Czynniki lokalizacji przemysłu.

CZYNNIKI LOKALIZACJI PRZEMYSŁU czynniki społeczno-polityczne (społeczne, upodobania przedsiębiorcy, strategiczno-wojskowe) czynniki techniczno-ekonomiczne(transport i łączność, korzyści aglomeracji, rynek zbytu, postęp naukowo techniczny, pracownicy: liczba, kwalifikacje, wymagania płacowe) czynniki przyrodnicze (surowce mineralne, surowce pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, woda, energia, teren, bariery ekologiczne):


ZASOBY NATURALNE stałe energia (słoneczna, wiatru, wód płynących, pływów morskich, geotermiczna), powietrze odnawialne surowce energetyczne (drewno opałowe, odpady produkcji roślinnej, biogazy); woda, surowce dla przemysłu lekkiego, spożywczego i chemicznego płody rolne surowce dla przemysłu drzewnego drewno nieodnawialne surowce mineralne (kopaliny użyteczne), surowce energetyczne (węgiel kamienny i brunatny, ropa naftowa, gaz ziemny, uran, tor)surowce metaliczne(rudy metali) surowce chemiczne (siarka, sól kamienna, sól potasowa, fosforyty, węgiel kamienny, ropa naftowa, gaz ziemny) surowce skalne(piasek, żwir, glina, kolin, gips, wapień, dolomit, piaskowiec, marmur, granit, bazalt, porfir, gnejs i inne skały)



WĘGIEL KAMIENNY: USA (Zagłębie Wewnętrzne Wschodnie, Zagłębie Appalachijskie)

AFRYKA (Witwatersrand) AUSTRALIA (Newcastle) AZJA (Fushun, Damodar, Zagłębie Kuźnieckie, Zagłębie Karagandzkie i Ekibastuskie, Zagłębie Peczorskie) EUROPA (Środkowa Anglia, Zagłębie Północne, Zagłębie Saary, Zagłębie Górnośląskie, Zagłębie Wołyńskie, Zagłębie Donieckie) WĘGIEL BRUNATNYUSA (Dakota Północna), EUROPA (Zagłębie Mosteckie i Sokołowskie - CZECHY, Zagłębie Łużyckie - Niemcy, Zagłębie Konińskie i Bełchatowskie, Zagłębie podmoskiewskie)



Lublin lubelski POLKOWICE Legnicko-Głogowski, Kamienna Góra - sudecki,

Ogólna prod. Energii elektrycznej (kWh) Swiat 2500 Norwegia 32000, Kanada 19000, Szwecja 15600, USA 13400, Finlandia 13000, POLSKA 3800. (Twh) ŚWIAT 14446, USA 3800, CHINY 1300, JAPONIA 940, ROSJA 877, POLSKA 145;

El.Cieplne 63%, wodne 19, 2%, jądrowe 17,2%, geotermalne 0,4%

ELEKTROWNIE CIEPLNE Białoruś(99,9%), Polska (97, 3%), RPA (93%), Indie, Chiny (81%), USA (79%) ELEKTROWNIE WODNE Norwegia (99,3%), Brazylia (92%), Nowa Zelandia (72%), Szwajcaria (61%),Kanada (64%), ELEKTROENIE JĄDROWE Francja 78%, Szwecja 53%, Belgia 60%, Słowacja 49%, Węgry 42%, Japonia 30%, W.Brytania 28%



Elektrownie wodne *Itarpu – Panama, 12600MW, *Grand Coulee – Kolummibia (USA) 10000, Curi Coroni - Wenezuela 10000 MW

W. Kamienny ŚWIAT 3,7 mln ton, USA 935mln, Chiny, 850 mln, Indie 312 mln, Australia 304 mln, RPA 221 mln, Rosja 190 mln POLSKA 103 mln

W. Brunatny ŚWIAT 900 mln ton, Niemcy 168 mln, Rosja 86 mln, USA 77 mln, Australia 68 mln, Grecja, Czechy, Turcja 65 mln, Polska≈60 mln R.Naftowa ŚWIAT 3,3 mln ton, Arabia saudyjska 404 mln, Rosja 323 mln, USA 295 mln, Iran 186 mln, Chiny 162 mln, Meksyk, Norwegia 158 mln, Wenezuela 145 mln.

El.Wodne Solina, Rożnów, Niedzica, Tresna, Porąbka, Żar, Dębe, Żarnowiec, Żydowo, Koronowo, Włocławek, Dychów



Regiony Przemysłowe Świata regiony surowcowe: środkowa anglia, zagłębie ruhry, górnosląski, doniecko-naddnieprzański, wołżańsko-uralski, kuźniecki, liaoning, damodar, szaba, witwatersrand, minas gerais, przyjeziorny, niziny zatokowej, regiony portowe: region wschodniego wybrzeża, kalifirnijski, sao paulo, la platy, tokijski, regiony wielkomiejskie meksyk, moskiewski


Przemysł drzewno - papierniczy w Polsce

Przemysł drzewno-papierniczy to gałąź przemysłu przetwórczego wykorzystująca jako surowiec do obróbki zasoby określonych gatunków drzew zgromadzone w kompleksach leśnych. Wyróżnia się:
1) przemysł tartaczny - obejmujący zakłady produkujące drewniane materiały podłogowe oraz tartaki,
2) przemysł przetwórstwa drzewnego - produkujący meble, płyty, sklejki i opakowania drewniane,
3) przemysł zapałczany,
4) przemysł celulozowo-papierniczy.

Do najważniejszych produktów przemysłu drzewno-papierniczego należą:
- grubizna - użytkowe drewno okrągłe, o średnicy nie mniejszej niż 7 cm, mierzonej wraz z korą w cieńszym jego końcu (wg polskiej normy). Niekiedy (w przypadku cenniejszych gatunków drewna) za grubiznę przyjmuje się sortymenty o średnicy nie mniejszej niż 5 cm,
- tarcica - podstawowy półprodukt drzewny otrzymywany przez podłużne piłowanie drewna okrągłego. Tarcica dzieli się na: nieobrzynaną i obrzynaną oraz ogólnego i specjalnego przeznaczenia,
- płyty pilśniowe - płyty otrzymywane ze spilśnionych włókien drzewnych z dodatkiem olejów schnących lub żywic syntetycznych. Rozróżnia się płyty pilśniowe: miękkie (porowate) - nieprasowane, o szorstkiej powierzchni, oraz półtwarde, twarde i bardzo twarde - prasowane o jednej lub dwóch powierzchniach gładkich. Płyty pilśniowe produkowane są także jako płyty perforowane, nacinane i wytłaczane. Powierzchnia płyty pilśniowej może być uszlachetniana przez: jedno- lub dwustronne gruntowanie (farbą do gruntowania lub emulsyjną), lakierowanie (np. emalią termoutwardzalną), laminowanie i oklejanie (np. fornirem, papierem), a w przypadku płyt twardych także przez szlifowanie. Do zalet płyt pilśniowych zalicza się duże wymiary arkuszy, sztywność, lekkość, dobre właściwości ciepłochronne i dźwiękochłonne. Ze względu na zastosowanie rozróżnia się płyty pilśniowe: ogólnego przeznaczenia i specjalnego przeznaczenia (np. wodoodporne, grzyboodporne, trudno zapalne),
- płyty paździerzowe - płyty otrzymywane z paździerzy lnianych, konopnych lub ich mieszaniny przez zmieszanie ich z klejem syntetycznym, utwardzenie na gorąco i prasowanie pod ciśnieniem. W zależności od rodzaju wykończenia rozróżnia się płyty paździerzowe: nieszlifowane, szlifowane jednostronnie, szlifowane dwustronnie oraz o powierzchni uszlachetnionej (przez fornirowanie, laminowanie). Płyty paździerzowe stosuje się jako materiał konstrukcyjny (np. do izolacji akustycznej stropów) oraz w przemyśle meblarskim, okrętowym itp.,
- płyty wiórowe - płyty wykonane z wiórów drzewnych spajanych pod ciśnieniem klejem syntetycznym, o powierzchni naturalnej szlifowanej, oklejonej obłogiem, laminowanej lub lakierowanej. W zależności od struktury przekroju rozróżnia się płyty wiórowe: jedno- i trzywarstwowe oraz frakcjonowane (wielkość cząstek drzewnych zwiększa się od płaszczyzn ku środkowi). Płyty wiórowe służą głównie do produkcji mebli i stałego wyposażenia wnętrz (np. panele boazeryjne). Produkuje się również płyty wiórowo-paździerzowe, z wiórów drzewnych i paździerzy lnianych, konopnych lub ich mieszaniny, spojonych ze sobą klejem syntetycznym, stosowane głównie w produkcji mebli i budownictwie, oraz płyty wiórowo-cementowe.
- celuloza - nadaje sztywność i kształt roślinom, w niemal czystej postaci występuje w bawełnie, włóknach lnu, juty i konopi. W ilości ponad 50% stanowi masę drewna. Ma kolor biały, jest odporna chemicznie i mechanicznie. Rozpuszcza się w amoniakalnym roztworze miedzi ( [Cu(NH3)4](OH)2), chlorowodorkach niektórych soli, stężonym kwasie siarkowym. Stosowana jest do produkcji tkanin, papieru, włókien sztucznych (acetyloceluloza, jedwab octanowy, jedwab wiskozowy, nitroceluloza), lakierów, celuloidu, celofanu, materiałów wybuchowych (bawełna strzelnicza),
- papier - produkt przemysłowy w postaci arkuszy lub wstęg, otrzymywany w wyniku spilśnienia i dalszej obróbki rozdrobnionych i zawieszonych w wodzie włókien, głównie pochodzenia roślinnego (drewno drzew iglastych i liściastych, trzcina, len, konopie, słoma zbożowa itp.), rzadziej pochodzenia zwierzęcego (np. ścinki skór, wełna), z ewentualnym dodatkiem wypełniaczy (np. siarczanu barowego, kredy, talku), substancji klejących (np. parafiny, kalafonii, klejów zwierzęcych), barwników oraz innych środków nadających specjalne własności. Technologia otrzymywania papieru została wprowadzona w Chinach w 105 n.e. Papier pojawił się w centralnej Azji w 751. W XIV w. istniały już w całej Europie liczne manufaktury wytwarzające papier. Pierwszy młyn papierniczy w Polsce powstał w XV w. Pierwsza maszyna do produkcji papieru została skonstruowana w 2. połowie XVIII w. Papiery charakteryzują się składem włóknistym, gramaturą, przeznaczeniem, rodzajem powierzchni i barwą. Zasadniczo rozróżnia się dwie grupy papierów: papiery bezdrzewne (nie zawierające ścieru drzewnego) i papiery drzewne (zawierające ścier drzewny). W zależności od składu włóknistego (rodzaju i zawartości podstawowych surowców) papiery dzieli się na 10 klas (pierwsza klasa odpowiada najwyższej jakości papieru, klasa dziesiąta - najniższej). W zależności od gramatury papiery dzieli się na: bibułkę (do 25 g/m2), papier właściwy (25-160 g/m2), karton (160-315 g/m2) oraz tekturę (powyżej 315 g/m2). W zależności od przeznaczenia papiery dzieli się na grupy (np. papier drukowy, przemysłowo-techniczny, elektrotechniczny, pakowy) oraz rodzaje (zależnie od szczególnej przydatności), np.: papier drukowy gazetowy, elektrotechniczny, do oklejania blach. Ze względu na rodzaj powierzchni rozróżnia się papiery: szorstki, jednostronnie lub dwustronnie gładki, matowy, satynowany, żeberkowany, marszczony, prążkowany, karbowany, tłoczony i in. Papiery mogą być również uszlachetniane przez powlekanie (np. kredowanie, gumowanie, parafinowanie), nasycanie (np. olejem, parafiną), laminowanie (np. papier na opakowania) lub drukowanie (np. tapety).
- sklejki - drewnopochodne tworzywa warstwowe otrzymywane przez sklejanie nieparzystej liczby fornirów, przy czym w przylegających do siebie arkuszach kierunki włókien drzewnych są wzajemnie prostopadłe. Poszczególne warstwy skleja się różnego rodzaju klejami przy użyciu pras ciśnieniowych, często ogrzewanych. W zależności od grubości użytych fornirów rozróżnia się sklejkę: cienkowarstwową (z warstw o grubości poniżej 2 mm) oraz grubowarstwową (z warstw o grubości ponad 2 mm). Produkuje się sklejkę: suchotrwałą, półwodoodporną, wodoodporną i specjalną, np. lotniczą, szkutniczą. Sklejkę wykorzystuje się m.in. w przemyśle lotniczym, stolarskim, meblowym. Potocznie nazywana jest dyktą,
- meble,
- stolarka budowlana.

Grupę krajów o najbardziej rozwiniętym przemyśle drzewno-papierniczym, wykorzystującym własne zasoby drewna, tworzą: USA, Kanada, Niemcy, Chiny, Finlandia, Szwecja, Rosja i Brazylia. W Polsce przemysł drzewno-papierniczy nie jest dostatecznie rozwinięty. Produkuje się głównie grubiznę i tarcicę (Hajnówka, Augustów, Ruciane-Nida, Gołdap i Rzepedź), celulozę, papier i tekturę (Kostrzyń, Ostrołęka, Bydgoszcz, Świecie, Kwidzyn) oraz meble (Swarzędz, Radomsko, Wyszków, Jarocin, Białystok, Zamość).
Przemysł elektromaszynowy - jedna z najważniejszych gałęzi przemysłu przetwórczego.

Przemysł elektromaszynowy wyróżnia duże zróżnicowanie produkowanych wyrobów, wysoka ranga w gospodarce. Rola tego przemysłu polega na zaopatrywaniu w maszyny i urządzenia innych gałęzi przemysłu i działów gospodarki. Poziom rozwoju tego przemysłu wpływa na ogólny poziom produkcji i jakość wyrobów. Stąd istotne są związki tego przemysłu z dziedzinami nauki i jego zdolność szybkiego przekładania osiągnięć technologicznych na proces wytwórczy. O rozmieszczeniu ośrodków przemysłu elektromaszynowego decyduje zespół czynników:

-wykwalifikowana kadra inżynieryjno-techniczna

-zaplecze naukowo-badawcze

-dostępność bazy surowcowej, którą± w Polsce stanowi± głównie wyroby hutnicze

-rynek zbytu


Przemysł ten dzieli się na:
1) przemysł maszynowy - zajmujący się budową różnego rodzaju maszyn wykorzystywanych w innych działach gospodarki narodowej oraz produkujący środki transportu,
2) przemysł metalowy - obejmujący odlewnictwo, produkcję armatury, wyrobów blaszanych, narzędzi i naczyń,
3) przemysł elektrotechniczny - wytwarzający urządzenia elektroenergetyczne, elektroniczne i elektryczne,
4) przemysł precyzyjny - obejmujący mechanikę precyzyjną i optykę.

Najważniejsze produkty przemysłu maszynowego i miasta zajmujące się ich produkcją:
- maszyny dla innych działów gospodarki: obrabiarki-(Pruszków, Warszawa) silniki, kotły, turbiny parowe, maszyny rolnicze-(URSUS Brzeg, Strzelce Opolskie, Płock, Kutno, Lublin),maszyny włókiennicze- (Łódź, Bielsko- Biała, Zduńska Wola, Świebodzice, Wałbrzych Kamienna Góra, Kalisz), maszyny budowlane (m.in. Stalowa Wola, Wrocław), górnicze (ośrodki GOP-u)




-samochody-Warszawa-(Daewoo – FSO),Lublin-samochody ciężarowe; Nysa-samochody dostawcze; Tychy; Bielsko-Biała-(Volksvagen); Sanok(Autosan), Jelcz-samochody cięzarowe ,autobusy ; Szczecin; Wrocław (Volvo); Gliwice(Opel); Starachowice(Star)-autobusy


- samoloty-Warszawa, Łódź

-tabor kolejowy-(Wrocław- PAFAWAG- lokomotywy , Poznań –lokomotywy ,wagony - ZASTAL, Chorzów-wagony tramwajowe, Zielona Góra, Ostrów Wielkopolski),

-statki(Szczecin, Gdańsk, Gdynia)

Rozwój
W Polsce silnie rozwinięty jest przemysł maszynowy, a także przemysł elektroniczny i elektrotechniczny (Warszawa, Milanówek, Piaseczno) -maszyny biurowe, komputery, sprzęt radiowy, telewizyjny, komunikacyjny. Przemysł ten wrażliwy jest na współprace międzynarodową, często angażuje się kapitał zagraniczny, np. Alcatel, Siemens, Curtis.
Ważną rolę pełnią zakłady produkujące środki transportu: tabor kolejowy, statki oraz przeżywające obecnie kryzys fabryki samochodów. Żywiołowy rozwój motoryzacji w ostatnich latach w Polsce spowodował, że kraj nasz stał się jednym z ważniejszych rynków zbytu w Europie. Popyt jednak maleje. Rozwój przemysłu samochodowego umożliwiły inwestycje kapitałowe obcych koncernów, głównie, Daewoo (75% udziałów w FSO w Warszawie), Fiata, Volkswagena i Forda. Polowa przedsiębiorstw środków transportu to własności prywatne.

Przemysł stoczniowy: obecnie jedynie stocznia w Szczecinie nie boryka się z problemami ekonomicznymi. Stocznia w Gdańsku i Gdyni znacznie zmniejszyły swoją± produkcję. Stocznie posiadają jednak 3% światowych zamówień; to strategiczny sektor gospodarki narodowej.
Przemysł lotniczy - po rozwiązaniu Układu Warszawskiego, paktu wojskowego krajów socjalistycznych, produkcja tego przemysłu załamała się. Ośrodkami produkcji samolotów pozostają Mielec i Świdnik, w których konstruowane s± helikoptery.

Stosunkowo słabo rozwinął się przemysł precyzyjny (Kraków, Jelenia Góra).

Produkcją rynkowych wyrobów, takich jak kuchnie gazowe, pralki, lodówki, zamrażarki, narzędzia i drobne przedmioty metalowe, zajmuje się przemysł metalowy. W zakładach tego przemysłu wzrósł udział firm zachodnich, przez co na rynku jest dostatek sprzętu gospodarstwa domowego o wzrastającej jakości. Przemysł metalowy produkuje także konstrukcje stalowe, łożyska, narzędzia skrawające. Zakłady wytwarzające te wyroby skupiaj± się w pobliżu hut, głównie na Górnym Śląsku

PODSUMOWANIE: Przemysł ten stwarza wiele miejsc pracy, np. na dzień dzisiejszy w przemyśle samochodowym pracuje 100 tys. osób. Polskie przedsiębiorstwa potrzebują kapitału zagranicznego, co umożliwia unowocześnienie technologii, przez co polskie produkty zaczynają w wielu przypadkach dorównywać produktom unijnym