W jaki sposób w przepisach ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz. U. z 1996 Nr 67, poz.329 z późn. Zm.); realizowane są przesłanki pojęcia „dobro dziecka niepełnosprawnego”. Opisz organizację edukacji i opieki
W systemie prawa polskiego uregulowane są w sposób specjalny prawa dziecka niepełnosprawnego do:
1.wsparcia i szczególnej pomocy jego rodzinie
2.opieki medycznej, rehabilitacji, usamodzielnienia
3.oświaty i wykształcenia
Ad.1 Najlepszym środowiskiem dla rozwoju dziecka jest rodzina. Rodzinom dzieci niepełnosprawnych przysługują pewne dodatkowe uprawnienia dla polepszenia ich, zwykle gorszego, statusu ekonomicznego, a także w celu umożliwienia rodzicom wychowania swojego dziecka. Te przywileje to: dodatkowy urlop wychowawczy i większy zasiłek wychowawczy, prawo do wcześniejszej emerytury, ulgi i odpisy podatkowe, a także zasiłek rodzinny, zasiłek pielęgnacyjny oraz świadczenia z pomocy społecznej w postaci stałych i okresowych zasiłków.
Ad.2 prawo do specjalistycznej opieki medycznej dzieci niepełnosprawnych, choć zapewnione ogólnie przez przepisy wielu ustaw (m. in. ustawy o zakresie organizacji oraz formach opieki zdrowotnej nad uczniami, ustawy o zasadach odpłatności za leki i artykuły sanitarne czy ustawy o bezpłatnym leczeniu uzdrowiskowym i sanatoryjnym), jest istotnie ograniczone, zwłaszcza w części dotyczącej rehabilitacji dzieci. Przy niedostatku środków budżetowych, a także
szczupłości prywatnych zasobów, istotną niedogodnością jest brak decyzji co do pełnego objęcia możliwością dofinansowania z Państwowego Funduszu Rehabilitacyjnego Osób Niepełnosprawnych działań na rzecz rehabilitacji i reintegracji dzieci do lat 15.
Ad.3 zgodnie z obowiązująca od 1 stycznia 1996 nowelizacją ustawy o systemie oświaty:
- za spełnienie obowiązku szkolnego uważa się uczęszczanie do szkoły podstawowej, w tym specjalnej
- za spełnienie obowiązku szkolnego uznaje się również udział dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim w zajęciach rewalidacyjno wychowawczych, organizowanych zgodnie z odrębnymi przepisami.
Tym samym nieaktualne są zarzuty, iż dzieci upośledzone w stopniu głębokim nie są objęte ustawą o systemie oświaty. Obowiązki wobec nich, które na siebie nałożyło państwo z chwilą ratyfikowania Konwencji Praw Dziecka nie SA jednak jeszcze w pełni przestrzegane
Sytuacja dzieci niepełnosprawnych jest tak specyficzna, że ich prawa wymagają zwiększonej ochrony polegającej nie, jak się niekiedy twierdzi na przeciwdziałaniu, dyskryminacji ( bo to za mało), ale na sforsowaniu zasady wyrównywania szans.
Ustawa o systemie oświaty zobowiązuje także ministra edukacji narodowej do określania zasad organizowania opieki nad uczniami niepełnosprawnymi, kształcenia tych uczniów w ogólnodostępnych i integracyjnych szkołach i placówkach, oraz zasad organizacji kształcenia specjalnego (art. 22, ust. 9). Jest to konsekwencja w art. 1, ust. 5, że system oświaty ma zapewnić możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez dzieci i młodzież niepełnosprawną (?) zgodnie z indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz predyspozycjami.
Uczeń niepełnosprawny ma prawo:
? Każde dziecko niepełnosprawne ma prawo do nauki
art. 70 Konstytucji RP i art. 1 pkt 1 Ustawy o systemie oświaty z 7 września 1991 r. (DzU z 1996 r. nr 67, poz. 329 z późniejszymi zmianami)
? Do pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez dzieci i młodzież niepełnosprawną zgodnie z indywidualnymi predyspozycjami, potrzebami rozwojowymi oraz edukacyjnymi
art. 1 pkt 5 Ustawy o systemie oświaty z 7 września 1991 r. (DzU z 1996 r. nr 67, poz.329 z późniejszymi zmianami).
? Do korzystania z bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu na zajęcia do szkół podstawowych i gimnazjów lub specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych oraz specjalnych ośrodków wychowawczych dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania, a także ośrodków umożliwiających dzieciom i młodzieży z głębokim upośledzeniem umysłowym realizację obowiązku szkolnego
art. 17 ust. 3a Ustawy o systemie oświaty z 7 września 1991 r. (DzU. z 1996 r. nr 67 poz.329 z późniejszymi zmianami)
? Do dostosowania treści, metod i organizacji nauczania do możliwości psychofizycznych ucznia
art. 1 pkt 4 Ustawy o systemie oświaty z 7 września 1991 r. (DzU z 1996 r. nr 67, poz.329 z późniejszymi zmianami)
? Do korzystania z opieki i pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz specjalnych form pracy dydaktycznej
art.1 pkt 4 i 5a Ustawy o systemie oświaty z 7 września 1991 r. (DzU z 1996 r. nr 67, poz.329 z późniejszymi zmianami) i Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (DzU nr 11, poz. 114)
? Do dostosowania wymagań edukacyjnych, do indywidualnych potrzeb ucznia, w momencie kiedy poradnia psychologiczno-pedagogiczna lub inna poradnia specjalistyczna stwierdza u ucznia specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom
art.1 pkt 4 Ustawy o systemie oświaty z 7 września 1991 r. (DzU. Z 1996 r. nr 67, poz.329 z późniejszymi zmianami) i par.6 pkt 1, 2 i 3 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 września 2004 r. w sprawie warunków i sposobie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych (DzU nr 199, poz.2046 z późniejszymi zmianami)
Badania socjologiczne oraz obserwacje ukazują coraz większe zapotrzebowanie na pomoc świadczoną dziecku i rodzinie prowadzoną w formach indywidualnych i zbiorowych w celu osiągnięcia możliwie najwyższego stopnia rozwoju osobowości.
Służyć temu mają:
- sześcioletnie szkoły podstawowe z wewnętrznym podziałem na dwa cykle dydaktyczne ? kształcenie zintegrowane w klasach I ? III i nauczanie blokowe w klasach IV ? VI
- trzyletnie gimnazja wydłużające o rok powszechną i obowiązkowa edukację ogólnokształcącą. Po pierwszej klasie gimnazjum można
organizować klasy przysposabiające do pracy dla uczniów nie mogących sprostać wymaganiom, a wybierających po ich ukończeniu dwuletnią szkołę zawodową.
- trzyletnie licea profilowane realizujące wspólny dla wszystkich uczniów kanon kształcenia ogólnego, oraz kształcenie w danym profilu,
- dwuletnie szkoły zawodowe umożliwiające uzyskanie tytułu robotnika wykwalifikowanego lub pracownika o równorzędnych kwalifikacjach.
W przypadku kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi każdy etap kształcenia może zostać wydłużony o rok.
Podstawowym celem kształcenia, do których powinien dążyć zreformowany system kształcenia są:
- zwracanie uwagi na jak najwcześniejsze rozpoznawanie zaburzeń oraz podejmowanie wspierania rozwoju przez zorganizowaną działalność psychologiczno-rehabilitacyjną,
- orzekanie o rodzaju niepełnosprawności na podstawie rzetelnej, wielokrotnej, interdyscyplinarnej diagnozy ? wskazującej na potencjał rozwojowy i mocne strony dziecka,
- realizowanie programu dostosowanego do indywidualnych potrzeb dziecka oraz rozwijanie jego zaradności osobistej,
- śledzenie przebiegu edukacji dziecka przez wielospecjalistyczny zespół, zewnętrzny wobec szkoły, we współpracy z rodzicami,
- powszechność nauczania w dostępnych dla wszystkich uczniów budynkach szkolnych i placówkach edukacyjnych oraz likwidacja barier, w tym architektonicznych,
- zapewnianie warunków realizacji obowiązku szkolnego w sposób dostosowany do tempa rozwoju dziecka, w otwartym systemie stwarzającym możliwości przejścia pomiędzy poszczególnymi typami szkół i na każdym etapie kształcenia (zależnie od potrzeb niepełnosprawnego ucznia),
- ograniczenie nauczania indywidualnego w domu do wyjątkowych przypadków i na określony czas.
Integrację należy organizować w sposób jak najbardziej naturalny. Każde dziecko z niepełnosprawnością powinno uczyć się w swoim rejonie
zamieszkania, wśród swoich rówieśników. W klasie zapewnione wspomaganie i wspieranie, a w społeczności szkolnej szkół masowych ? włączanie pozytywne w życie szkoły masowej.
Sprawą najwyższej wagi jest, by edukacja stanowiła zaprawę do życia , aby przygotowała do życia w całej jego pełni i różnorodności. Szkoła powinna bowiem stanowić miniaturowy model społeczeństwa. Upośledzeni istnieją w środowisku jako spora liczebnie mniejszość i byłoby zakłamaniem, gdyby niepełnosprawnym dzieciom nie pozwalano się z nimi stykać ani żeby się nie miały dowiedzieć o ich istnieniu.
Problem ten jest w części ? jak zwykle ? natury fizycznej i mógłby być łatwo rozwiązany dzięki zapobiegliwości, lepszemu nastawieniu i świadomości istnienia niepełnosprawnych. Większość szkolnych budynków nie jest przyjazna dla niepełnosprawnych, ponieważ architekci święcie
wierzą., że wszystkie dzieci w wieku szkolnym są pełne sił. Dopóki potrzeby upośledzonych nie zostaną uznane w każdej sferze życia, dopóty takie bariery będzie się wciąż wnosić, a ludzie niepełnosprawni będą wciąż bez potrzeby separowani od głównego nurtu życia.