Najpopularniejsze hasła reklam społecznych, wsparcie reklam, odczucia odbiorców
Źródło: Badania własne
Według 73% badanych stwierdziło, że reklamy społeczne są potrzebne,a 23% wybrało opcję: raczej tak. Z kolei na pytanie o skuteczność reklam społecznych, 48% odpowiedziało raczej tak, a 22% że są skuteczne. Aż 72% respondentów uważa także, że informacje i dane zawarte w reklamach społecznych są prawdziwe, a 24% twierdzi, że trudno powiedzieć. 78% ankietowanych uznało, że powinno być więcej reklam poruszajacych trudne tematy, 14% wybrało odpowiedź, że trudno im powiedzieć. Aż 87 na 100 osób badanych, reklama społeczna uświadamia istnienie problemów społecznych.
Kolejne pytanie dotyczyło materialnej aktywności ankietowanych przy wsparciu akcji społecznych, związanej z przekazaniem jakiejś kwoty pieniędzy na konkretny cel. 19% osób biorących udział w badaniu odpowiedziało, że często wspiera finansowo akcje społeczne, 57% robi to czasami, a 24% nigdy.
Wykres 8. Wsparcie materialne akcji społecznych
Źródło: Badania własne
Jesli chodzi z kolei o wsparcie niematerialne (np. oddawanie krwi, badania profilaktyczne, zapisanie się do bazy dawców szpiku DKMS, itp.) wynik jest nieco lepszy w porównaniu ze wsparciem finansowym, jeśli chodzi o częste wspieranie akcji (28%), nieco niższy w odpowiedziach: czasami (48%). Nigdy, nawet niematerialnie, akcji społecznych nie wspiera 24% badanych. Respondenci odpowiadali także na opisowe pytanie związane z regularnym wspieraniem jakiejś akcji społecznej. Aż 82% przyznało, że regularnie uczestniczy w akcjach typu: coroczne przekazywanie 1% podatku dochodowego organizacjom pożytku publicznego, regularne oddawanie krwi, codzienne klikanie w Pajacyka Polskiej Akcji Humanitarnej, coroczny udział w kampanii Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, grudniowe działania na rzecz Świątecznej Paczki, klikanie w linki schronisk dla zwierząt.
Wykres 9. Wsparcie niematerialne akcji społecznych
Źródło: Badania własne
W pytaniu 19 poprosiłam ankietowanych, aby zaznaczyli tematy, jakimi według nich powinni się zająć twórcy reklam społecznych, dając także możliwość dopisania własnej propozycji. Gotowych odpowiedzi było wiele, temat przemocy w rodzinie zaznaczyło 54% badanych, tolerancji 35%, a wypadków drogowych 27%. Co ciekawe, ankietowani wpisywali wiele swoich propozycji, wśród ktorych znalazły się tematy według nich priorytetowe, takie jak: edukacja seksualna młodzieży, pornografia, kształtowanie postaw społeczeństwa obywatelskiego, outplacement osób w średnim i starszym wieku, niebezpieczeństwo dziecka w sieci, przemoc wśród młodzieży. Zwrócono także uwagę na dzieci wychowywane przez ulicę, uzależnienie od gier komputerowych i Internetu, a także kwestię rozwoju zawodowego i problem bezdomnych zwierząt.
Wykres 10. Zapotrzebowanie na tematyczne akcje społeczne według ankietowanych
Źródło: Badania własne
Reklamy społeczne wzbudzają wiele emocji, wśród których dominują zastanowienie (67%), współczucie (51%), bezradność (32%) i strach (16%). W większość ankietowanych reklamy społeczne wzbudzają uczucia negatywne, z tego powodu, że taka forma reklamy jest obecnie dominująca. Dużo mniej jest reklam społecznych o zabarwieniu humorystycznym, wysołujących smiech.
Wykres 11. Odczucia odbiorców reklam społecznych
Źródło: Badania własne
Pytając badanych o to, czy jakaś reklama społeczna wpłynęła na pogląd badanego na jakiś temat, 59% osób uznało, że trudno im powiedzieć, a 20% w odpowiedzi otwartej odpowiedziała twierdząco. Wśród przykładów zmiany poglądów podawano uświadomienie w temacie palenia, zażywania narkotyków, picia alkoholu, niedożywienia dzieci i postawy konsumpcyjnej ludzi, zapinania pasów podczas jazdy samochodem. Ankietowani wskazali także na ważny temat, a mianowicie na to, jak wiele można zmienić małymi zachowaniami – robiąc coś dobrego i nic nie tracąc, wręcz przeciwnie. Respondenci odpowiadali, że reklamy społeczne przyczyniły się do zmiany ich postrzegania na temat niebezpieczeństw w sieci, uwrażliwienia na innych, bezbronności dzieci czy ochrony środowiska.
Wśród zachowań badanych, na zmianę których miały wpływ reklamy społeczne, 26% wymieniło: ograniczenie palenia papierosów, picia alkoholu, zatrzymywania się przed przejazdami kolejowymi, większą pomoc finansową dla akcji społecznych czy zjadanie większej ilości ryb. Respondenci potwierdzili także, że dzięki reklamom społecznym zaczęli większą uwagę poświęcać problemom wokól siebie, zmienili swój stosunek do osób starszych oraz problem przemocy w rodzinie. Wielu aktywniej pomaga tym, którzy tej pomocy potrzebują oraz niesie pomoc naszym bezbronnym przyjaciołom – zwierzętom. Wśród wymienionych akcji znalazły się takie jak: „Rodzić po ludzku” i „Umierać po ludzku” (akcje Agory uwrażliwiające społeczeńtwo na fakt, że każdy człowiek zasługuje na godne traktowanie przez całe swoje życie: od narodzin aż do śmierci), „Wampiriada” (ogólnopolska akcja studencka zachęcająca do honorowego oddawania krwi przez młodzież akademicką) czy „Muzyka przeciwko rasizmowi” (kampania społeczna stworzona przez stowarzyszenie „Nigdy Więcej”, polegająca na umieszczaniu logo akcji na okładkach płyt różnych nurtów muzycznych).
Wyniki przeprowadzonych badań są dowodem na to, że pojęcie reklamy społecznej nie jest obce w naszym społeczeństwie. Na podstawie przedstawionych wyżej wyników, mogę stwierdzić, że postawiona hipoteza: reklamy społeczne wpływają na zmianę postaw i zachowań ludzi, została potwierdzona dzięki odpowiedziom ankietowanych osób. Większość z nich przyznało, że reklamy społeczne są potrzebne, prawdziwe, uświadamiają istnienie problemów społecznych, poruszają trudne tematy, a połowa badanych twierdzi że są także skuteczne. Ponad połowa badanych czasami bierze udział w akcjach społecznych i wspiera je materialnie lub niematerialnie, ok. 19% robi to często, przeznaczając pieniądze na jakiś cel, a 24% często wspiera akcje niematerialnie. Wielu badanych przyznało także, że dzięki reklamom społecznym zmienił się ich sposób postrzegania pewnych tematów, stali się bardziej wrażliwi, 20% zmieniło dzięki reklamom społecznym poglądy na jakieś tematy, a 26% zmieniło swoje zachowania. 59% osób nie było pewnych, czy jakaś akcja wpłynęla na ich poglądy, a 46% badanych trudno było powiedzieć, czy jakieś ich zachowanie zmieniło się pod wpływem jakiejś reklamy społecznej. Taka niepewność odpowiedzi w tych dwóch pytaniach nie jest jednak niepokojaca, a wręcz przeciwnie. Wskazuje bowiem na to, że tak, jak twórcom reklam społecznych trudno jest badać zmiany postaw i zachowań, tak społeczeństwu ciężko jest je dostrzegać. Bo można badać, czy reklama społeczna została zauważona, czy wywarła wrażenie, czy była zrozumiała. Aby dowiedzieć się czy zostały zmienione postawy, trzeba przeprowadzać skomplikowane badania zachowań społecznych. Najczęściej jednak bada się deklaracje ludzi na temat określonych postaw.
Jednorazowa kampania może dostarczyć wiedzy na jakiś temat, następnym krokiem jest zmiana sposobu myślenia, kolejnym wywołanie potrzeby zmiany zachowania. To, że kampania społeczna została zauważona i pobobała się, nie oznacza jeszcze, że odniosła sukces, czyli zmieniła zachowania odbiorców. Tak naprawdę dopiero po kilku latach badań można stwierdzić czy dana kampania odniosła sukces, wpływając na zmiany zachowań. Za przykład można podać tutaj Wielką Orkiestrę Świątecznej Pomocy, której celem jest działalność w zakresie ochrony zdrowia i ratowaniu życia chorych, w szczególności dzieci oraz działanie na rzecz poprawy stanu zdrowia i promocji zdrowia. WOŚP działa co roku, już od wielu lat, ale dzięki konsekwencji i komunikowaniu o efektach wzrósł poziom charytatywności Polaków.