Prezentacja maturalna - miłość sentymentalna, fatalna, spełniona. Porównaj różne obrazy miłość w odniesieniu do epoki

Miłość romantyczna była przede wszystkim filozofią życia. Miała dawać poczucie nieskończoności i z czynić fundament ludzkiego życia. Romantycy sądzili, że miłość wyrywa ludzi ze „świata gotowego”, a tym samym otwiera dziedzinę wolności przed każdym ja. Ponadto miłość otwierała „wzrok wewnętrzny”, ponieważ każe patrzeć na świat od nowa, zdejmując „społeczne okulary. Zakochany nie myśli tak jak się myśli, ale tak jak się czuje. On sam zostaje wyodrębniony ze zbiorowości z którą się już nie identyfikuje. Miłość z dziedziny psychologii przechodzi w dziedzinę filozofii, jest skrajnym i najbardziej ryzykownym wyrazem buntu romantycznego.
Miłość sentymentalna charakteryzuje się siłą namiętności, ma charakter idealny, bliska jest religii, zazwyczaj jednak niszczy człowieka. Tak właśnie było z Werterem bohaterem utworu .Johanna Wolfganga Goethego. Stał się on pierwowzorem zakochanego romantyka. Pokochał nieszczęśliwie Lottę – kobietę, która była narzeczoną a później żoną innego mężczyzny. Miłość ta okazała się rewolucją serca. Kochając, Werter przestał bowiem sądzić tak jak wszyscy – myślał tak jak czuł, zgodnie z własną prawdą wewnętrzną, a wbrew rozumowi świata. „Moje serce mam ja tylko” – mówił. Uczucie wypełniło go całkowicie i bezmiernie, budziło w nim różne emocje, od zachwytu do radości i entuzjazmu. Jednak ostateczne uświadomienie o niemożności bycia razem na tym świecie stało się dla bohatera traumatycznym przeżyciem. W Werterze narasta uczucie smutku, przygnębienia i braku sensu życia. Ta namiętna i buntownicza pasja otwiera przepaść pomiędzy jego własnym ideałem miłości a społecznymi normami i obyczajami. Doprowadza się do wielkiej rozpaczy i pogrąża się w obsesyjnym myśleniu o Locie. Życie bohatera kończy się samobójstwem, wyrażającym niezgodę na świat, jakim on jest. Strzał z pistoletu zapoczątkował romantyczną filozofię samobójstwa jako ostatecznego rozstrzygnięcia targających światem sprzeczności.
Obraz romantycznego malrza Caspara Davida Friedricha „Kobieta i mężczyzna patrzący na księżyc” pokazuje samotną parę w melancholijnej, znaczącej przestrzeni – zapadający zmierzch, księżyc, pochylony nad urwiskiem dąb o częściowo wyrwanych korzeniach symbolizują naturalny rytm zamierania i odradzania, niosą smutek i nadzieję. Myślę, że obraz ten znakomicie oddaje nastrój jaki dominuje w utworze „Cierpienia młodego Wertera”
Stworzony przez Mickiewicza wzór miłości sentymentalnej różnił się od ujęcia znanych z „Cierpień młodego Wertera”. Mickiewiczowi zależało na pokazaniu, jak młodzieńcze marzenia o idealnej miłości ustępowały przed życiem. Uczucie Gustawa i Maryli to wersja miłości platonicznej. Jest to związek dwóch dusz, które odnalazły się w kosmosie przeznaczone dla siebie przez Boga. Jednak Mickiewiczowska interpretacja klęski miłosnej bohatera wykracza daleko poza sentymentalny wzór historii nieszczęśliwych kochanków, których oddzielały od siebie najczęściej różnice pochodzenia lub posiadanego majątku. Upadek miłości jest tu nie tylko zakwestionowaniem porządku społecznego, ale także katastrofą metafizyczną, rozbiciem dotychczasowego obrazu świata. Miłość czyni Gustawa człowiekiem zniewolonym, opanowanym przez swe namiętności skazuje go na wieczne uczucie niespełnienia. Przywiązany do swego nadziemnego uczucia, zawsze będzie tęsknił za tym, co na Ziemi nie jest możliwe. W ten sposób Mickiewicz zawiera przestrogę przed niebezpieczeństwem miłości, będącej przyczyną szaleństwa człowieka. Zarówno „Cierpienia młodego Wertera” jak i „Dziady” część IV wyrażają zwątpienie w miłość jako bezcenną wartość. Kobiety początkowo odwzajemniające miłość bohaterów romantycznych, odrzucają ich uczucia. Wybierają stabilizację życiową, spokojną egzystencję u boku bogatych czy utytułowanych mężów, sygnalizują że ponad miłością istnieją wartości wyższe. Lotta – ukochana Wertera, tęskni za obecnością młodzieńca; doznaje miłosnych uniesień, gdy młodzieniec okrywa ją pocałunkami. Jednak w efekcie wybiera życie u boku dobrze sytuowanego Alberta, który nie dostarcza jej wzruszeń miłosnych, ale gwarantuje życiową stabilizację. Ukochana Gustawa sprzeniewierza się miłosnym zapewnieniom i wychodzi za mąż za bogatego panicza, skazując kochanka na szaleńczą tęsknotę, zwątpienie w szczerość uczuć i poczucie egzystencjalnej pustki. Tak więc miłość sentymentalna to najczęściej miłość niemożliwa do spełnienia, której sprzeciwia się porządek społeczny, obyczajowość, stan materialny bohaterów czy rozsądek.
„Nie-boska komedia” Krasińskiego krytykuje miłość romantyczną, przedstawioną jako podążanie za ułudami oraz niszczącą rzeczywistość. Hrabia Henryk wędruje za widmem idealnej kochanki, która okazuje się dziewicą-trupem. Bohater wyrzeka się życia rodzinnego, stając się przyczyną tragedii żony i syna. Zjawa Dziewicy to nie tylko kochanka lat młodych, stworzona do wywołania wyrzutów sumienia. To postać ucieleśniająca i uosabiająca sny bohatera o idealnej kobiecie. Hrabia Henryk wzdycha przez sen: „wszystko com marzył i kochał zeszło się w tobie”. Dziewica ukazuje się najpierw we śnie i to w chwili, gdy Mąż zacznie przeżywać znudzenie. Jedynie Żona, której nie grozi opętanie grzeszną żądzą, dostrzega całą ohydę zjawy, natomiast Mąż widzi ją jako piękną postać. Bohater upada w przepaść, która staje się otchłanią potępienia natomiast piękna Zjawa Dziewicy przemienia się w kościotrupa. Jest to więc przemiana miłości w śmierć. Hrabia Henryk jest więc bohaterem romantycznym, którego motorem do działania staję się nieszczęśliwa miłość.
Miłość sentymentalna stała się źródłem koncepcji miłości fatalnej, odwołującej się również do wyobrażeń antycznych oraz średniowiecznych: do koncepcji miłości dworskiej. Miłość fatalna jest poszukiwaniem uczucia absolutnego, co z góry skazuje ją na niespełnienie, ewentualnie na możliwość spełnienia na tamtym świecie. Słowacki, tak jak wielu innych romantyków pozostawiał po sobie dramatyczny obraz miłości fatalnej. Był przeświadczony, że w życiu można jej doświadczyć tylko raz. Gorąco wierzył też, że jedynie miłość stwarza szanse absolutnego porozumienia. Słowacki w utworze „Beniowski” ukazuje przeznaczenie jak źródło miłości i nie pozostawia żadnej wątpliwości że było to uczucie wyjątkowe. Porównuje miłość do słońca – symbolu absolutnej doskonałości. Jednak to wyobrażenie zostaje zderzone, tak jak w wielu innych dziełach romantycznych, z doświadczeniem. Na tej podstawie odkrywamy że idealna miłość nie mogła się nigdy spełnić na Ziemi, a przynosi tylko cierpienie. Słowacki. Spowiada się on w pewien sposób przed ukochaną, odsłaniając swój portret człowieka nieszczęśliwego. Porównuje się do „krwawego łabędzia”, który staje się atrybutem bólu i cierpienia.
„Do M***” jest lirykiem, który również przedstawia miłość fatalną. Podmiot liryczny pokornie godzi się nie zobaczyć więcej ukochanej, a nawet obiecuje, że przestanie ją kochać. Jednak pamięć obojga nie będzie wierna ich decyzji. Zakochany jestem pewien że tego co było, nikt nie może mu odebrać bo nasycił miłością wszystkie miejsca wspólnej obecności Zapomnienie jest niemożliwe, mimo że rozstanie jest ostateczne. Z wiersza emanuje wiara w pokrewieństwo dusz, w stałość uczucia, w trwanie miłości, nawet niespełnionej. Mickiewicz znalazł w tym wierszu bardziej atrakcyjną i realną receptę na nieszczęśliwą miłość aniżeli ta, która znalazła się w „Cierpieniach młodego Wertera”
W wierszu „Do ***. Na Alpach w Splugen 1829” postać niegdyś ukochanej pojawia się w jego myślach mężczyzny jakby wbrew woli. Decyduje o tym nieposłuszna pamięć, która sprawia, widzi ją nawet w miejscach w których nigdy razem nie byli. Odczuwa lęk i żal podejrzewając wybrankę serca o zapomnienie. Nagle zmienia jednak te uczucia na miłość połączoną z tkliwością. Podmiot liryczny wyjawia, iż pełnię szczęścia przyniósłby mu spokojny sen ukochanej na jego ramieniu, co jest tylko marzenie. Jest to więc romantyczna, nieszczęśliwa miłość, której charakterystycznymi wyróżnikami są: głębokie jej przeżywanie, wierność, ale także niepewność uczuć.
Autorzy romantyczni przedstawiali miłość jako uczucie zawsze nieszczęśliwe, tragiczne, przynoszące łzy i cierpienie. Utwór „ślubach panieńskich” czyli magnetyzm serc Aleksandra Fredry sprzeciwił się takiemu wyobrażeniu tego uczucia. W kulturze miłosnej romantyzmu magnetyzm serc, uwzględniał istnienie sił, które wzajemnie przyciągają lub odpychają ludzkie serca. O tym autor ślubów był niezmiennie przekonany, skoro w późniejszych pamiętnikarskich zapiskach zanotował: „Każda dusza zdaje się wypuszczać z siebie rodzaj atmosfery, w której krąży potem w tym życiu”.. Miłość w jego utworze jest wielka tak jak romantyczna, ale jest również szczęśliwa, promienna, wyzwolona od jakichkolwiek przymusów. Fredro w swoim dziele zarysował dwa modele miłości: nazareńska i tristaniczna. Pierwsza opiera się na „moralności rozwoju gatunkowego” i dodatkowo sankcjonuje ją ziemiański obyczaj o sarmackim rodowodzie. Miłość możliwa jest tylko w małżeństwie, chociaż małżeństwo być zawarte bez miłości. Natomiast miłość tristaniczna patronuje moralność namiętnego uczucia, romansu, bez którego nie może być mowy o autentyczności małżeńskiego związku. Początkowo zarówno panny jaki i Gucio są zdania, że między miłością a małżeństwem istnieje nieprzezwyciężona sprzeczność. Jednak rozwój akcji przyczyni się do harmonii między małżeństwem a uczuciem. Miłość Albina jest bardzo sentymentalna. Młodzieniec płacze gdy ukochana mu odmawia, potrafi kochać ale jego miłość nie jest męska. Inny rodzaj miłości prezentują dziewczyny: Aniela i Klara. Wychowane na utworach typowo romantycznych, nie marzą o takim tragicznym uczuciu. Panny zakochały się pomimo składanych ślubów, iż będą zawsze nienawidzić ród męski. Miłość zwyciężyła ich lęk. Najpiękniejszym rodzajem miłości „zostaje obdarowany” Gustaw. Pierwszy poznał smak tego uczucia, przez co postanowił przyczynić się, by poznali je również inni.
Miłość romantyczna, burzliwa, nieszczęśliwa, pozbawiająca zdolności trzeźwego, rozsądnego myślenia, to uczucie, na jakie nie pozwoliliby sobie bohaterowie Fredry, ponieważ nie dzielą ich żadne istotne przeszkody, będące w związkach romantycznych powodem tragedii i niespełnienia. Nie muszą pokonywać piętrzących się przeciwności losu. Nie ma przeszkód społecznych, ani komplikacji uczuciowych. Zakochani mogą liczyć na akceptację swoich planów oraz na pomoc opiekunów.
Swoistym, przewrotnym zabiegiem polemicznym wobec romantyzmu jest rola Gustawa. Imię bohatera IV części ,,Dziadów" nadane postaci w "Ślubach panieńskich" wydaje się świadomą grą podjętą przez autora. Wewnętrznie rozdarty, nieszczęśliwy kochanek z dramatu Mickiewicza i działający z rozmysłem, ale i szczerze kochający bohater z komedii Fredry to dwie skrajności. Inaczej pojmują miłość, stąd różne ich zachowania. Z ducha romantyzmu zaczerpnięty podtytuł - "Magnetyzm serca" - w kontekście całego utworu brzmi przewrotnie i zaczepnie. Śluby panieńskie to pochwała miłości, radości, małżeństwa i szczęścia rodzinnego. Jednak miłość fredrowska to uczucie złożone i zróżnicowane, o różnorodnych odcieniach oraz sposobach jej odczuwania i wyrażania. W sercu każdego budzi się inaczej. W sercu każdego było dla niej miejsce, ale nie każdy chciał jej się poddać.
Utwór „W Weronie” Cypriana Kamila Norwida jest hołdem złożonym potędze i prawdzie wielkich uczuć pozostawiających po sobie ślad nieprzebrzmiałej harmonii, lecz pojawia się tu także filozoficzna zaduma nad ziemskimi dziejami miłości, triumfującej nad rodową nienawiścią i nad niszczącym działaniem czasu. Norwid unieśmiertelnił wierność uczuć Romea i Julii, opromienił niewygasłą pamięć o ich miłości za pomocą poetyckiej metafory o gwieździe „przeciekającej groby” tych dwojga i w śmierci nierozłącznych.
Miłość dla romantyków była cenna, bo budziła „ja” do życia autentycznego. Przemieniała człowieka i świat przezeń widziany. Była miłość wspaniałym uniesieniem, rozkoszą, pasją w której bohater bez reszty się zatracał. Jednak w efekcie końcowym miłość romantyczna nie obiecywała nic dobrego dla człowieka. Na ziemi nie można było takiej miłości mieć, można ją było tylko poznać, oczywiście z zachwytem, który obrzydza wszystko inne. Dlatego miłość romantyczna w praktyce obiecuje, nieszczęście i cierpienie, rozpacz i szaleństwo.
Obraz Richtera podkreśla jak mocnymi więzami miłość łączyła kochanków, jakby świat wokół nich nie istniał, jakby żyli tylko dla siebie. Zawsze razem, zawsze nienasyceni, razem aż do śmierci. Do dziś dla wielu żywa pozostała romantyczna wiara w miłość wielką, wspaniałą i nadającą sens życiu człowieka.

Dodaj swoją odpowiedź