Twórczość a samorealizacja. Kreatywnosć w świetle psychologii humanistycznej

Twórczość w potocznym znaczeniu jest przeważnie rozumiana jako wytwarzanie dzieł artystycznych. Jest ona wytworem umiejętności bądź geniuszu. Natomiast w ujęciu psychologii humanistycznej, słów: twórczość i samorealizacja można używać nieomal naprzemiennie. Rozpatrując twórczość w aspekcie samorealizacji uwagę zwraca się bardziej na osobowość niż na osiągnięcia, uważając ją za jej wytwór. Czyli by być twórczym i się samorealizować osobowość musi posiadać odpowiednie cechy, tj.: śmiałość, odwaga, swoboda, spontaniczność, ekspresywność, integracja i samoakceptacja. Dzięki tym cechom człowiek może prowadzić twórcze życie. Jaka jest więc różnica między twórczością wynikającą z talentu, a będącą wynikiem samorealizacji?. Ta pierwsza ma na celu tworzenie dzieł sztuki. A druga oprócz wytworów objawia się na wiele innych sposobów, i jest wynikiem twórczego traktowania wszelkich działań. W twórczości osób samorealizujących się bardzo ważną sprawą jest specjalny sposób percepcji. Za pomocą swej spostrzegawczości osoby te potrafią dojrzeć rzeczy nowe, nie przetworzone i jednostkowe równie dobrze jak zagadnienia abstrakcyjne, ogólne i uporządkowane. Dzięki temu mają o wiele świeższe spojrzenie na rzeczywistość, mają mniej oczekiwań niezmiennych przekonań. I o wiele mniej ulegają stereotypom, mylonym przez większość ze światem realnym. Cechę tę Rogers nazwał ?otwartością na doświadczenie?. Ludzie samorealizujący się są o wiele bardziej spontaniczni i ekspresywni. Mniej się kontrolują i są mniej zablokowani w swym zachowaniu. Mają łatwość wypowiedzi, większą jej swobodę oraz mniej są ograniczeni przez samokrytycyzm. Cechuje ich również swoboda wyrażania własnych myśli i brak lęku przed nieakceptacją otoczenia. Twórczość samorealizujących się osób jest podobna do twórczości dzieci tj. spontaniczna i niestereotypowa. Naiwna rozumiana jako: swobodna i nie sztampowa. Osoby te odzyskały dwa główne aspekty dziecięcości tj.: 1) brak skłonności do kategoryzowania czyli ?otwartość na doświadczenie?. 2) swoboda, spontaniczność i ekspresywność. Cechy te w przeciwieństwie do dzieci, połączone są z wyrafinowanym umysłem. Wszystko wskazuje na to ze jest to fundamentalna ludzka cecha, będąca w posiadaniu wszystkich lecz stłumiona i zahamowana poprzez oddziaływanie kultury. Bardzo ważny w twórczości jest też brak lęku przed nieznanym, tajemniczym i zagadkowym. Dla samorealizujących się są to cechy wręcz pociągające, ludzie ci lubią się zagłębiać w takich sprawach. Wynika stąd że wątpliwości, tymczasowość i niepewność oraz konieczność odraczania decyzji sprzyjają samorealizacji. Osoby samorealizujące się maja niezwykłą umiejętność godzenia sprzeczności, Maslow nazywał to rozwiązaniem dychotomii. U osobowości twórczych nie istnieje dylemat albo-albo, mają niezwykłą umiejętność łączenia przeciwieństw, powinności stają się przyjemnościami, a pomimo tego że mają bardzo silne ego potrafią działać altruistycznie. Bierze się to prawdopodobnie z braku lęku przed niepowodzeniem oraz względnie małej zależności od kultury. Aprobata i akceptacja ich najgłębszego ja czyni ich pogodzonymi ze światem. Ludzie przeciętni tłumią i wypierają swe emocje osobowości twórcze nie boją się im poddać. W przeciętnych osobowościach toczy się nieustanna walka pomiędzy wewnętrzną głębią a mechanizmami kontroli i obrony, u nich ta walka wydaje się zakończona, w rezultacie energię mogą spożytkować na twórczość. Przeciętny człowiek stale i skutecznie odrzuca wiele głębokich aspektów swojej natury odwracając swą uwagę od wielu spraw uznając je za niebezpieczne, czyniąc tak wiele traci gdyż poziomy te są źródłem szczęścia, miłości i. t. p. jak to napisał Maslow ?chroniąc się przed piekłem odcina się również od nieba?. Skrajnie powstaje osoba obsesyjna nudna i nietolerancyjna. Psychoanaliza jako forma terapii ma na celu integracje osobowości. Procesy pierwotne nie są raczej wyparte tylko zapomniane w trakcie przystosowania się do ?surowej rzeczywistości?. Im bardziej rozwinięte społeczeństwo tym zapomnienie jest mniejsze. Edukacja artystyczna improwizacja uwalnia coś co Maslow nazywa ?poziomem pierwotnym?. Jednak sam pomysł nie wystarczy potrzebna do jego realizacji jest praca. Po niemal euforycznym przeżyciu inspiracji przychodzi pragmatyczna chwila zastanowienia się nad realiami osiągnięcia celu i sposobami by to zrobić jest to tzw. Poziom wtórny. I tak samo twórczość opartą na pierwszych procesach nazywa Maslow twórczością pierwotną a na drugich wtórną. Do twórczości wtórnej należy: produkcja przemysłowa, nauka, i. t. p.. Twórczość osoby samorealizującej się jest typem trzecim twórczości zawierającym dwa poprzednie i zwana jest ?twórczością zintegrowana?. To jej efektem są wielkie dzieła sztuki. Twórczość samorealizowania jest trudna do zidentyfikowania gdyż wydaje się zamienna z samym zdrowiem, które jest równie ciężko zdefiniować. Jest ona drogą dochodzenia do najgłębszych pokładów człowieczeństwa i jego istotą.