub symbolu innej osoby
- techniki które pozwalają na manipulowanie dozwoloną przykrością aby przestała boleć, bez zmiany sytuacji:
- wyparcie ? nie chcemy pamiętać przykrości
- formowanie reakcji przeciwnych- udowodnienie sobie i innym, że się nie boi, nie przeżywa stresu itd.
- kompensacja- stany związane z poczuciem niższości i stara się to rekompensować przez szokowanie np.: ubiorem
- ekspiacja- forma obrony przed własną niechęcią do drugiego człowieka
- projekcja (rzutować)- przypisywanie innym winy za własne błędy np.: szukanie kozła ofiarnego,nadmierne krytykowanie kogoś
- racjonalizacja- intelektualne opracowanie przykrości żeby przestała boleć ( 2 techniki racjonalizacji):
- słodkiej cytryny ? zachwalanie tego co mamy
- kwaśnych winogron ? uzupełnienie do słodkiej cytryny
- wewnętrzna izolacja- polega na izolowaniu własnych działań z przekonaniami ? mówi co innego, robi co innego
Upośledzenie umysłowe- to dysfunkcja umysłowa(2grupy):
- globalne
- parcjalne(wybiórcze)
Do globalnych należą:
- upośledzenia umysłowe
- zahamowanie rozwoju intelektualnego
- opóźnienie rozwoju intelektualnego
- obniżenie sprawności intelektualnej
Do parcjalnych należą:
- upośledzenia wybiórcze funkcji intelektualnych
- zahamowanie wybiórcze funkcji intelektualnych
- opóźnienie rozwoju
- obniżenie sprawności wybiórczej rozwoju
GLOBALNE
- upośledzenie umysłowe- to złożony stan warunkowany wielo czynnikowo. Różne są objawy i przyczyny u.u. ? nie jest chorobą.(Jednostka chorobowa ? to zespół ściśle określonych objawów wywołanych przez ściśle określoną przyczynę np.: odra, ospa, różyczka itp.) U.u. nie ma ściśle określonych objawów i nie ma jednej przyczyny. Postaciami upośledzenia umysłowego są:
1) niedorozwój umysłowy (oligofrenia)
2) otępienie ( demencja)
Ad. 1. Wczesne uszkodzenia OUN do ok. 2-3 r.ż. określa się jako deficyt globalny i nieodwracalny
Ad. 2.Obejmuje późniejsze uszkodzenia OUN, następuje rozpad pełnosprawnych funkcji rozwojowych z tendencją do regresji.
- zahamowanie rozwoju intelektualnego- ma miejsce, gdy dziecko do pewnego okresu rozwija się prawidłowo do czasu zadziałanie szkodliwego czynnika patogennego i następuje zahamowanie rozwoju intelektualnego:
- okresowe
- trwałe ? powstaje dysproporcja pomiędzy wiekiem, a stanem intelektualnym dziecka.
- opóźnienie rozwoju intelektualnego ? dziecko w niewielkim stopniu nie nadąża za rozwojem innych dzieci
- obniżenie sprawności intelektualnej ? po zadziałaniu czynnika patogennego następuje niewielkie obniżenie ilorazu inteligencji
PARCJALNE
- upośledzenia wybiórcze funkcji intelektualnych- istotne obniżenie np.: myślenia logicznego
- zahamowanie wybiórcze funkcji intelektualnych:
- czasowe- trwałe
- opóźnienie rozwoju- nie dotyczy całego intelektu tylko wybiórczej funkcji
- obniżenie sprawności wybiórczej rozwoju- obniżenie ilorazu wybiórczej funkcji intelektualnej
Upośledzenie- termin ten staje się mnie popularny. Niepełnosprawność intelektualna.
2 ujęcia upośledzenia umysłowego:
- medyczne
- behawioralne
Medyczne- traktowane jako objaw procesu lub stanu chorobowego, z tendencją do traktowania tego stanu w kategoriach jednostek chorobowych. Opiera się na kryterium lekarskim. Polega na obejmowaniu całokształtu badań lekarskich. Badanie ogólnego stanu zdrowia. Badania specjalistyczne. Badania laboratoryjne. W oparciu o badania lekarskie klasyfikuje się stopień upośledzenia umysłowego.
DSM-IV-R (klasyfikacja dziecięcych i młodzieżowych chorób psychicznych) np.: autyzm, pisani, czytania, jadłowstręt, lęk itp.
Opiera się na trzech kryteriach:
A ? istotne obniżenie inteligencji poniżej 70
B ? współwystępowanie deficytów oraz obniżenie się zdolności przystosowania społecznego
C ? ujawnienie się przed 18 r.ż.
Stopień upośledzenia:
317.00 ? oznaczono u.u. lekkie
IQ 50/55 - 70
318.00 ? oznaczono u.u. umiarkowane
IQ 40/45 ? 50 / 55
318.10 ? oznaczono u.u. znaczne
IQ 20/25 ? 35/40
318.20 ? oznaczono u.u. głębokie
IQ 20/25 ? poniżej
319.00 ? oznaczono u.u. bez określania stopnia
IQ te z pogranicza
Behawioralne ? to ujęcie psychologiczno ? społeczno ? pedagogiczne. Opiera się na kilku kryteriach:
- kryterium psychologiczne ? obejmuje całokształt badań psychologicznych uwzględniających całą osobowość
- kryterium pedagogiczne ? obejmuje zasób umiejętności, wiedzy opanowanej przez dziecko, wyuczalność. Realizowane jest za pomocą testów pedagogicznych.
- kryterium społeczne ? dotyczy dojrzałości społecznej, przystosowania społecznego, uwzględnia umiejętność wchodzenia w interakcje społeczne, samoobsługę, komunikowanie się. Realizowane przez skale dojrzałości społecznej np.: Skala Doll E. (6 kryteriów), Skala Gunzburga PAC
- kryterium edukacyjne ? badamy dziecko z u.u. z prawidłowo rozwijającym się rówieśnikiem pod względem różnych procesów psychicznych
- kryterium lekarskie ? obejmuje całokształt badań lekarskich
Na czym polega różnica między dawnymi a współczesnymi klasyfikacjami.
1. idiotyzm 1. głębokie
górny
2. imbecylizm 2. umiarkowane, znaczne
dolny
3. debilizm 3. lekkie
1980 ? zlikwidowano te kategorie ? inteligencja niższa niż przeciętna (zamiast ociężałości i pogranicza)
Jest to grupa niejednorodna np.:
- zaniedbania środowiskowe
- zaburzenia emocjonalne i zachowania
- dzieci o zwolnionym tempie myślenia
- dzieci w stopniu lekkim. Pojęcie zaburzenia rozwoju
Wszelkie niekorzystne odchylenia zarówno w budowie organizmu, jaki w sposobie jego funkcjonowania.
Pytanie3.Rodzaje zaburzeń globalnych i parcialnych.
*globalne-upośledzenie umysłowe,zahamowanie rozwoju intelektualnego,opóźnienie rozwoju, obniżenie sprawności intelektualnej.
*parcialne-upośledzenie wybiórczej funkcji intelektualnej,zahamowanie rozwoju wybiórczej funkcji intelektualnej,opóźnienie rozwoju wybiórczej funkcji intelektualnej,obniżenie sprawności wybiórczej funkcji intelektualnej.
Zaburzenia zachowania.-występują gdy:
*nie są spełnione podstawowe potrzeby.
*zachowanie nie jest zgodne z obowiązującym w danym miejscu.
3 ujęcia normy.
*statystycznym - średnia arytmetyczna
*społeczno-klinicznym-oparta na objawach subiektywnych i obiektywnych
*teoretycznym-sztuczny ideał osbowości Pojęcie i przyczyny gametopatii.
Uszkodzenie komórek rozrodczych-zatrucia,choroby zakaźne,używki(alkohol,narkotyki)
Scharakteryzuj przyczyny prenatalne(w łonie matki):
GAMETOPATIE(uszkodzenia komórek rozrodcz.)Wynikają z zatruć, napromieniowania UV, chorób zakaźnych )
EMBRIOPATIE (uszkodzenia zarodka).Mogą być wirusowe, toksyczne, aktymiczne (zw. ze szkodliwym promieniowaniem), toksoplazmatyczne ( zw. z chorobami odzwierzęcymi)
INNE(< przeżycia kobiet w ciąży < niedożywienie matki ? wynikające z biedy, nieprawidłowego przyswajania sklad. odżywczych i strachu przed utyciem < niedotlenienie płodu ? wynikające z zaburzeń układu krążenia(matczynego, łożyskowego i płodowego) < konflikt Rh < urazy fizyczne brzucha < zatrucia lekami)Schrakteryzuj przycz. Perinatalne(okołoporodowe):zamartwica(niedotlenienie) ? zaciska się pępowina wokół szyi ale przyczyna może też leżeć w dysproporcji miedzy wielkością główki a kośćmi miednicy < poród przeciągający się < niewłaściwe postępowanie lekarskie.Scharakteryzuj przycz. Postnatalne(poporodowe): POWIKŁANIA CHRÓB ZAKAŹNYCH( >po chorobach bezpośr. atak. tkankę mózgową ? wirusowe zapalnie mózgu i opon mózgowych tzn pierwotne > po chorobach pośred. atak. tkankę mózgową ? wtórne zapalenie opon mózgowych > po chorobach wieku dziecięcego ? np. różyczce, ospie, śwince) URAZY ? są to uszkodzenia czaszki i mózgu spowodowane nagłym działaniem siły mech. której wielkość jest większa aniżeli amortyzujące właściwości czaszki(> u. otwarte ? jest uszkodz powłoka skórna i kostna i rozerwane opony mózgowo -rdzeniowe > u. zamknięte ? jest uszkodzenie powłok ale nie ma rozerwanie opon > zgniecenie czaszki ? nie ma cech ani zamkniet ani otwartego i kończy się padaczka lub śpiączką osoby) ZATRUCIA (pokarmem, lekami, substancjami z powietrza) CZYN. ŚRODOWISKOWE ( więzi uczuciowe i patologie w rodzinie, wzorce przekazywane dzieciom) CHOROBY INFEKCYJNE ZAGR. OUN( > choroby bezpośr. atak. tkankę mózgową ? wirusowe zapalnie mózgu i opon mózgowych tzn pierwotne lub nagminne zapalnie mózgu > choroby pośred. atak. tkankę mózgową ? zapalenie mózgu i opon mózgowych dwoinka zapalenia płuc tzw. wtórne zapalenie opon mózgowych > choroby wieku dziecięcego ? np. różyczka, ospa, odra, świnka)
PATOGENNE TYPY MATEK( < m. agresywna ? niezrównoważona emocjonalnie, sfrustrowana < m. nad opiekuńcza ? wychowuje pod ? kloszem? < m. kompensacyjna ? realizuje przez dziecko swoje niespełnione marzenia) OJCÓW (< o. groźny ? awanturuje się, groźbą wymusza wszelkie zachowania < o. nieobecny ? zajęty cały czas pracą lub zdominowany przez żonę < o. rygorystyczny ? stawia dziecku nadmierne wymagania
Pojęcie i rodzaje urazu czaszkowo-mózgowego.
uraz mózgowo-czaszkowy to wada chromosomowa niegenetyczna-postnatalna(pojawia się po urodzeniu dziecka). Często występuje u dzieci, to uszkodzenie czaszki i mózgu spowodowane nagłym działaniem siły mechanicznej, której wielkość przekracza amortyzujące właściwości czaszki i mózgu. Wyróżniamy 3 rodzaje urazów: 1.otwarty-uszkodzenie powłok skórnych i kostnych czaszki i do rozerwania opon mózgowo-rdzeniowych, 2.zamknięty-występuje lub nie uszkodzenie powłok skórnych i kostnych,nie ma rozerwania opon mózgowo-rdzeniowych, 3.zgniecenie czaszki-kończą się padaczką. Wyjaśnij pojęcie stresu.
wprowadzony do medycyny zespół ogólnego przystosowania GAS-całokształt zmian, jakimi ustrój reaguje stereotypowo na czynniki uszkadzające(zranienie, przegrzanie). Stres psychologiczny-czynniki wywołujące napięcie nerwowe(stresory), stan wzmożonego napięcia nerwowego wywołany przez czynniki zewn. i wewn.
stresem nazywamy stan podwyższonego napięcia nerwowego wywołany przez czynniki zewn. i wewn., czyli przez stresory. Skala stresu psychicznego zaczyna się się w momencie przejścia ze spokojnej czujności w podniecenie i może nasilać się do stanów bardzo silnego podniecenia zwanych afektami(proces emocjonalny,któremu towarzyszą silne uczucia, krótkotrwałe, wybuchowe)
Na czym polega znaczenie praw Yerksa&Dodsona dla praktyki pedagogicznej.
prawa Y&D opisują zależność między pobudzeniem emocjonalnym (stresem, motywacją, frustracją), a poziomem wykonywania zadań. Jest to funkcja krzywoliniowa: do pewnego poziomu wzrost pobudzenia polepsza poziom wykonania (zmniejsza liczbę błędów), ale z dalszym wzrostem pobudzenia poziom wykonania obniża się. I prawo Y&D- dla wykonania każdego zadania istnieje optymalny poziom pobudzenia, przy którym zadanie to jest wykonywane najlepiej. Zarówno niższy jak i wyższy poziom pobudzenia upośledza sprawność wykonania. II prawo Y&D- im trudniejsze jest zadanie, przed którym stoimy, tym niższy jest poziom optymalnego pobudzenia. Zadania łatwe są dobrze wykonane nawet wtedy, gdy poziom pobudzenia emocjonalnego jest bardzo wysoki, wykonywania zadań trudnych jest szybko upośledzane przez wysoki poziom pobudzenia.
Wymień mechanizmy fizjologiczne stresu.
1. układ podporowy-aktywizuje kore mózgową, 2. układ autonomiczny-część sympatyczna, działa mobilizująco na organizm, 3. podkorowe ośrodki motoryczne-zarządzają wrodzonymi schematami ruchowymi(gesty,mimika), 4. mechanizm wydzielania wewn.-tarczyca i nadnercza, 5. mechanizm aferentacji zwrotnej(stres samoczynnie nasila). Stres wywołuje 3 grupy zmian w organizmie: 1.zwieksozne napięcie mięśniowe, 2.zmiany w czynnościach narządów wewnętrznych(żołądek,jelita), 3.przeżycia uczuciowe
ROZWÓJ HARMONIJNY (PRAWIDŁOWY, RÓWNOMIERNY)
Najlepszy!! Niewielkie odchylenia różnic indywidualnych/ W.R=W.wiek rozwojowy= wiek życiaNIEHARMONIJNY ? przyśpieszony- dziecko rozwija się szybciej niż wiek metrykalny.Globalnie ? całościowo
Parcjalnie- częściowo, ujęcie wąskie,fragmentaryczne
upośl. wybiórczej składowej intelektualnej,
zahamowanie rozwoju wybiórczych funkcji intelektualnych.
GAMETOPATIE
Zaburzenia niezapłodnionych komórek-plemników i komórek jajowych
PRZYCZYNY*choroby zakaźne*zatrucia*działanie szkodliwych promieniEMBRIOPATIE ? Zaburzenia rozwoju wskutek działania patogennych czynników na zarodek.
*e.wirusowe ? wywołane infekcją wirusową przebytą przez dziecko w okresie prenetalnym
przyczyny: choroba wirusowa matki w czasie ciąży np.różyczka*e.tokspoplazmatyczne
toksoplazmoza ? choroba odzwierzęca,umiejscawia się w płodzie i niszczy tkankę nerwową.
e.aktyniczne ? związane ze szkodliwym promieniowaniem*e.toksyczne ? skutek zatrucia płodu szkodliwymi związkami chemicznymi działającymi na organizm kobiety w czasie ciąży.np.leki,środki nasenne,uspokajające znieczulające,alkohol, nikotyna,narkotyki
klasyfikacja DSM IV R:
-317.00 - uposledzenie umysłowe lekkie IQ od 50/55 do ok 70
-318.00- uposl. umys umiarkowane ,IQ od35/40 do 50/55
-318.10- uposl. umysl znaczne IQ od 20/25 do 35/40
-318.20- uposl. umysl glebokie,IQ ponizej 20/25
-319.00- uposl.umysl bez okreslenia stopnia
dysleksja przyczyny i objawy
objawy; trudności związane z opanowaniem pisma
pismo brzydkie, nieczytelne, te same litery często znacznie różnią się kształtem ,
trudności w utrzymaniu pisanego tekstu w linijkach
pismo zwierciadlane - inwersja statyczna (pojedyncze litery pisane jak ich lustrzane odbicie) oraz inwersja dynamiczna (pisanie od prawej strony)
mylenie kolejności liter lub zgłosek w wyrazie
mylenie liter o podobnym brzmieniu (np. t-d b-p s-z k-g), pomijanie liter w wyrazie ,liczne błędy ortograficzne popełniane pomimo znajomości reguł pisowni ,niepłynne czytanie związane z niską sprawnością rozpoznawania liter
dziecko z trudem literuje wyrazy nawet w okresie nauki, w którym czytanie powinno byc płynne
mylenie czytanych wyrazów z innymi zaczynającymi się od podobnych liter
przyczyny: uwarunkowania genetyczne
zaburzenia hormonalne, niedojrzałość centralnego układu nerwowego ,mikrouszkodzenia tkanki mózgowej w okresie porodu lub okołoporodowym dzieci, które uzyskały niewiele pkt w skali Apgar