Oficjalna pomoc rozwojowa UE

ODA – Oficjalna Pomoc Rozwojowa, Official Development Assistance – stanowią ją darowizny i pozyczki udzielane krajom rozwijającym się przez oficjalne instytucje rządowe państw-dawców lub organizacje międzynarodowe mające na celu wsparcie rozwoju gospodarczego i dobrobytu w tych krajach. Pożyczki są kwalifikowane jako Oficjalna Pomoc Rozwojowa tylko wtedy, gdy zawierają element darowizny w wysokości przynajmniej 25% wartości pomocy. Kraj –biorca pomocy musi znajdować się na liście ustalonej przez Komitet Pomocy Rozwojowej OECD (Development Assistance Committee, DAC)
Do ODA nie są zaliczane darowizny oraz kredyty wojskowe.

PODSTAWOWE FORMY POMOCY ROZWOJOWEJ:
- pomoc finansowa
- pomoc rzeczowa
- pomoc techniczna


DONATORZY POMOCY ROZWOJOWEJ – kraje lub organizacje międzyrządowe lub pozarządowe świadczące pomoc rozwojową na rzecz krajów rozwijających się lub krajów w transformacji
Donatorzy bilateralni (dwustronni):
- donatorzy DAC czyli 23 kraje członkowskie UE i Komisja Europejska)
- bilateralne banki i agencje rozwojowe
- inni donatorzy z OECD, którzy nie są członkami DAC
- pozostali donatorzy, np. Chiny

Donatorzy multibilateralni (wielostronni)
- Bank Światowy
- Międzynarodowy Fundusz Walutowy
- regionalne banki rozwojowe
- pozostali, np. Islamski Bank Rozwoju


MOTYWY UDZIELANIA POMOCY ROZWOJOWEJ
- pomoc w sytuacjach kryzysowych takich jak wojny, konflikty czy kataklizmy
- wspieranie beneficjentów w osiąganiu celów rozwojowych
- okazywanie solidarności z krajami rozwijającymi się
- promowanie własnych interesów politycznych i strategiczno-militarnych
- osiąganie określonych korzyści ekonomicznych i komercyjnych
- więzi historyczne
- motywy religijne
- globalne dobra publiczne
- promowanie praw człowieka

CELE UDZIELANIA POMOCY ROZWOJOWEJ :
- stymulowanie rozwoju gospodarczego i reform demokratycznych w państwach rozwijających się
- przesłanki etyczne – etyczne kryteria solidarności między ludźmi, wspieranie potrzeby poszanowania ludzkiej godności, troska o potrzeby ubogich narodów, równość szans, itp.
- cele polityczne i ideologiczne – są jedną z metod utrzymywania wpływu i kontroli w stosunkach międzynarodowych oraz mechanizm oddziaływania na kraj-biorcę od którego oczekuje się działań zgodnych z sugestiami artykułowanymi przez kraj-dawcę ( np. tworzenie sojuszy politycznych)
- narodowy interes gospodarczy – forma wytworzenia impulsu rozwojowego, który leży we wspólnym interesie państw i regionów pomagających i otrzymujących pomoc.
- umacnianie powiązań militarno-gospodarczych
- rozszerzenie lub umocnienie powiązań gospodarczych między krajem-biorcą a krajem-dawcą – wzrost wymiany handlowej, rozpoznanie rynków, ekspansja na nowe rynki

GENEZA EUROPEJSKIEJ POMOCY ROZWOJOWEJ
Jest to jedna z najstarszych polityk unijnych. Już w Traktacie Rzymskim przewidziano stowarzyszenie krajów i terytoriów zamorskich ze wspólnotą. Oznaczało to początki tworzenia się programu pomocy rozwojowej.
W latach 60-tych XX wieku rozpoczęto rozbudowę programów pomocy rozwojowej krajów Europy Zachodniej.
W 1960 roku ustanowiono grupę ds. Pomocy Rozwojowej, w 1961 roku rozpoczął działalność Komitet Pomocy Rozwojowej DAC. Także w 1961 roku Francja jako pierwsze europejskie państwo ustanowiła Ministerstwo Współpracy odpowiedzialne za pomoc nowo niepodległym państwom, głównie afrykańskim.
W 1963 roku podpisano I konwencję z Yaounde o stowarzyszeniu 18 państw afrykańskich z EWG. Drugą konwencję z Yaounde podpisano w 1969 roku.
W 1975 roku podpisano I konwencję z Lome. Dzięki temu wprowadzono zasadę braku wzajemności w stosunkach handlowych EWG-AKP i jednostronnych preferencji taryfowych Wspólnoty, które nie musiały prowadzić do ustępstw partnerów.
W 1979 roku podpisano II konwencję z Lome, przewidziano zwiększenie pomocy rozwojowej dla krajów AKP. III konwencję z Lome podpisano w 1985 roku. Dotyczyła ona rozszerzenia współpracy UE-AKP ma kwestie współpracy kulturalnej, regionalnej, bezpieczeństwa żywnościowego oraz pomocy dla uchodźców.
Wobec przemian zachodzących w 1989 roku w Europie Środkowej Unia Europejska uruchomiła szereg programów pomocowych dla tej części kontynentu (PHARE, TACIS, ISPA).
Podpisanie Traktatu z Maastricht w 1991 roku nadało polityce rozwojowej podstawy prawne i uregulowało relacje między kompetencjami Wspólnoty i państw członkowskich. Od tej pory Wspólnota i państwa członkowskie zaczęły konsultować się wzajemnie w sprawach dotyczących ich programów pomocowych na forum organizacji międzynarodowych i podczas międzynarodowych konferencji.
W 2000 roku podpisano Układ o Partnerstwie UE-AKP z Kotonu.
W Traktacie Lizbońskim zapisano, że pomoc rozwojowa ma być w większym stopniu nakierowana na redukcję ubóstwa w krajach rozwijających się. Unia ma dysponować nowy instrumentem środków wykraczających poza tradycyjne instrumenty pomocy rozwojowej. Pomoc rozwojowa od tej pory ma być udzielana zgodnie z zasadami i celami działań zewnętrznych Unii Europejskiej.