Budowa tragedii antycznej.
Twórcą tragedii antycznej jest Tespis,żył w VI w.p.n.e.
Najwybitniejsze tragedie pisarze tworzyli jednak w V w.p.n.e.
Byli to:Sofokles,Ajschylos i Eurypides.
Cechy tragedii antycznej to:
*istotą każdej tragedii antycznej jest konflikt tragiczny wynikający z istnienia dwóch przeciwstawnych,ale równorzędnych racji;nie można dokonać wyboru,gdyż każda decyzja niesie klęskę lub śmierć bohatera
*fatum(przeznaczenie)-los bohatera z góry przesądzony jest przez bogów,nie można odwrócić biegu zdarzeń,gdyż przeznaczenie musi się wypełnić
*celem tragedii antycznej było oczyszczenie,wstrząs moralny-katharsis
-ta funkcja tragedii miała wpływać przede wszystkim na widzów-w trakcie oglądania sztuki mieli oni odczuć litość dla bohaterów i trwogę,że to samo mogłoby spotkać również ich;odczuwając litość i trwogę widzowie oczyszczali się z tych uczuć,osiągając wewnętrzny spokój
*tragiczna ironia(hamatria-czyli wina tragiczna)-zderzenie rzeczywistości z niewiedzą bohatera na swój temat
-zasada decorum,czyli odpowiedniość stylu do treści utworu(tragedia powinna być napisana stylem wysokim,podniosłym,uroczystym,natomiast komedia stylem niskim)
-zasada trzech jedności-miejsca,czasu i akcji(zasada miejsca-akcja rozgrywa się tylko w jednym miejscu,najczęściej przed pałacem królewskim;zasada czasu-akcja rozgrywa się tylko przez jedną dobę,nie może przekroczyć 24 h; zasada akcji-w utworze występuje tylko jeden wątek
*zasada jasności,umiaru i prawdopodobieństwa-w utworze występują tylko sceny realistyczne,brak scen fantastycznych
-obecność chóru(chór opowiada przed akcją,wprowadza problematykę dramatu,zapowiada wydarzenia,wejście postaci,pyta,radzi,komentuje,wyjaśnia,tworzy tło akcji,wzmacnia perypetie,nie wpływa na bieg wydarzeń,nie jest w pełni obiektywny
*bohaterowie pochodzą z rodu królewskiego
*bohater postaci jest postacią statyczną-nie ewoluuje na oczach czytelnika
*brak scen zbiorowych,gdyż w tragedii mogło występować tylko trzech bohaterów
*kompozycja utworu jest zamknięta
*w tragedii obowiązuje logiczny ciąg zdarzeń przyczynowo-skutkowy
*brak podziału na akty i sceny,gdyż tragedia antyczna ma swoją budowę:
prolog-na początku dramatu scena recytowana przez aktora zapowiadająca zdarzenia w tragedii(w prologu podane są informacje dotyczące czasu,miejsca akcji,tła konfliktu i przeszłości bohaterów)
parados-jest to pierwsze wejście chóru na scenę i pierwsza jego pieśń
stasimon-to pieśń chóru,często stanowi ona głębokie przemyślenia egzystencjalne
epejsodion-składa się z partii monologowych lub dialogowych;dialog może być prowadzony przez aktorów lub przez aktora z chórem;epejsodion jest zaczątkiem dzisiejszych aktów
kommos-to pieśń żałobna,lamentu,może być wykonana przez aktora lub chór
exodos-to ostatnia pieśń chóru,który po jej wykonaniu schodzi ze sceny;w tej partii tragedii antycznej następuje zakończenie utworu,zawarty jest komentarz do przedstawionych zdarzeń
!epejsodion i stasimon występowały kolejno po sobie,nie określano ich ilości
!cechy i budowa tragedii antycznej obowiązywały do czasów Szekspira