Geografia klasa 1 gimnazjum. Dział litosfera:(pytania do sprawdzianu) 1. Formy i procesy zachodzące w górnym środkowym i dolnym biegu rzeki. 2. Działalność budująca i niszcząca lodowców górskich i lądolodów. 3. Niszcząca działalność morza - abrazja i

Geografia klasa 1 gimnazjum. Dział litosfera:(pytania do sprawdzianu) 1. Formy i procesy zachodzące w górnym środkowym i dolnym biegu rzeki. 2. Działalność budująca i niszcząca lodowców górskich i lądolodów. 3. Niszcząca działalność morza - abrazja i klify. 4. Działalność budująca morza - wybrzeże piaszczyste i mierzeje. 5. Typy wybrzeży. 6. Działalność niszcząca wiatru. 7. Działalność budująca wiatr.
Odpowiedź

Ad.1.  Formy:  - bieg dolny - aluwia, mielizny, łachy, tarasy rzeczne,  - bieg górny - progi skalne (wodospady), kotły eworsyjne,  - bieg środkowy - meandry, starorzecza,  Procesy:  - bieg dolny - akumulacja,  - bieg górny - erozja denna, erozja boczna, erozja wsteczna,  - bieg środkowy - przeważa erozja boczna, znikome ślady erozji dennej;  Ad.2.  Działalność lodowców Niszcząca: - kotły lodowcowe (cyrki, kary),  - żłoby lodowcowe (doliny U-ksztaltne),  - barańce,  - doliny zawieszone,  - rysy lodowcowe,  - wygłady lodowcowe,  - rynny,  - pradoliny,   Budująca:  - morena czołowa,  - morena denna,  - morena boczna,  - morena środkowa,  - wzgórza moreny czołowej,  - kremy,  - ozy,  - sandry,  - drumliny,  Do podstawowej działalności erozyjnej lodowców górskich należą:  - detrakcja - wyrywanie z podłoża bloków skalnych i włączanie je w lodowiec,  - detersja - wygładzanie i polerowanie podłoża skalnego przez przemieszczające się masy lodowe,  - egzaracja - żłobienie podłoża przez czoło lodowca,  Działalność lądolodów Niszcząca:  - rynny polodowcowe,  - pradoliny,  Budująca:  - moreny czołowe,  - moreny denne,  - głazy narzutowe,  - sandry,  - kemy,  - ozy,  - drumliny,  Ad.3.  Abrazja - ścieranie się skalnej powierzchni przez okruchy skalne.  Na intensywność abrazji składa się:  - siła, z jaką fale uderzają o brzeg,  - zasięg oddziaływania fal (pionowy),  - rodzaj podłoża skalnego,  - pływy,  Klif - strome, cofające się urwisko nadbrzeżne.  Niszczenie klifu:  stromy brzeg klifu zalewany jest przez fale, które przyczyniają się do powstawania niszy abrazyjnej → materiał skalny budujący falezę ulega oderwaniu → brzeg cofa się → fale podmywają powierzchnię zabierając materiał skalny → powstaje platforma akumulacyjna Ad.4.  Wybrzeże piaszczyste, tzw. plaża - odcinek wybrzeża powstały w miejscu wyrzucania przez fale materiału, którego nie są w stanie zabrać.  Mierzeja - piaszczysty wał odcinający zatokę od pełnego morza, np. Mierzeja Helska.  Powstawanie mierzei:  transport piaszczystego materiału przez prądy przybrzeżne → załamania linii brzegowej → akumulacja piasku spowodowana zmniejszoną prędkością prądów morskich → powstawanie wału odcinającego zatokę Niekiedy mierzeja całkowicie odgradza zatokę od morza tworząc przy tym jezioro przybrzeżne.  Ad.5.  Typy wybrzeży:  - fiordowe, np. wybrzeże Norwegii,  Powstały na wskutek zalania dolin polodowcowych. Charakteryzują się długimi, krętymi i wąskimi zatokami.  - szkierowe, np. wybrzeże Szwecji,  Powstały na wskutek zalania obszaru polodowcowego z licznymi pagórkami. Charakteryzuje się obecnością materiału skalnego ponad poziomem morza.  - riasowe, np. wybrzeże Irlandii,  Powstały na wskutek zalania dolin górskich o prostopadłym przebiegu. Charakteryzują się zatokami wcinającymi się głęboko w głąb lądu.  - dalmatyńskie, np. wybrzeże Chorwacji,  Powstałe na wskutek częściowego zalania grzbietów górskich o równoległym biegu do linii brzegowej. Charakteryzują się występowaniem licznych, wąskich i równoległych do podłoża wysp, półwyspów i zatok.  - limanowe, np. wybrzeże Ukrainy,  Powstały na wskutek zalania dolin rzecznych odciętych od lądu piaszczystymi wałami. Charakteryzują się licznymi mierzejami oraz lejowatymi ujściami rzek.  - lagunowe, np. wybrzeże Włoch,  Powstały na wskutek usypania lido. Charakteryzują się występowaniem lagun i są charakterystyczne dla obszarów o dużej amplitudzie pływów.  - zalewowe, np. wybrzeże Polski,  Powstały na wskutek częściowego odcięcia zatoki od morza oraz akumulacji piaszczystego materiału. Charakteryzują się oddzielonymi zatokami od pełnego zbiornika wodnego.  Ad.6.  Niszcząca działalność wiatru (erozja eoliczna) Formy:  - (D) misy deflacyjne,  - (D) ostańce deflacyjne,  - (D) bruk deflacyjny,  - (K) graniaki wiatrowe,  - (K) grzyby skalne,  - (K) bruzdy korazyjne,  (D) - powstałe na wskutek deflacji,  (K) - powstałe na wskutek korazji,  Procesy:  - deflacja - wywiewanie cząstek mineralnych z luźnej powierzchni skalnej.   - korazja - polerowanie, ścieranie i drążenie skał przez minerały unoszone przez wiatr,  Ad.7. Budująca działalność wiatru (akumulacja eoliczna) Formy:  - ripplemarki (zmarszczki eoliczne, tzn. drobne, piaszczyste grzbiety położone równolegle do kierunku wiania wiatru),  - wydmy, 

Dodaj swoją odpowiedź