Franciszek Karpiński "Laura i Filon" - miłość w ujęciu nurtu sentymentalnego.
Głównym ośrodkiem sentymentalizmu w Polsce były Puławy z Franciszkiem Karpińskim na czele, swego czasu sekretarzem na dworze ks. A. Czartoryskiego. Pisał on wiersze, sielanki, dramaty, elegie ale również pieśni religijne i rozprawy, widział człowieka na tle natury.
Sentymentalizm to prąd literacki ukształtowany w epoce oświecenia, w którym miłość odgrywała niezwykle ważną rolę. Miłość? jedno z najważniejszych uczuć rządzących życiem ludzkim. Czym ona jest? Tak na prawdę odpowiedzi na to pytanie nie ma ... można by rzec ,iż jest wzruszeniem, troską, zbawieniem, tęsknotą, marzeniem, pragnieniem? Tłumaczeń jest mnóstwo niczym nas- ludzi na świecie? To czym zajęli się sentymentaliści, co zauważyli w ludzkich sercach ,czemu postanowili poświęcić więcej uwagi jest ludzkie wnętrze i jego uczucia. Czułość, prostota ale także zachwyt pięknem przyrody. Miłość wytworna, spokojna?czasem tragiczna, zawsze jednak jest wewnątrz toczącej się akcji. Miłość szalona czy fałszywa? z takimi rozterkami i próbą zrozumienia miłości, zmierza się główna bohaterka utworu F.Karpińskiego ?Laura i Filon?.
Pokrótce postaram się zanalizować owy tekst. Głowni bohaterowie umówili się na spotkanie w lesie- pod Jaworem, przy drzewie które się w jakiś sposób z tego lasu się wyróżnia. Jest wieczór, lub noc? ciemno? dla kochanków jest to czas szczególny i przepełniony magicznym nastrojem. Pierwsza na spotkanie przybywa Laura, która spóźniona nie zastawszy swego lubego pełna żalu, złości i zazdrości wyraża swoje uczucia. Gdy zapłakana i zrozpaczona zamierza wrócić do domu, z ukrycia wybiega Filon i wyjaśnia, iż chciał sprawdzić, czy Laura naprawdę go kocha. Uścisków i przeprosin nie ma końca. Cisza panująca w lesie sprawia iż miłując się słyszą bicie własnych serc.
Usytuowanie akcji na łonie natury jest typowym dla sentymentalizmu zabiegiem, podobnie jak wykorzystany tutaj oświeceniowy gatunek literacki ? sielanka. Wierszowany dialog kochanków, o zarysowanym wątku dramatycznym - mianowicie chwilą zwątpienia Laury, nawiązanie do twórczości ludowej, bowiem główni bohaterowie są pasterzami, regularna budowa utworu. Obraz wsi w której zamieszkują główni bohaterowie jest wyidealizowany, piękny i pełen uroku. Mieszkańcy nie mają żadnych kłopotów, poza jednym jakim są rozterki miłosne. Taki obraz wyidealizowanej wsi nazwać można sielanką konwencjonalną, nie realistyczną.
Jak już wspomniałem utwór jest regularnej budowy, prostej i stroficznej. Rymy przemienne dokładne według wzorca ab ab. Mnogość środków artystycznych tj. apostrofy, stylizowane epitety ,wykrzyknienia, a także nawiązania do kultury antyku i renesansu. Każda strofa ma 4 wersy co nadaje utworowi rytmiczność.
Podsumowując, utwór jest typowym wierszem sentymentalnym, o czym świadczy wiele aspektów, które opisałem powyżej. Łono natury, prości ludzie mówiący o swych szczerych i prawdziwych uczuciach, oraz wnętrzu, jakże prostym językiem, nadając temu uczuciu lekko płytki charakter, z naciskiem na ?lekko? ; czułość; urokliwa wręcz idylliczna wieś. Tematyka , zgodnie z konwencją, miłość na tle przyrody, nierozerwalnie z nią złączona. O bohaterach wiemy tylko jak mają na imię , dzięki czemu tworzą szczególny typ postaci sentymentalnej. Tak więc z całą pewnością mogę stwierdzić, iż utwór ?Laura i Filon? jest typowym utworem sentymentalnym.