Dokonaj podziału znaków umownych i naturalnych. Omów ich istotę.

Ludzie porozumiewają się najczęściej za pomocą języka. Elementy językowe kierują uwagę odbiorców tekstu na ściśle określone przedmioty i zjawiska rzeczywistości, reprezentują je, są ich znakami. Język zaś jest uporządkowanym zespołem (systemem) takich znaków. Oprócz środków słownych możemy porozumiewać się za pomocą innych znaków. Dzielimy je na:

a) naturalne (inaczej oznaki lub symptomy)
Są niezależne od woli człowieka, mają charakter obiektywny, przyrodniczy; można je tylko odpowiednio zinterpretować, tj. na ich podstawie wysnuwać wnioski co do ich przyczyn (np. oparzenia w wypadku blizny) lub następstw (burzy w wypadku zachmurzenia).
Inne: gorące czoło i rumieńce na policzkach – oznaka gorączki
pierwsze skowronki – zwiastujące wiosnę itd.

b) umowne
Powołuje się je do życia świadomie i celowo, aby za ich pośrednictwem przekazać określoną informacje. Są one bliższe środkom językowym niż znaki naturalne. Znaki umowne nazywamy też sygnałami (np. ruch batuty dyrygenta adresowany do całej orkiestry albo poszczególnych wykonawców, dźwięk dzwonka sygnalizujący właścicielowi domu, że ktoś przyszedł)

Znaki umowne dzielimy na:
* obrazy – rysunki informacyjne na dworcach kolejowych, plakaty, niektóre szyldy itd. Podstawą ich działania jest rzeczywiste, materialne podobieństwo znaku do tego, co oznacza
np. rysunek pieczonego kurczaka i butelki na szyldzie informuje, że w tym miejscu można zjeść potrawy z drobiu
* symbole – też mają postać fizyczną odbieraną zmysłowo: wzrokiem (np. flaga państwowa na statku), słuchem (np. gwizdek sędziego), dotykiem (serdeczny uścisk dłoni), węchem (nieprzyjemny zapach). Jednak między ową postacią, a informacyjną wartością znaku nie ma żadnego naturalnego związku. Nic nie stoi na przeszkodzie, by sygnałem np. rozpoczęcia zawodów stał się zamiast gwizdka inny znak; np. wystrzelenie rakiety. Zależność między formą a funkcją symbolu jest wynikiem ustalonego społecznie zwyczaju, czyli konwencji. Kształtuje się ona dowolnie, ale raz przyjęta, obowiązuje każdego członka danej społeczności. Zmiana konwencji jest możliwa, wymaga to jednak powiadomienia wszystkich użytkowników danego sygnału, tak jak to jest np. w wypadku modyfikacji systemu znaków drogowych.

Język współistnieje z wymienionymi znakami, służącymi jako środki porozumienia się, czyli z tzw. kodami. Niektóre z nich mają w stosunku do niego funkcję uzupełniającą np. gesty; inne – zastępczą, np. sygnalizacja morska za pomocą różnokolorowych chorągiewek.
Środki różnych kodów mogą występować łącznie, np. w matematyce – kod słowny, cyfrowy, rysunkowy.

Wspólne cechy wszystkich systemów komunikacyjnych:
a) charakter materialny znaków
b) odsyłanie do określonych zjawisk rzeczywistości, innych niż sam znak
c) rola sygnałów kierowanych świadomie przez nadawcę do odbiorcy
d) nierozerwalny związek formy i funkcji znaku