Jednostkowy los ludzki - przewodni temat poezji.
Cyprian Kamil Norwid to jeden z nie uznanych za życia poetów. Żyjący w epoce romantyzmu, chwałę i uznanie za twórczość zyskał pośmiertnie dopiero w kolejnej epoce. Poeta, dramatopisarz, prozaik, a także rzeźbiarz, malarz, rysownik podobnie jak większość twórców polskiego romantyzmu większość życia spełnił poza granicami Polski, lecz w przeciwieństwie do Mickiewicza czy Słowackiego, przebywał tam z własnej woli. Przebywając w Paryżu zyskał dużo nowych wybitnych przyjaciół, którym gdy odeszli oddał cześć w swoich wierszach. Trzeba bowiem pamiętać, że w poezji Norwida odnajdziemy historie i nawiązania do wybitnych postaci, ich losów. Utwory te nie nawiązują do wielu typowych tematów dla romantyzmu, nie zawierają nawiązań do kultury szlacheckiej. Według Norwida sztuka musi zawierać niedopowiedzenia i ironie, żeby zmusić czytelnika do refleksji. Jego wiersze opisują wybitne postacie, w przeszłości uchodzące za niezrozumiałe jednostki, dlatego przewodnim tematem poezji Cypriana Kamila Norwida jest jednostkowy los ludzki.
Chopin. Wybitny kompozytor. Jeden z najbardziej rozpoznawalnych Polaków na świecie. Chopin... umarł za życia Norwida.
Generał Józef Bem. Wybitny dowódca. Szanowany przez podwładnych, wybitny strateg. Bohater trzech narodów. Bem... umarł za życia Norwida.
Adam Mickiewicz. Wieszcz narodu, pocieszyciel rodaków. Mickiewicz umarł za życia Norwida.
Nie żył już także Napoleon, Sokrates, Dante, Camoes, nie żył już Kościuszko. Jednak wszyscy jeszcze raz ożyli w twórczości Norwida.
Wiersz zatytułowany „Fortepian Chopina” to utwór upamiętniający kompozytora, którego Norwid odwiedza kilka dni przed śmiercią. Podmiot liryczny opisuje wygląd Chopina, przypomina jego życie spędzone na pisaniu doskonałej, lecz prostej, swojskiej muzyki, która ma po jego śmierci zostać bardziej doceniona. Nie docenienie Norwid obrazuje poprzez historię wyrzucenia fortepianu Chopina przez powstańców, którzy nie zadawali sobie sprawy z wartości instrumentu. Norwid pisze:
„Ideał – sięgnął bruku”
Jakby Chopin jeszcze odpowiednio niedoceniony już został odrzucony.
Inny utwór „Bema pamięci żałobny rapsod” jak sam tytuł wskazuje dotyczy Generała Józefa Bema. Człowieka- symbolu walki o wolność. Postać, której poetycki pogrzeb opisał Norwid, ma utkwić w pamięci ludziom pobudzając ich do czynu. Przyszłość natomiast będzie zależała od tejże zbiorowości wychowanej na przykładzie Generała Józefa Bema.
Najwięcej jednak postaci i ich losów pojawia się w utworze „Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie...”. W utworze poznajemy bardzo podobne historie Sokratesa, Dantego Alighieri, Krzysztofa Kolumba, Luisa Vaz Camoesa, Tadeusza Kościuszki, Napoleona Bonaparte, a także możemy domyślać się, że taka sama historia spotkać może Adama Mickiewicza.
Wspomnianą historią jest nie uznanie czynów danej osoby za jej życia, zaś po śmierci przesadne jej wielbienie. Sokrates otruty za życia, po śmierci został „obdarowany” posągiem spiżowym, Dante wygnany z Florencji oddawszy ducha w Rawennie został tam pochowany, a we Florencji wybitnego twórcę upamiętnia nagrobek. Podobny los spotkał uważanego za kłamcę Kolumba, który został „pochowany” w trzech miejscach, a także Kościuszkę i Napoleona, którym na dwóch grobach składają ludzie kwiaty. Camoens natomiast w wyniku trzęsienia ziemi nie posiada grobu. Norwid podejrzewa, że taka sama historia powtórzy się z Mickiewiczem, a puentą utworu, a zarazem według mnie puentą twórczość Norwida jest, podobnie jak w „Fortepianie Chopina”, stwierdzenie, że:
„Każdego z takich jak Ty świat nie może
Od razu przyjąć na spokojne łoże,
I nie przyjmował nigdy, jak wiek wiekiem,
Bo glina w glinę wtapia się bez przerwy,
Gdy sprzeczne ciała zbija się aż ćwiekiem
Później lub pierwej”
Powyższe utwory pokazują, że twórczość Norwida nie porusza wielu charakterystycznych dla romantyzmu tematów. W zamian za to pojawiają się pojedyncze wybitne osobistości. Poeta twierdzi, że jednostki mogą być zrozumiane dopiero przez potomnych, co możemy także porównać do sytuacji Cypriana Kamila Norwida, którą zapewne przewidział.