Antyk - Grecja. Tam się zaczęło
Starożytni Grecy, twórcy kultury helleńskiej, zasłużenie są uważani za naród, który wyniósł się na niespotykany nigdy wcześniej poziom rozwoju intelektualnego. Postęp, jaki uczynili w rozwoju nauki, techniki, sztuki i literatury, nie ma sobie równych w historii. Jakie warunki miały wpływ na wyzwolenie potencjału intelektualnego ojców kultury europejskiej?
Położenie geograficzne. Zasiedlając górzysty Półwysep Peloponeski i wyspy Morza Śródziemnego, Grecy stawali się handlową i militarną potęgą morską. Handel pobudzał produkcję (rzemiosła ceramiczne, metalowe, sukienne), ciepły klimat umożliwiał uprawę winorośli i drzew oliwnych (wino i oliwa były ważnymi składnikami wymiany handlowej). Monumentalne budowle mogły powstać dzięki zasobom skalnego budulca, czerpanego obficie z górskiego otoczenia.
Czas. W długich dziejach starożytnej Grecji wyróżnia się okres między VII a III w. p.n.e., a szczególnie V w. p.n.e. Cywilizacje w Mezopotamii, Indiach, Egipcie, Chinach utrwaliły już istotne zdobycze, m.in. pismo, wytop metali, wynalazek koła, liczne rzemiosła, handel, podstawy matematyki czy astronomii. Grecy nie tylko przyswoili sobie obce umiejętności, ale istotnie je rozwinęli. Ich osiągnięcia z V w.p.n.e., zwanego złotym wiekiem kultury helleńskiej, współcześnie można nazwać "cudem gospodarczym i umysłowym".
Demokracja i niewolnictwo. W szczytowym okresie rozwoju cechą greckich miast - wspólnot (polis) - była wolność obywateli, uprawniająca do udziału we władzy. Greckie słowo demokratia oznacza "władzę ludu". W dominujących Atenach nawet najubożsi obywatele, na równi z arystokracją, decydowali o sprawach ważnych dla ogółu. W rządzeniu brał udział każdy wolno urodzony dorosły mężczyzna. Było to możliwe dzięki trudowi niewolników, którzy zwalniali wolnych obywateli od pracy fizycznej, a ci z kolei mieli czas, aby poświęcić się rozwojowi intelektualnemu.
***Ciekawostka***
- Grecy nazywali się Hellenami, a swój kraj Helladą. Grekami nazwali ich starożytni Rzymianie.
- W Grecji władzę sprawowali jedynie mężczyźni. Kobiety nie miały prawa głosu.