Zagrożenia cywilizacyjne świata w drugiej połowie XX i pierwszej połowie XXI wieku - Efekt cieplarniany

Efekt cieplarniany jest zjawiskiem, które zachodzi w atmosferze planety a jego skutkiem jest podwyższenie na niej temperatury. Działanie to jest powodowane przez tak zwane gazy cieplarniane, które są niektórymi z naturalnych gazów atmosferycznych. Ograniczają one oddanie nadmiaru ciepła, pochodzącego z powierzchni planety i dolnych warstw atmosfery, do przestrzeni kosmicznej.

Efekt cieplarniany został odkryty i zbadany w XIX wieku. Porównano go do zjawiska zachodzącego w szklarni i stąd się wzięła jego nazwa.

Powszechnie określenie „efekt cieplarniany” jest rozumiane tylko jako nienaturalne zmiany w atmosferze Ziemi spowodowane przez działalność człowieka. Jednak powinno być też kojarzone jako zjawisko wywoływane w atmosferze w sposób naturalny. Pierwotnie powoduje ono wzrost temperatury o około 15˚C co jest dla nas zjawiskiem bardzo korzystnym.

Na Ziemski efekt cieplarniany ma wpływ kilka czynników. Są to przede wszystkim woda i dwutlenek węgla.

Woda odgrywa ważną rolę w transporcie energii cieplnej w atmosferze. W głównej mierze działa stabilizująco na temperaturę. Ale już inny jej stan skupienia, jakim jest para wodna, znacząco pogarsza sytuację planety. Stopień jej wpływu na zjawisko zależy od jej koncentracji, gazów z nią zmieszanych oraz zajmowanej wysokości w atmosferze.

Dwutlenek węgla bierze udział w cyklu biogeochemicznym węgla. Rozpuszcza się w deszczu i z nim trafia do zbiorników wodnych, z których jest pochłaniany przez organizmy żywe. Konsekwencją tego jest mniejszy wzrost stężenia CO2 niż wynikałoby to z ilości spalonych paliw kopalnych. Obecnie zawartość ditlenku węgla podniosła się na tyle, że przekracza obserwacje (badania poziomu) CO2 w skalach geologicznych oparte na pomiarach w rdzeniach lodowych.

Obecnie poziom naturalnej równowagi pomiędzy wytwarzaniem a pochłanianiem CO2 został zaburzony przez spalanie paliw kopalnych i inne formy działalności człowieka. Przewidywane zmiany zawartości CO2 w atmosferze w przyszłości wskazują, że jej poziom wzrośnie na tyle, iż będzie mogła wywołać globalne ocieplenie.

Naukowcy uważają, że główną przyczyną efektu cieplarnianego jest działalność człowieka (ok. 90%) a wpływ czynników naturalnych jest znikomy (ok. 5%).

W grudniu 1995 roku przez Międzynarodowy Zespół do spraw Zmian Klimatu (IPPC) został ogłoszony oficjalny raport naukowy potwierdzający istnienie efektu cieplarnianego, jako skutku aktywności ludzkiej.

Według raportu IPCC w ciągu ostatniego wieku zarejestrowanymi oznakami globalnego ocieplenia są: podwyższenie się temperatury o 0,3-0,6˚C oraz wzrost poziomu mórz i oceanów o 10-25 cm. Już w roku 2100 przez podwojenie się stężenia dwutlenku węgla w atmosferze możemy spodziewać się wzrostu temperatury o jeszcze jeden stopień i poziomu wód o kolejne 15 cm co doprowadzi do zalania części powierzchni lądów. W przyszłości przewidywane są anomalia pogodowe i klimatyczne: ciepłe zimy, niebezpieczne upały, powodzie, powiększanie się obszarów pustyń.

Do raportu IPCC będą musiały ustosunkować się rządy krajów wysokouprzemysłowionych i produkujących paliwa organiczne, podejmując działania prowadzące do zahamowania efektu cieplarnianego takie jak np. kosztowna restrukturyzacja przemysłu, tranportu i inwestowania w badania nad nowymi źródłami energii.


Bibliografia:

1) http://archiwum.wiz.pl/1996/96030700.asp

2) http://pl.wikipedia.org/wiki/Efekt_cieplarniany