Podstawy prawne i organizacja oświaty- pytania do egzaminu

Podstawy prawne i organizacja oświaty

1.co to jest prawo omów gałęzie prawa
Prawo (w ujęciu przedmiotowym) to system norm prawnych, czyli ogólnych, abstrakcyjnych i w przybliżeniu jednoznacznych dyrektyw postępowania, które powstały w państwie, ustanowione przez właściwe organy władzy publicznej.
Psychologiczna teoria prawa wg Leona Petrażyckiego sprowadza prawo do pewnych przeżyć psychicznych, emocjonalnych człowieka. Normy prawne wywołują presję psychiczną skłaniającą do określonego zachowania się.

Polskie prawo dzieli się na następujące gałęzie:
- Prawo administracyjne ?dotyczy:
- procesów administracyjnych administracji rządowej i samorządowej;
-określenia sposobów powołania, kompetencji, działalności i odpowiedzialności organów
administracji rządowej i samorządowej;
-regulacji stosunków pomiędzy organami administracji, a obywatelem.
- Prawo konstytucyjne, inaczej państwowe:
-zawiera opisy norm dotyczących organów władzy i podstawowych zasad ustroju
państwowego;
-określa prawa i obowiązki obywateli.
- Prawo karne określa:
- nakazy i zakazy postępowania,
- czyny będące przestępstwem,
- zakres odpowiedzialności oraz sankcje w razie przekroczenia przepisów,
- sposób wykonania kary.
- Prawo finansowe dotyczy:
- przygotowania i uchwalenia budżetu (np. prawo budżetowe)
- finansowanie działalności państwa
- finansowania organizacji publicznoprawnych (np. prawo finansowania przedsiębiorstw)
- podatków od osób fizycznych i podmiotów
- Prawo cywilne:
- reguluje na zasadzie równości stron:
- reguluje stosunki osobowe i majątkowe pomiędzy podmiotami prawnymi,
- reguluje stosunki pomiędzy obywatelami,
- normuje stosunki prawne o charakterze niemajątkowym,
- chroni dobra osobiste obywateli.


2.źródła prawa
Źródła prawa są to akty normatywne stanowione przez upoważnione organy władzy i administracji państwowej, a także organy samorządów terytorialnych zawierające normy prawne lub stanowiące istotny składnik właściwego uchwycenia treści normy prawnej.

System aktów normatywnych jest uporządkowany według dwóch kryteriów: podmiotu (organu) prawodawczego i rodzaju aktu normatywnego.
Ujęte według tych kryteriów akty normatywne pozwalają na ustalenie ich hierarchii, która dla naszego prawa przedstawia się następująco:
- Konstytucja
- Ustawa
- Rozporządzenie
- Uchwała

Źródła prawa dzieli się na: źródła prawa powszechnie obowiązującego i źródła prawa o charakterze wewnętrznym

3.źródła prawa wewnętrznego
Źródła prawa wewnętrznego ? są to przepisy prawne obowiązujące tylko jednostki organizacyjne podległ organowi wydającemu te akta.
Do kategorii aktów prawa wew.zalicza się:
- Uchwały Rady Ministrów
- Zarządzania Prezesa Rady Ministrów i ?ministrów?, które mają charakter wewnętrzny.


4.omów źródł a prawa oświatowego
Prawo oświatowe należy do prawa administracyjnego, a zasadnicza większość norm ma charakter publiczny. Występują w nim także liczne elementy prywatno-prawne.
P. oświatowe obejmuje przepisy prawne regulujące działalność organów państwa i organów innych podmiotów prowadzących szkoły i placówki oświatowe.


5.budowa systemu oświaty, systemu szkół
System oświaty w Polsce obejmuje przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne, policealne, artystyczne i inne.
Do systemu nie zalicza się szkolnictwa wyższego, które stanowi odrębny dział administracji rządowej i ma zagwarantowaną konstytucyjnie autonomię.
System szkół ? zadaniem szkoły jest kształcenie oraz wychowywanie dzieci i młodzieży; do podstawowych form działalności dydaktyczno-wychowawczej szkoły zalicza się:
- obowiązkowe i dodatkowe zajęcia edukacyjne
- zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne
nieobowiązkowe zajęcia pozalekcyjne

6.prawo do nauki jako prawo człowieka w odwołaniu się do Konstytucji
W myśl zapisów Konstytucji RP każdy ma prawo do nauki. Nauka jest obowiązkowa od 7 do 18 roku życia, ale status instytucji obowiązkowych mają jedynie szkoła podstawowa i gimnazjum. Nauka w szkołach publicznych jest bezpłatna.

7.omów zadania ministra
Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania:
? Sprawuje nadzór pedagogiczny nad szkołami oraz placówkami doskonalenia nauczycieli,
? Nadzoruje i koordynuje wykonywanie nadzoru pedagogicznego na terenie kraju,
? Ustala podstawowe kierunki realizacji przez kuratorów oświaty polityki oświatowej państwa,
? Kontroluje sprawność i efektywność nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez kuratorów oświaty,
? Może żądać od kuratorów oświaty informacji, dokumentów i sprawozdań okresowych lub dotyczących określonej sprawy albo rodzaju spraw,
? Może organizować szkolenia, narady i konferencje kuratorów oświaty.

8.obowiązki kuratora
Kuratorem oświaty może być nauczyciel mianowany lub dyplomowany, mający wykształcenie wyższe magisterskie co najmniej 7 lat stażu pracy w zawodzie i min.3 lata stażu na stanowisku wymagającym sprawowanie nadzoru pedagogicznego.
Kurator wybierany jest na drodze konkursu, gdzie jest specjalna komisja kuratorska.
Zadania kuratora:
- nadzór pedagogiczny n ad publicznymi i niepublicznymi szkołami i placówkami,
- prowadzenie pomiaru jakości pracy we wszystkich szkołach i placówkach w województwie,
- sporządzanie raportu o stanie oświaty w województwie,
- wspomaganie dyrektorów szkoły i placówek w tworzeniu i wdrażaniu wewntątrzszkolnych systemów zapewnienia jakości,
- wydawanie decyzji administracyjnych w zakresie określonym w u.s.o.
- współdziałanie z radami oświatowymi,
- realizacja polityki oświatowej państwa,
- organizacja olimpiad, konkursów, turniejów,
- podejmowanie działań w zakresie doskonalenia nauczycieli
- koordynowanie wypoczynku dzieci i młodzieży na terenie województwa w okresie ferii i wakacji

9.nadzór pedagogiczny
Nadzór pedagogiczny ? to badanie i pomiar jakościowego rozwoju szkół i placówek oświatowych, a także ich wspomaganie.
N.pedag. zajmuje się tylko stroną pedagogiczną, wychowawczą, dydaktyczną i opiekuńczą.
N.pedag podlegają: zatrudnienie nauczycieli zgodnie z wymagającymi kwalifikacjami, realizacja ramowych programów nauczania, przestrzeganie statusu szkoły lub placówki, przestrzeganie praw dziecka i praw ucznia.
Nadzór sprawują kuratorzy i właściwe organy , przy pomocy nauczycieli, którzy są zatrudnieni w kuratoriach oświaty oraz w urzędach tych organów.

10.zakładanie szkół przez gminy i powiat
Gminy ? zadaniem oświatowym gminy jest zakładanie i prowadzenie publicznych przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjów ( z wyjątkiem szkół artystycznych i szkół przy zakładach karnych). Zadaniem gminy jest także zapewnienie bezpłatnej nauki języka polskiego dla osób niebędących obywatelami polskimi.
Powiat ? zakłada i prowadzi szkoły ponadgimnazjalne, szkoły specjalne, placówki artystyczne, oświatowo-wychowawcze i kształcenia ustawicznego, a także młodzieżowe ośrodki wychowawcze i socjoterapii

11.zadania dyrektora szkoły
Dyrektor:
-Kieruje bieżącą działalnością dydaktyczno - wychowawczą oraz reprezentuje ją na zewnątrz.
-Sprawuje nadzór pedagogiczny.
-Kieruje pracą rady pedagogicznej jako jej przewodniczący.
-Dysponuje środkami określonymi w planie finansowym szkoły, zaopiniowanym przez radę pedagogiczną i ponosi odpowiedzialność za ich prawidłowe wykorzystanie.
-Podejmuje, po zasięgnięciu opinii poradni psychologiczno - pedagogicznej, decyzję o wcześniejszym przyjęciu dziecka do szkoły.
-Wydaje na wniosek rodziców, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i poradni psychologiczno - pedagogicznej zezwolenia uczniom na indywidualny program lub tok nauki wyznaczając nauczyciela opiekuna.
-Dyrektor jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole nauczycieli i pracowników nie będących nauczycielami.

Dyrektor w szczególności decyduje w sprawach:
1) zatrudniania i zwalniania nauczycieli oraz innych pracowników szkoły,
2) przyznawania nagród oraz wymierzania kar porządkowych nauczycielom i innym pracownikom szkoły,

Dyrektor szkoły w wykonaniu swoich zadań współpracuje z radą pedagogiczną, radą rodziców, samorządem uczniowskim i związkami zawodowymi.

12.omów rolę fakultatywnych organów w szkole
Fakultatywne (nieobowiązkowe) organy
a) rada szkoły ? uczestniczy w rozwiązywaniu spraw wewnętrznych a także uchwala statut, przedstawia wnioski w sprawie rocznego planu finansowego środków specjalnych, opiniuje plan szkoły
b) rada rodziców ? jej kompetencje można nazwać opiniodawczo-doradczo
c) samorząd uczniowski ? tworzą go uczniowie danej szkoły, często pojawia się w dwóch szczeblach: samorząd klasowy i samorząd szkoły

13. omów prawo do nauki i obowiązek szkolny
Obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat, oraz trwa do ukończenia gimnazjum, nie dłużej jednak niż do 18 roku życia.
W związku z obowiązującym systemem oświaty, obowiązek taki realizuje się przez uczęszczanie na naukę do szkoły podstawowej i gimnazjum. Ponieważ nauka w prawidłowym toku (bez powtarzania klasy) kończy się w gimnazjum w wieku 16 lat, musi być kontynuowana w jednej ze szkół ponadgimnazjalnych, przynajmniej do ukończenia 18 lat.

Obowiązek nauki (po skończeniu gimnazjum przed ukończeniem 18. roku życia) spełnia się przez uczęszczanie do szkoły ponadgimnazjalnej, na zajęcia realizowane w ramach działalności oświatowej prowadzonej przez osoby prawne lub fizyczne lub w placówkach lub przez realizowanie, zgodnie z odrębnymi przepisami, przygotowania zawodowego u pracodawcy.
Obowiązek szkolny jest pierwszym etapem realizowania obowiązku nauki

14.prawo do wychowania przedszkolnego
W konstytucji RP wymienione kryterium: prawo i wolność w dziedzinie oświaty można podzielić na:
= prawo do nauki
= organizacja opieki przedszkolnej
= prawo do nauki osób niepełnosprawnych
= prawo do nauki mniejszości narodowych

Przedszkole to instytucja opiekuńczo-wychowawcza dla dzieci w wieku od 3 do 6 lat.
Przedszkola maja za zadanie zapewnienia dzieciom właściwych warunków rozwoju fizycznego, umysłowego, emocjonalnego, społecznego oraz przygotowanie dziecka do nauki w szkole.
Wychowanie przedszkolne może mieć charakter:
- fakultatywny ? zależne od woli rodziców
- obligatoryjny ? obejmuje dzieci w wieku 6 lat, jako roczne przygotowanie przedszkolne.

15.prawo do nauki religii
Prawo do religii - przepisy religijne są równoznacznymi normami prawnymi, często zawarte w konstytucjach państwa. Zapisy tego typu można odnaleźć w konstytucji m.in. Pakistanu, czy Maroka. Normy religijne w tych państwach pokrywają się z normami prawnymi np. w Iranie nie przestrzeganie zasad i norm prawnych jest rozpatrywane jako grzech.

16.omów wew. prawa w szkole (statut, regulaminy,programy)
STATUT SZKOŁY- (tzw. Konstytucja szkolna) powinien zawierać:
1) organ prowadzący szkołę lub placówkę,
2) organy szkoły lub placówki oraz ich kompetencje,
3) organizację szkoły lub placówki,
4) zakres zadań nauczycieli oraz innych pracowników szkoły lub placówki,
5) zasady rekrutacji uczniów,
6) prawa i obowiązki uczniów, w tym przypadki, w których uczeń może zostać skreślony z listy uczniów szkoły.

Szkoła powinna posiadać:
1) arkusz organizacyjny szkoły
2) regulamin placówki
3) kalendarz szkoły
4) tygodniowy rozkład zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych
5) programy: program nauczania, program wychowawczy, program rozwoju szkoły

17.mniejszości narodowe
6 stycznia 2005 roku została przyjęta Ustaw o mniejszościach narodowych i etnicznych
i języku regionalnym. Według tej ustawy art. 2 pkt 1 mniejszością narodową jest grupa obywateli, która spełnia następujące warunki:
- w sposób istotny odróżnia się od pozostałych obywateli językiem, kulturą lub tradycją;
- dąży do zachowania swojego języka, kultury lub tradycji;
- ma świadomość własnej historycznej wspólnoty narodowej i jest ukierunkowana na jej wyrażanie i ochronę;
- jej przodkowie zamieszkiwali obecne terytorium Rzeczypospolitej Polskiej od co najmniej 100 lat;
- utożsamia się z narodem zorganizowanym we własnym państwie.

W Polsce (w 2002 roku 97,6% społeczeństwa stanowili Polacy), pozostała ludność to mniejszości narodowe. Mamy mniejszość białoruską, czeską, litewską, niemiecką (jedyna reprezentowana w Sejmie RP), ormiańską, rosyjską , słowacką ukraińską żydowską.

18.niepełnosprawni
Osoba niepełnosprawna to taka, u której uszkodzenie i obniżony stan sprawności spowodował utrudnienie i ograniczenie w wykonywanie zadań życiowych i zawodowych.
Akty prawne dotyczące niepełnosprawności:
- Konwencja Praw Dziecka
- Konstytucja RP
System kształcenia niepełnosprawnych jest integralna częścią systemu oświaty.
Dzieci niepełnosprawne maja prawo do kształcenia w ogólnodostępnych i integracyjnych szkołach i placówkach oraz do kształcenia specjalnego, a także do opieki.

Formą kształcenia i wychowania dostępną dla uczniów niepełnosprawnych są szkoły specjalne i szkoły i oddziały integracyjne.

19.zakładanie i prowadzenie szkół niepublicznych

20.wartości chronione przez system oświaty