Udowodnij, że "Pan Tadeusz" to epopeja narodowa, Sprawdźmy, czy "Pan Tadeusz"Adama Mickiewicza spełnia warunki epopeji narodowej
Epopeja narodowa to utwór epicki, obszerny, o budowie epizodycznej, pisany jedenasto lub trzynastozgłoskowcem w układzie ciągłym. Narrator czasami zmienia się w podmiot liryczny wypowiadający odczucia , przekonania i poglądy autora. Bohater zbiorowy, ukazany w przełomowym dla siebie momencie historycznym Bohater jednostkowy jest kreacją poglądów autora. Przede wszystkim , epopeja narodowa to arcydzieło literatury, którym szczyci się każdy naród. Epopeje narodowe mówią często o legendarnej przeszłości narodów, o ich herosach, zawiera elementy mitologii i świadczą o zbiorowych cechach danego narodu. Naszą, polską, epopeją jest "Pan Tadeusz" napisany przez Adama Mickiewicza.
Sprawdźmy, czy "Pan Tadeusz" spełnia warunki epopeji narodowej.
Zacznę od tego, że każda epopeja powinna mieć budowę epizodyczną. "Pan Tadeusz" napisany jest wierszem 13-zgłoskowym. Skonstruowany jest z epilogu i 12 ksiąg , oto ich tytuły : ,,Gospodarstwo", ,,Zamek", ,,Umizgi", ,,Dyplomatyka i łowy", ,,Kłótnia", ,,Zaścianek", ,,Rada", ,,Zajazd" , ,,Emigracja. Jacek " , ,,Rok 1812" oraz " Kochajmy się ! ".
Przejdę do omówienia narracji w "Panu Tadeuszu". Narrator jest w przeważającej części trzecioosobowy. Jest on zdystansowany, przedstawia odbiorcy osoby i wydarzenia, a swoje uczucia ujawnia na początku książki. Świadczą o tym słowa z inwokacji:
"Litwo! Ojczyzno moja! ty jesteś jak zdrowie.
Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie,
Kto cię stracił.
Dziś piękność twą w całej ozdobie
Widzę i opisuję, bo tęsknię po tobie."
W narracji "Pana Tadeusza" można zauważyć obecność narratora , który wyraża opinię lub poglądy ogółu, nie wszystko wie do końca, często przedstawia domysły, używa słów "podobno", "mówiono" . Aby poprzeć moje zdanie, zacytuję słowa ,, Podobno Stolnikównie wpadł Soplica w oko, ale przed rodzicami taiła głęboko. "
Kolejnym argumentem , jaki przytoczę jest fakt, iż w "Panu Tadeuszu" występuje bohater zbiorowy na tle ważnych wydarzeń historycznych, w wyjątkowym momencie dziejowym, w którym rozstrzygają się losy narodu. Zachodzi wiele przemian społecznych . Kończy się epoka szlachecka, następuje uwłaszczenie. Najlepiej ilustrują to słowa Tadeusza : ,,Sami wolni, uczyńmy i włościan wolnemi. Oddajmy im w dziedzictwo posiadanie ziemi, na której się zrodzili, którą krwawą pracą zdobyli, z której wszystkich zywią i bogacą." Z całą pewnością można stwierdzić, że społeczeństwo w dziele Adama Mickiewicza jest badzo zróżnicowane. Mamy przedstawicieli magnaterii ( Rodzina Horeszków, Podkomorzy) ,szlachty średniej (rodzina Sopliców) oraz szlachty zaściankowej ( Dobrzyńscy, Jurahowie, Wilbikowie, Skołubowie) i chłopów (widzimy ich najczęściej przy pracy albo w kościele ) .
Następnym dowodem na to, że "Pan Tadeusz" słusznie został nazwany polską epopeją narodową jest to, że Polacy zobaczyli samych siebie wśród bohaterów. Główny bohater - Jacek Soplica, jest uosobieniem prawdziwego Polaka, jest "nosicielem" poglądów autora. Pokazuje , że mimo przeciwieńst nie można się załamywać. Mickiewicz pokazuje wiele zalet Polaków : patriotyzm, waleczność, męstwo. Wyraźnie pokazuje, jak bardzo Polacy kochają swą ojczyznę. Potwierdza to fragment rozmowy :
,,(...)Pamiętasz, że Jacek chciał do wojska słać syna,
Potem w Litwie zostawił: cóż w tym za przyczyna?
Oto w domu Ojczyźnie potrzebniejszy będzie.
Słyszałeś pewnie, o czym już gadają wszędzie,
O czym ja wiadomostki przynosiłem nieraz:
Teraz czas już powiedzieć wszystko, czas już teraz!
Ważne rzeczy, mój bracie! Wojna tuż nad nami!
Wojna o Polskę! Bracie! Będziem Polakami!"
Autor jest jednak bardzo obiektywny i odrywa także wady Polaków : dumę i pychę ( przykładem na to jest fakt, iż Stolnik poświęcił szczęście swej córki, bo za bardzo cenił sobie dumę rodową i wpływy, nie chciał , by jego córka wyszła za mąż za kogoś z mniejszym majątkiem), warcholstwo (bójka sprowokowana przez Gerwazego w zamku), przedkładanie prywaty ponad interes publiczny (zamordowanie Stolnika przez Jacka) , kłótliwość (ks. V "Kłótnia", sporek o zamek).
Ostatnim argumentem , jaki podam , jest wielkie znaczenie eposu w czasach dzisiejszych. Jak pisałam na początku, każdy naród ma dzieło, którym się szczyci. Epopeją narodową Greków jest " Iliada i Odyseja", Rzymian " Eneida", Babilończyków "Gilgamesz", Francuzów "Pieśn o Rolandzie", Niemców " Pieśn o Nibelungach" itd. Ludzie się nimi chlubią, ale większośc z tych dzieł leży na półkach w domach, nie jest czytana. Eposy te wyrastały z mitów o wielkich bogach i herosach. W wielu przypadkach były to tylko legendy. W przypadku "Pana Tadeusza" jest inaczej. Książka nie mówi o zamierzchłej przeszłości, ale opowiada o naszych przodkach, pokazuje dawne obyczaje. Polacy widzą w niej siebie jak w lustrze. Epos ten jest ciągle żywy, czytany do dziś. Każdy odnajduje w tej książce coś , co go zaciekawi. Kobiety zainteresuje wątek romantyczny, panów opisy dawnych obyczajów, walk, historyków wątek historyczno - polityczny. Nasza epopeja narodowa jest obowiązkową lekturą szkolną, została przetłumaczona na kilkadziesiąt języków. Wielu ludzi uczy się tej ksiązki na pamięć. Warto też zaznaczyć, że kosmonauta - Hermaszewski zabrał ją jako wizytówkę w kosmos, gdy brał udział w locie kosmicznych.
Podsumowując powyższe argumenty, możemy stwierdzić, że "Pan Tadeusz" jest słusznie nazwany epopeją narodową. Książka ta, jako epos, spełniła wielką rolę i każdy z nas powinien czuć się zobowiązany do jej przeczytania. Dzieło to zawsze chetnie było czytane. Dziś otwieramy je , bo dostarcza nam wiedzy o czasach, które minęły , wielu wskazówek, a także dlatego, że czytanie tej książki to świetna rozrywka. W momencie , gdy było napisane, stanowiło podporę dla Polaków w trudnych chwilach . Adam Mickiewicz pisząc " Pana Tadeusza" krzewił w Polakach wiarę na odzyskanie niepodległości. Warto również zaznaczyć, że hołd poecie złożył Henryk Sienkiewicz w noweli pt. "Latarnik" Ukazał, jak wielka jest siła oddziaływania "Pana Tadeusza". Bohater ksiązki ,były powstaniec Skawiński , otrzymawszy egzemplarz "Pana Tadeusza" zapomina o całym świecie. Już sam dźwięk ojczystej mowy wywołuje niezwykłe wzruszenie. Słowa "Litwo! ojczyzno moja!" wyrażają pragnienia i tęsknoty samego Skawińskiego, bohater całkowicie identyfikuje się z tęskniącym do ojczystej ziemi autorem "Pana Tadeusza".