Streszczenie kroniki Galla Anonima

POPIEL (CHOŚCISKO)
Ojciec dwóch synów, jeden z nich to Piast. Wygoniony z królestwa przeniósł się na wyspę i tam został zjedzony przez myszy.

PIAST
Miał żonę Rzepichę. Gdy przyjęli do siebie wędrowców poczęstowali ich piwem, którego zamiast ubywać to przybywało. U niegościnnego Popiela naczynie były puste. Piast zaprosił Popiela do siebie na ucztę. Syna piasta nazwali Siemowitem.

SIEMOWIT (ZIEMOWIT)
zmarł ok. 900 r.
Poczynając od Siemowita utrwala się dziedziczność władzy w rodzie Piastów. Zatem Siemowit (syn Piasta i Rzepichy) był pradziadem Mieszka I. Siemowit tedy, osiągnąwszy godność książęcą, młodość swą spędzał nie na rozkoszach i płochych rozrywkach, lecz oddając się wytrwałej pracy i służbie rycerskiej zdobył sobie rozgłos zacności i zaszczytną sławę, a granice swego księstwa rozszerzył dalej niż ktokolwiek przed nim.

LESTEK (LESZEK)
zmarł ok. 930 r.
Według Galla Anonima Leszek jest dziadem księcia Mieszka I. Leszek, nazywany jest Lestkiem (Lestek znaczy "chytry"). Po zgonie Sienowita na jego miejsce wstąpił syn jego Lestek, który czynami rycerskimi dorównał ojcu w zacności i odwadze. Bowiem za czasów Leszka państwo Piastów było już tak potężne, że wiedziano o nim poza granicami kraju.

SIEMOMYSŁ ( ZIEMOMYSŁ)
zmarł ok. 960 r.
Siemomysł był ojcem Mieszka I. Imię Siemomysła nawiązuje do prasłowiańskiego słowa "siema = rodzina", a więc Siemomysł to człowiek myślący o rodzinie. Po śmierci Lestka nastąpił Siemomysł, jego syn, który pamięć przodków potroił zarówno urodzeniem, jak godnością.

MIESZKO I
Życie:Ur.ok.930-992 Panowanie: 960 – 992
Przez 7 lat od urodzenia był ślepy. Od początku panowania celem księcia było utrzymanie niezależności państwowej, zagrożonej przez napierające z zachodu Cesarstwo Niemieckie. W roku 964 doszło między Polską a Niemcami do walk, w wyniku których wojska Mieszka poniosły klęskę. Zawarł on układ z cesarzem Ottonem I i zobowiązał się płacić trybut z ziem "aż po Wartę". Celem tego było zlikwidowanie roszczeń misyjnych cesarza i Kościoła niemieckiego. Mieszko I postanowił przyjąć CHRZEŚCIJAŃSTWO (966 rok) z rąk Czechów. Pojął w tym celu za żonę księżniczkę czeską, DOBRAWĘ, córkę znakomitego księcia Bolesława Srogiego. Przed nią miał 7 żon.

BOLESŁAW CHROBRY
Życie: 966 lub 967 – 1025 Panowanie: 992 – 1025
Jako siedmiolatek został oddany przez ojca na dwór cesarski w roli zakładnika - gwaranta wierności Mieszka wobec cesarza niemieckiego. Tam uczył się. Po powrocie do domu Bolesław panowanie swoje rozpoczął od wypędzenia z kraju braci: Mieszka, Świętopełka i Lamberta oraz ich matki Ody. Tym samym nie dopuścił do podziału Polski. Przywódców opozycji możnowładczej - Przybywoja i Odolana - kazał oślepić. Ujarzmił Morawy i Czechy, pokonał Węgrów, poskromił Sasów, nawrócił Pomorze, Selencję i Prusy
W 997 roku Chrobry zorganizował misję chrystianizacyjną biskupa praskiego Wojciecha, do kraju pogańskich Prusów. Wyprawa zakończyła się męczeńską śmiercią Wojciecha. Wykupił on ciało za tyle złota ile ono ważyło. Doprowadził Bolesław podczas pielgrzymki cesarza Ottona III Rudego do grobu świętego Wojciecha w 1000 roku, do utworzenia arcybiskupstwa w GNIEŹNIE oraz trzech podległych mu biskupstw: w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu. Innym osiągnięciem Bolesława było też przekazanie mu przez cesarza prawa mianowania biskupów we własnym kraju. Został też władca zwolniony z obowiązku płacenia trybutu.
Zjazd gnieźnieński stał się też okazją do prezentacji polskiego księcia - silnego władcy bogatego kraju. W uznaniu dla Bolesława Otton III dokonał wtedy jego symbolicznej koronacji, nakładając na skronie swego gospodarza diadem i ofiarowując mu WŁÓCZNIĘ ŚW. MAURYCEGO jako insygnia suwerennej władzy, oraz gwóźdź z krzyża. W zamian Bolesław obdarował cesarza ramieniem św. Wojciecha i oddał do jego dyspozycji trzystu rycerzy na wyprawę włoską. Bolesław oddał wszystkie naczynia złote i srebrne, zasłony i obrusy Ottonowi.
14 sierpnia 1018 wkroczył ma Ruś bo ich król nie chciał dać mu siostry za żonę.
Złupił całe miasto i zhańbił siostrę króla. Po 11 mies. wrócił do Polski syna Mieszka II ustanowił panem Rusi. Gdy wracali, król ruski z Płowcami i Pieczyngami zaatakował go ale poniósł klęskę.
Żona Bolesława Emilda Urodziła mu syna Mieszka II.
KORONACJA KRÓLEWSKA w 1025 roku w Gnieźnie, dokonana na Wielkanoc przez biskupa Hipolita. Prawowitym dziedzicem całego obszaru oraz zwierzchnikiem innych książąt tej samej krwi stawał się ten z synów, któremu ojciec - król przekazał berło.
Bolesław Chrobry umarł 17 czerwca 1025 roku. Został pochowany w Poznaniu.

MIESZKO II LAMBERT
Życie: 990 – 1034 Panowanie: 1025 - 1034
Mieszko II był synem Bolesława Chrobrego i Emnildy.
17 czerwca 1025 roku zmarł Bolesław Chrobry. Mieszko II zasiadł wnet na tronie i wraz z żoną Rychezą, siostrzenicą Ottona III, został koronowany na króla Polski. Schwytany przez Czechów został wykastrowany.
Przedwczesna śmierć Mieszka II, która nastąpiła 10 maja 1034 roku, przerwała dalszy rozwój państwa polskiego. Po jego śmierci władzę usiłowała objąć Rycheza, jako opiekunka młodego księcia Kazimierza, zwanego później Odnowicielem. Nie udało się to jej, musiała ponownie opuścić kraj, wraz z synem Kazimierzem.

KAZIMIERZ ODNOWICIEL
Życie: 1016 – 1058 Panowanie: 1034 i ok. 1040 - 1058
Był synem Mieszka II i Rychezy, wnuczki cesarza Ottona II.
Po śmierci Mieszka II tron objął osiemnastoletni Kazimierz pod opieką matki Rychezy. Został zmuszony do ucieczki na Węgry, gdzie był przetrzymywany pod strażą przez króla Stefana, chcącego czeskiemu księciowi umożliwić grabieżczy najazd na Polskę. W czasie najazdu na Polskę przez Brzetysława, w roku 1038, zniszczono katedrę w Gnieźnie, a złożone w niej relikwie św. Wojciecha zostały skradzione i wywiezione do Czech. Brzetysław oderwał od państwa polskiego Małopolskę i Śląsk. Zniszczono też Poznań.
Książę Kazimierz uwolniony przez nowego króla Węgier Piotra, udaje się do Niemiec, gdzie uzyskuje pomoc ze strony Henryka III. Wsparcia udzielił mu również książę ruski Jarosław. Tak wzmocniony przybywa Kazimierz do Polski, gdzie szybko pokonuje Miecława (były cześnik Mieszka II) na Mazowszu i Pomorzan spieszących Miecławowi na pomoc. Opanowuje Wielkopolskę i Małopolskę.
Wszystkie działania Kazimierza służyły odbudowie struktury wewnętrznej państwa i pozycji Kościoła, który w wyniku reakcji pogańskiej bardzo stracił na znaczeniu. Całość tych zabiegów przyniosła królowi zaszczytne miano "Odnowiciela
Kazimierz 28 listopada 1058 roku, mając 42 lata. W jedynym związku małżeńskim z Dobroniegą miał 4 synów: Bolesława, Władysława, Mieszka i Ottona.

BOLESŁAW ŚMIAŁY (SZCZODRY, WOJOWNICZY)
Życie: 1042 - ok. 1082 Panowanie: 1058 - 1079
Bolesław był najstarszym synem Kazimierza Odnowiciela i Dobroniegi. Utracił Pomorze, bo
w wyniku błędnego rozkazu część wojska utonęła w rzece.
Książę Izasław odzyskał tron dzięki polskiej pomocy. Bolesław nie zsiadł z konia przy powitaniu i publicznie wytargał Izasława za brodę. Czesi wywiedli Bolesława w pole używając podstępu i uciekając w nocy.
Gdy Pomorzanie napadli na Polskę, żołnierze wyprzedzając resztę zrzucili kolczugi i bezpiecznie przepłynęli rzekę i pokonali Pomorzan. Od tej chwili w Polsce nikt nit nosił kolczug.
Gdy oglądali łupy Rusinów jakiś biedny kleryk jęknął. Gdy król usłyszał to jęknięcie postanowił że jeśli jest taki biedny to niech weźmie tyle bogactw ile zdoła unieść, aż mu się płaszcz porwał, więc król dał mu swój płaszcz.
Wydał biskupa Stanisława za zdradę na obcięcie członków, za co został wygnany z Polski. Wcześniej wygnał z Węgier króla Salomona i osadził na tronie brata Władysława. Gdy ów Władysław się dowiedział, że Bolesław przybywa wyszedł mu na spotkanie i zsiadł z konia. Jednak Bolesław nie zsiadł z konia i Władysław widząc to zawrócił z drogi.
Bolesław Śmiały zmarł nagle, miał jedynego syna z małżeństwa z Niemką lub Rusinką, o której nic pewnego nie wiadomo. Na imię miał Mieszko.

MIESZKO
Ur. 1069
Syn Bolesława Śmiałego z Ruską albo Niemką (tego nie wiadomo) wychowywał go Władysław Węgierski, jego stryj.
Wrócił do Polski w roku 1086, zaś wziął ślub w dwa lata później z Ruską dziewczyną. W 1089 roku Mieszko został podstępnie otruty. Dokonali tego "pewni rywale, obawiając się, by krzywdy ojca nie pomścił".
Tak zeszła z tronu i ze świata pierworodna, królewska linia Piastów.

WŁADYSŁAW I HERMAN
Życie: ok. 1042 - 1102
Panowanie: 1079 - 1102
Władysław Herman był młodszym synem Kazimierza Odnowiciela i Dobroniegi. Pierwszą jego żoną była Polka z rodu Prawdziwców, zaślubiona według tradycji słowiańskiej, którą Kościół wówczas tolerował. Z małżeństwa tego urodził się syn Zbigniew, traktowany jako prawowity członek dynastii, lecz w wyniku manipulacji Sieciecha na jakiś czas zamknięty w jednym z saksońskich klasztorów. Objęcie władzy i sojusz z Czechami doprowadziły do zawarcia kolejnego małżeństwa Władysława Hermana - z Judytą czeską, córką Wratysława z jego wcześniejszego związku, nie mieli dzieci, więc się o nie modlili, wysłali list i dary do św. Idziego więc Judyta poczęła i urodziła Bolesława. Wkrótce potem zachorowała i zmarła na Boże Narodzenie 1085 roku. Na przełomie lat 1088 - 1089 doszło do trzeciego małżeństwa, z wdową po królu Węgier Salomonie, Judytą Marią. Relacje ówczesnych duchownych wspominają o jej rozwiązłości i przyjaźni z Sieciechem, mającej za cel przejęcie przez niego rządów. Planom tym przeszkodzili synowie Władysława: Zbigniew i Bolesław, doprowadzając do wygnania obojga (Sieciecha i Judyty) z kraju.
Wojewoda Sieciech doszedł do wielkiej władzy za panowania Władysława Hermana, wykorzystując nieudolność księcia w samodzielnym sprawowaniu rządów. Rządy Sieciecha wywoływały niezadowolenie pozostałych możnych, którym nie podobały się decyzje personalne wojewody ani też jego twarde rządy. W końcu lat osiemdziesiątych sytuacja w kraju stawała się coraz bardziej napięta. Od 1091 roku rozpoczęły się walki na Pomorzu. Władysław odnosił tam przejściowe sukcesy, nie zdołał jednak podporządkować Pomorza Polsce.
Najazd i spustoszenie ziemi śląskiej przez nowego władcę Czech, Brzetysława II. Książę czeski odnalazł też syna Władysława Hermana, Zbigniewa, oddanego do saskiego klasztoru, i ułatwił mu przyjazd na Śląsk. Nie trudno było doprowadzić tę dzielnicę, a potem i inne części kraju, do buntu. Miał to być, zdaniem jego uczestników, bunt nie przeciw księciu, lecz przeciw budzącemu powszechną niechęć wojewodzie Sieciechowi, który cieszył się bezgranicznym zaufaniem Władysława Hermana.
Wybuchła wówczas w Polsce wojna domowa. Do wystąpienia przeciw wojewodzie, ale i przeciw księciu, wciągnięci zostali też obaj synowie Władysława, dorosły juz Zbigniew i młodszy Bolesław. Pierwszy etap walk zakończył się klęską i uwięzieniem Zbigniewa. W końcu jednak uwolnił Władysław syna i uznał go za swego pełnoprawnego potomka.
Władysław Herman umarł 4 czerwca 1102 roku w Płocku, gdzie został pochowany.

BOLESŁAW KRZYWOUSTY
Życie: 1086 - 1138
Panowanie: 1102 - 1138
Nie uwieńczył swej skroni koroną królewską. Był młodszym synem Władysława Hermana i jego drugiej żony, księżniczki czeskiej - Judyty. Starszy brat Bolesława - Zbigniew, pochodził z pierwszego małżeństwa ojca, a jego matka nie miała nic wspólnego z książęcym rodem.
Swój przydomek - Krzywoustego - prawdopodobnie zawdzięczał Bolesław pewnej deformacji czaszki, która powodowała niesymetryczny układ mięśni twarzy.
Zgodnie z tym, co przekazują źródła, Bolesław od dzieciństwa opanowywał sprawności fizyczne. Mając siedem lat Bolesław wziął udział w kierowanej przez wojewodę Sieciecha, łupieskiej wyprawie na Morawy. Jako piętnastolatek stanął na czele drużyny ojca i ruszył z odsieczą oblężonemu przez Pomorzan Santokowi. Pokonał wówczas napastników i po powrocie do Płocka otrzymał pas rycerski.
W 1102 roku zmarł Władysław Herman, który przed śmiercią podzielił kraj między synów. Bolesław otrzymał Śląsk, Małopolskę, Sandomierszczyznę i podlegał zwierzchniej władzy starszemu, Zbigniewowi, który wziął w posiadanie Wielkopolskę, Kujawy, ziemię sieradzko - łęczycką i Mazowsze. Zbigniewa popierało możnowładztwo, młodszego zaś Bolesława, rycerstwo, spragnione czynnej polityki dającej możność łupów i wybicia się ponad przeciętność. Ta niekorzystna dla ambitnego i pragnącego zjednoczenia ziem polskich Bolesława okoliczność doprowadziła do konfliktu z bratem.
Zbigniew utrzymywał dobre stosunki z Czechami i Pomorzem, natomiast Bolesław z sąsiadami tymi popadł w konflikt. Szczególnie ważna okazała się jego polityka pomorska. Choć z Pomorzem nie graniczył, urządzał częste najazdy łupieskie na te tereny. Odwetowe działania pomorskie spadały na dzielnice Zbigniewa. Rycerskie usposobienie oraz polityka Bolesława jednały mu zwolenników w całej Polsce. Po stronie zaś wychowywanego w klasztorze i prowadzącego pokojową politykę Zbigniewa, opowiedziała się tylko część duchowieństwa, na czele z arcybiskupem Marcinem.
Potrafił też Bolesław nawiązać zagraniczne sojusze, żeniąc się ze Zbysławą, córką księcia kijowskiego i utrzymując dobre stosunki z Węgrami. Dzięki takim atutom bez trudu pokonał Zbigniewa i zmusił go w 1107 roku do opuszczenia Polski.
Po pozbyciu się brata, Krzywousty rozwinął działalność na Pomorzu. Dawniejsze wyprawy łupieskie zastąpił program podboju ziem zamieszkałych przez Pomorzan. Sukcesom tym poważnie zagroziła wojna z Niemcami w 1109 roku. Bolesław pozostając w sojuszu z Węgrami, poparł ten kraj w konflikcie z cesarzem. W odpowiedzi Henryk V wraz z wojskami czeskimi uderzył na Polskę. Pretekstem było poparcie sprawy Zbigniewa. Cesarz zażądał od Bolesława uznania swego zwierzchnictwa, płacenia trybutu i udzielania mu pomocy zbrojnej. Książę polski żądania te odrzucił. Po wkroczeniu do Polski Niemcy oblegali kolejno Bytom nad Odrą, Głogów i Wrocław. Nigdzie nie odnieśli sukcesu, mimo, że pod Głogowem nie zawahali się posłużyć jako żywą tarczą zakładnikami, którzy zostali im przekazani przez stronę polską na czas rokowań. W końcu bitwa na PSIM POLU zadecydowała o wynikach wojny. Pokonany cesarz musiał wycofać się do Niemiec, a Zbigniew niczego nie uzyskał.
Pragnąc doprowadzić do unormowania stosunków z południowym sąsiadem, Bolesław zgodził się, pod naciskiem czeskim na powrót brata Zbigniewa do kraju. Wprawdzie Bolesław przydzielił mu wtedy kilka grodów, zobowiązując się jednocześnie do posłuszeństwa, to wkrótce jednak uwięził brata i rozkazał go oślepić (1112 rok). Niedługo potem Zbigniew zmarł w lochach. Przysporzyło to Bolesławowi wielu upokorzeń, a zła sława dotarła nawet poza granice kraju. Po zwycięstwie nad Niemcami w 1109 roku stosunki polsko - niemieckie unormowały się. Doszło też do zawarcia pokoju polsko - czeskiego w 1114 roku. Dzięki temu wzmożono ofensywę na Pomorzu, w wyniku której najpierw jego część wschodnia została włączona do Polski, a około 1121 roku książę Pomorza Zachodniego uznał polskie zwierzchnictwo i zobowiązał się do płacenia trybutu oraz udzielania pomocy zbrojnej.
Aby silniej związać Pomorze z Polską, Bolesław zorganizował misję chrześcijańską. Przeprowadzenie jej powierzył biskupowi bamberskiemu Ottonowi, który w latach 1124 - 1128 udzielił chrztu Pomorzanom. Misja ta wzbudziła zaniepokojenie Niemców, którzy zachodnią jego część uważali za swoją strefę wpływów. Chwilowo pretensje niemieckie zneutralizował sojusz Bolesława z Danią, jednak sytuacja międzynarodowa Polski zaczęła się komplikować. Trudności pogłębiły się jeszcze w wyniku nietrafnych decyzji Bolesława. W latach 1131 - 1132 interweniował on kilkakrotnie na Węgrzech, chcąc osadzić na tamtejszym tronie antyniemiecko nastawionego Borysa. Interwencje się nie powiodły, w czasie jednej w wypraw Polacy ponieśli klęskę.
Bolesław zdecydował się na zmianę polityki. Uznał wybór Innocentego II na papieża, porozumiał się z cesarzem. W 1135 roku musiał przybyć na sejm Rzeszy do Merseburga, gdzie uregulowane zostały sprawy pomorskie. Pomorze pozostało pod władzą Bolesława, złożył on jednak cesarzowi hołd z ziem leżących na zachód od Odry. W następnym roku doszło do ułożenia stosunków z Czechami i Węgrami. W rezultacie tych zmian Innocenty II uznał w 1136 roku arcybiskupstwo gnieźnieńskie.
Krzywousty podobnie jak ojciec, dwukrotnie się żenił. Jego pierwszą żoną była księżniczka Zbysława, córka wielkiego księcia kijowskiego. Uroczystość zaślubin odbyła się w 1102 roku, i jak podaje ruski kronikarz, zaskoczyła wszystkich wspaniałością.
Ustawą, zapewne ogłoszoną na wiecu kilka lat przed śmiercią, przydzielił Bolesław czterem starszym synom dzielnice. Najstarszy, Władysław, otrzymał Śląsk, młodszy, Bolesław - Mazowsze, następny Mieszko - Wielkopolskę i Henryk - ziemię sandomierską. Tylko dla najmłodszego, Kazimierza, ojciec niczego nie przewidział (prawdopodobnie urodził się po śmierci ojca - był tzw. pogrobowcem lub przeznaczony został do stanu duchowieństwa). Dodatkowo wprowadził zasadę senioratu - zwierzchnictwa najstarszego brata (seniora) nad młodszymi (juniorami) przydzielając mu ziemię krakowską, sieradzką, wschodnią Wielkopolskę i część Kujaw. Było to pierwsze znane nam rozporządzenie regulujące generalnie system dziedziczenia polskiego tronu.
Testament Bolesława nie dzielił Polski. O przyszłym rozpadzie zadecydowały nie tyle postanowienia władcy, co późniejsze decyzje elit politycznych Polski. To, co stało się w Polsce w następnych latach, było zgodne z tendencjami ogólnoeuropejskimi. Decentralizacja wynikała z rozwoju gospodarczego i społecznego, a także, ze sposobu sprawowania władzy.
Bolesław Krzywousty zmarł 28 października 1138 roku w Sochaczewie. Został pochowany w katedrze płockiej, obok ojca, Władysława Hermana. Kraj popadł wówczas w długi okres rozbicia dzielnicowego.

Dodaj swoją odpowiedź
Historia

Kroniki - streszczenie

Na wstępie chcę poinformować, że najważniejszymi autorami kronik są:
- Pierwsza częsć kroniki opracował Galla Anonim
- Drugą częsć kroniki opracował biskup Wincenty Kadłubek
- Trzecia częsć kroniki opracował Jan Długosz...