Skand - życiorys pierwiastka.

Przedstawienie
Jestem sobie małym pierwiastkiem. Jestem bardzo malutki i pewnie dlatego mnie nie widzicie. Często mnie ignorujecie, a to mnie boli, dlatego postanowiłem przypomnieć wam o sobie. Troszeczkę siebie opiszę. Tylko troszeczkę, bo jestem bardzo nieśmiałym pierwiastkiem.

Historia odkrycia
Zostałem odkryty przez Madonnę. No dobra, Madonna mnie nie odkryła! Ale była blisko! Odkrył mnie Lars Fredrik Nilson. To był bardzo mądry człowiek. Odkrył mnie w 1879. To było dawno, ale ja nadal czuję się młodo. Mimo, że odkryto mnie w 1879 roku, to moje istnienie przewidział osiem lat wcześniej Dymitr Iwanowicz Mendelejew . To też był bardzo mądry człowiek! Mam obywatelstwo Szwecji, bo to właśnie w tym państwie zostałem przedstawiony światu. Nazwany zostałem na cześć Skandynawii.

Występowanie
Zaliczany jestem do pierwiastków ziem rzadkich. Wiem, że teraz mi zazdrościcie! Myślicie sobie: ziemie rzadkie –WOW. Nie ma co ukrywać – jestem gwiazdą. To znaczy jestem w gwiazdach, ale to malutka różnica. W skorupie ziemskiej jest mnie 0,0022% (czyli mało).

Właściwości fizyczne i chemiczne
Jestem srebrzystoszarym, mięciutkim metalem. Na powietrzu szybko matowieję i mogę się zapalić. Co tu ukrywać – jestem gorącym gościem! Moje gęstość to 2985 kg/m3. Jestem stały w uczuciach i w stanie skupienia. Czasem, jak zobaczę piękny pierwiastek płci przeciwnej to topnieję, ale tylko w temp. 1541 C. Jeżeli moje zaloty nie zostaną docenione, to zaczynam wrzeć, ale tylko w temp. 2830 C.

Położenie w układzie okresowym
Lubię przebywać w towarzystwie innych pierwiastków, dlatego znalazłem sobie milutkie miejsce w układzie okresowym. Mój adres to III grupa poboczna. Mieszkam koło Wapnia i Tytana. Mili sąsiedzi.

Budowa atomu
Mój atom jest bardzo dobrze zbudowany. Moja liczba atomowa to 21, a masa atomowa 44,955910. Nie mam nic do ukrycia! Pokażę nawet moja konfiguracje elektronową : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d1 4s2 . Mój promień atomowy to 160 (184) pm. Mam 2 elektrony walencyjne.

Zastosowanie
Jestem bardzo przydatnym pierwiastkiem. Pomyślcie, co by było, gdyby mnie nie było! Moje stopy z magnezem wykorzystywane są jako filtry neuronów w reaktorach. Moje domieszki pełnią również ważną rolę w wysokociśnieniowych lampach rtęciowych służących do oświetlania m.in. stadionów sportowych. No i jak oglądalibyście mecz beze mnie? Moje związki stosowane są jako składniki materiałów ściernych, tygli, katalizatorów. Dodanie mnie do pamięci magnetycznych ułatwia szybkie przemagnesowanie. Używa się mnie do budowania anten telefonów komórkowych. Za każdym razem, kiedy będziecie wysyłać SMS pomyślcie o mnie!

Aktywność chemiczna
Jestem stały w związkach. Nie miałem ich wielu w życiu. Może dlatego, ze jestem niemiły? Mam tylko sole z resztami kwasów organicznych i wodorki. Chociaż gdy wyjdę na świeże powietrze to zaraz pokrywam się żółtawą warstwą tlenków. To mój wdzięk osobisty! Reaguje z kwasami i z wodą. Łatwo reaguję z chlorem, fluorem (powstają halogenki typu ScX3), rozcieńczonym kwasem solnym, wykazuję natomiast odporność na działanie fluorowodoru i stężonego kwasu azotowego, w którym ulegam pasywacji. Trzeba być odpornym, no nie?

Promieniotwórczość
Jestem podejrzewany o rakotwórczość, ale nic mi nie udowodniono. Naświetlony w reaktorze jądrowym emituję intensywne promieniowanie gamma (T1/2=85 dni), co bywa wykorzystywane w radioterapii.

Izotopy
Bóg obdarował mnie po długich modlitwach izotopami. Mam aż ich 15! Niestety tylko 1 jest trwały. To izotop 45, który stanowi 100% naturalnego składu izotopowego mnie.

Otrzymywanie
Można mnie otrzymać poprzez elektrolizę stopionego chlorku skandu (ScCl3) przy wykorzystaniu elektrod cynkowych. Po elektrolizie oddziela się mnie od cynku w procesie destylacji. Inną metodą jest redukowanie fluorku skandu (ScF3) wapniem w naczyniach tantalowych i w atmosferze argonu. Jestem również produktem ubocznym produkcji uranu.

Ciekawostki
W przyrodzie występuję w minerałach: kasyterycie, wolframicie, gadolinicie, tortwejtycie, steretycie i innych. Tworzę dwie odmiany alotropowe, które krystalizują - odpowiednio - w układzie regularnym i heksagonalnym. Nazwano mnie na cześć Skandynawii. I ogólnie musze być wyjątkowym pierwiastkiem, skoro pisze swój życiorys. Pierwiastki zazwyczaj tego nie robią.