Jasna Góra

Jasna Góra w Częstochowie, z racji swego położenia na wzgórzu i strzelistej wieży, dominuje nad miastem i widoczna jest z odległości kilkunastu kilometrów. Sanktuarium obejmuje ok. 5 ha powierzchni. Z trzech stron otoczone jest parkiem, natomiast od wschodu – wielkim placem, gdzie podczas uroczystości gromadzą się na Mszach pielgrzymi. Okalający plac park miejski oddziela sanktuarium od leżącej u stóp wzgórza jasnogórskiego Częstochowy, stanowiąc zarazem strefę wyciszenia i rozmodlenia. Powstały na przestrzeni ponad pięciu wieków zespół zabudowań jasnogórskich jest obecnie zawartym kompleksem architektonicznym. W murach fortecznych zgromadzono wiele ważnych dla wiary i kultury narodu budowli, a zwłaszcza cennych wotów, będących ofiarami wiernych i stanowiących formę podziękowania za łaskę istnienia, zdrowia i wiary lub błagania o pewne łaski. Są one świadectwem epok i ludzi, stanowią ważną cząstkę orędzia kulturalnego sanktuarium. W obręb murów klasztoru jasnogórskiego wchodzi się przez cztery bramy, wzniesione w okresie od XVI do XIX w. Zasadniczy i najstarszy człon zespołu architektonicznego stanowią budowle sakralne, wokół których narastały stopniowo dalsze elementy zabudowy. Kaplica Matki Bożej (XIV, XVII i XX w.), przylegająca do niej bazylika z kaplicami (XV i XVII w.) i krużgankowym wieczernikiem (XX w.) są centrum sanktuarium i wyznacznikiem usytuowania innych budowli. Do kompleksu sakralnego przylega XVII-wieczny budynek, służący w dawnych czasach jako mieszkanie królów odwiedzających Jasną Górę, znany „pokojami królewskimi”. Czworobok potężnego kompleksu klasztornego (XVII w.) przylega do kaplicy Matki Bożej od strony północnej i znajduje swą kontynuację w mniejszym czworoboku, który pamięta jeszcze czasy ojca Augustyna Kordeckiego. Przechodzi on w XVII-wieczne skrzydło zwane dziś „hospicjum”, i zakończone arsenałem, który był zbrojownią jasnogórskiej fortecy, a obecnie mieści ekspozycję poświęconą militarnym dziejom Jasnej Góry. Kompleks klasztorny otaczają mury, wokół których znajdują się stacje zabytkowej Drogi Krzyżowej. Ponad jasnogórskim zespołem architektonicznym góruje wysmukła wieża. Jest ona najwyższą tego typu budowlą w Polsce – ma 106 metrów i 30 centymetrów wysokości. Obecna wieża, piąta w historii sanktuarium, w dolnej części pochodzi z 1714 r., natomiast jej szczyt został dobudowany na początku XX w. Całość nosi cechy baroku.