Jontoforeza - fizykoterapia

J O N T O F O R E Z A

Już ze starożytności, sięgając XVIII w. pochodzą pierwsze wzmianki o próbach wykorzystania elektryczności w celach leczniczych, wówczas gdy Luigi Galvani, profesor anatomii, opisał w 1791r. skurcz mięśnia żaby wywoływany działaniem elektryczności. Aleksandro Volta kontynuując doświadczenie Galvaniego, zbudował pierwsze ogniwo elektryczne. Elektrolecznictwo, w którym do leczenia wykorzystuje się prąd stały oraz prądy impulsowe małej i średniej częstotliwości jest działem fizykoterapii. Niektóre zabiegi fizykalne oddziałują bezpośrednio na funkcje życiowe komórki, usprawniając je. W ten sposób pobudzają naturalne możliwości naszego organizmu do walki z chorobą. Organizm człowieka przewodzi prąd, ponieważ składa się z dużej ilości płynów, głównie wody i cząsteczek o ładunkach elektrycznych (jony i elektrolity). Podczas zabiegów z użyciem prądu stałego, używa się dwóch różnie naładowanych biegunów ? ? oraz ?-?, czyli elektrod. Dzięki temu powstaje obieg zamknięty prądu.
Do zabiegów wchodzących w skład elektroterapii, wykorzystywanych w gabinetach kosmetycznych zalicza się m.in. jontoforeza. Jest to zabieg, polegający na wprowadzeniu do tkanek siłami pola elektrycznego jonów działających leczniczo. Jony gromadzą się na granicy naskórka i skóry właściwej, skąd zostają odprowadzone z prądem krwi w głąb ustroju. Mechanizm leczniczego działania jontoforezy zależy od wpływu bieguna źródła prądu stosowanego w zabiegu jontoforezy na tkanki, rodzaju jonów, a także od oddziaływania odruchowego na narządy głębiej położone. Zabiegi jontoforezy są stosowane często w leczeniu wielu schorzeń ogólnoustrojowych, jak również dermatologicznych. Większość tych zabiegów wykonuje się pod ścisłą kontrolą lekarza i nie należą one do zakresu działalności kosmetyki. Ze względów kosmetycznych, najwięcej uwagi poświęcono jontoforezie skóry twarzy.
Podstawowymi wskazaniami do przeprowadzenia jontoforezy są:
nerwobóle,
rozszerzone naczynia włosowate,
zwiotczenie mięśni,
zwiotczenie skóry,
obwodowe porażenia,
blizny,
zaburzenia krążenia obwodowego,
utrudniony zrost kostny,
uczulenia,
trądzik pospolity,
trądzik różowaty.
Do przeciwwskazań do wykonania jontoforezy głównie należą:
ropne stany zapalne skóry i tkanek miękkich,
ropne stany okołozębowe,
ropne stany migdałków,
stany gorączkowe,
ostre procesy zapalne i infekcje ogólne,
zakrzepy,
zakrzepowe zapalenie żył,
zagrożenia zatorami,
wszczepiony rozrusznik serca,
daleko posunięta miażdżyca,
wypryski i uszkodzenia skóry,
ciąża.
Do przeprowadzenia zabiegu jontoforezy niezbędny jest przede wszystkim:
aparat do jontoforezy, elektrody, podkłady, roztwory leku (np.CaCl2), kuweta szklana, 3 nerki emaliowane, a także serwetki z folii igelitowej oraz opaski elastyczne. Bardzo ważna jest dbałość o czystość naczyń, w których sporządza się roztwory. Należy także pamiętać, że podkładów nasączonych lekiem raz użytych nie wolno wykorzystać powtórnie.
Lekami stosowanymi do zabiegu jontoforezy są:
- chlorek wapnia (CaCl2) ? przyspiesza regenerację tkanki nerwowej, działa przeciwzapalnie, odczulająco, uszczelnia naczynia krwionośne; wskazany jest do zwalczania nerwic naczyniowych, uczuleń, nerwobóli, trądziku różowatego, odmrożeń;
- jodek potasu (Kl) ? wywiera działanie zmiękczające na tkankę łączną; wskazany jest do zwalczania blizn, bliznowców, zgrubień łącznotkankowych, zrostów; należy pamiętać jednak, że jod może wywołać objawy związane z kumulowaniem się go w organizmie, powodować nadczynność tarczycy;
- kwas askorbinowy (witamina C) ? uelastycznia ścianki naczyń krwionośnych, wzmaga działanie ciał uodparniających organizm, działa przeciwzapalnie; wskazany jest do zwalczania nerwic naczyniowych, trądziku pospolitego, trądziku różowatego, odmrożeń, zwiotczenia skóry, przebarwień skóry;
- soda oczyszczona (NaHCO3) ? działa przeciwzapalnie, rozmiękczająco, bakteriobójczo; wskazana jest do zwalczania łojotoku, trądziku pospolitego.
W kosmetyce stosuje się średnie natężenie prądu w granicach 0,5 ? 5 mA, poniżej odczuwalności. Czas trwania jontoforezy zależy od rodzaju leku i stadium schorzenia, 10 ? 30 minut. Zabieg stosuje się codziennie lub co drugi dzień, w zależności od wskazań. Pełna seria obejmuje 10 ? 20 zabiegów.
Tak wygląda zabieg jontoforezy:

Zabieg jontoforezy wolno wykonać po upływie siedmiu dni od zakończenia miejscowego leczenia. Rozpoczynając zabieg jontoforezy powinniśmy przeprowadzić wywiad z pacjentem na temat stosowanych leków, a także dowiedzieć się czy nie posiada np.: wszczepionego rozrusznika serca. Ważne jest także sprawdzenie aparatu przeznaczonego do wykonania zabiegu oraz terminu ważności leku. Pacjentowi nie wolno mieć na sobie żadnych metalowych przedmiotów, takich jak np.: łańcuszka, kolczyków, zegarka itp. Kolejnym etapem zabiegu jest odtłuszczenie i oczyszczenie skóry oraz osłonięcie naskórka w miejscach ubytków skóry. Następnie musimy dobrać rozmiar i kształt elektrod, które z kolei ułożyć na dostatecznie grubych podkładach (jego grubość 1,5 ? 2,0 cm jest minimalną odległością od skóry),pierwszy podkład ? lekowy, drugi ? pośredni, zwilżony ciepłą wodą wolną od zanieczyszczeń. Aby zapobiec zjawisku zagęszczenia prądu, należy odpowiednio połączyć przewody z elektrodami. W zależności od wymiarów elektrody, z której wyprowadza się jony do tkanek, dobieramy natężenie prądu. Chcąc przyspieszyć przenikanie jonów, roztwór leku możemy lekko podgrzać, jednak niektóre leki po podgrzaniu tracą swoje właściwości lecznicze (np. kwas askorbinowy).Teraz już tylko możemy obserwować pacjenta podczas zabiegu, gdyż może on odczuwać uczucie pieczenia, spowodowane zbyt dużym natężeniem prądu, zsunięciem się elektrody z podkładu, niewygładzoną elektrodą, niewłaściwym przyleganiem elektrody, nierównomiernym zwilżeniem lub grubością podkładu, nieosłoniętym ubytkiem skóry, albo zbyt małą odległością brzegową elektrod. Po usunięciu przyczyn pieczenia zabieg można kontynuować. Powinniśmy poinformować pacjenta, że na powierzchni zabiegowej nie powinien stosować żadnych kremów, maści i żelów. Jeżeli jednak wystąpi taki przypadek, to zleca się tygodniową przerwę. Osoby z cerą naczynkową muszą szczególną wagę przykładać do regularnej pielęgnacji w gabinetach kosmetycznych, w celu wykonania zabiegu wzmacniającego i obkurczającego naczynka. Jontoforeza z zastosowaniem chlorku wapnia powinna być wykonana w serii około 8 ? 10 po dwa, trzy zabiegi w tygodniu, co znacznie zwęża naczynka i chroni je przed pękaniem nowych.
Podczas jontoforezy zwiększonej falami ultradźwiękowymi, odstęp między komórkami oraz odpychanie elektryczne jonoforezy, wspomaga bardziej efektywne wnikanie w skórę dobroczynnych substancji kosmetyków. Rezultat jest uzyskiwany dzięki bezpośredniemu działaniu fali elastycznej, która rozjaśnia przebarwienia i plamy, dotlenia i bardzo mocno nawilża skórę, poprawia wymianę jonową, wzmaga produkcję kolagenu, elastyny i kwasu hialuronowego, przygotowuje skórę do dalszych zabiegów kosmetycznych, odmładza skórę poprzez głęboki mikro-masaż, przyspiesza przenikanie i aktywację kosmetyków w głąb skóry, poprawia strukturę blizn, pozostawia nadzwyczajnie odmłodzoną, odświeżoną i zregenerowaną skórę, powstrzymuje tyrozynazę, przy prędkości wibracji 24 000/sekundę, aktywne ultradźwięki rozpylają oczyszczoną wodę, w związku z tym natychmiast tworzą zawiesinę sebum i kosmetyku w porze, otwierającym się na skutek powstania napięcia od sondy, a następnie wyjaławia, stąd też w krótkim czasie likwiduje stany zapalne i poprawia wygląd skóry, bezboleśnie i dokładnie czyści skórę szybko rozpylając i usuwając zanieczyszczenia z porów. Wibracja ultradźwiękowa i jej efekt cieplny dla mięśni stale uaktywnia skórę, dzięki czemu eliminuje zmarszczki i ujędrnia mięśnie.
Wszystkie kuracje w gabinecie kosmetycznym, m.in. jontoforeza, powinny być prowadzone w konsultacji z lekarzem dermatologiem.



Bibliografia:

1. www.kki.net.pl/~medea/jontofor.htm
2. www.wikipedia.org.pl
3. www.wizaz.pl
4. www.fizjoterapia.com
5. www.kosmetyczki.org/artykul-0.html
6. www.kosmetyka.eu/jontoforeza.html
7. M. Jarosz, ?Słownik Wyrazów Obcych? Wydawnictwa Europa, pod redakcją naukową prof. Ireny Kamińskiej - Szmaj, Warszawa, rok wydania 2001.
8. J. Dylewska ? Grzelakowska, ?Kosmetyka stosowana?, WSiP, Warszawa, rok wydania 1999.