Socjologia edukacji-sciąga

I. Powody które obrazowały konieczność zmiany reformy szkolnictwa.
a)Rewolucja medialna która zmieniła osobowość młodego człowieka w takim stopniu że szkoła oparta na tradycyjnym systemie przekazu informacji straciła swój autorytet i skuteczność
b)Szybkie tempo rozwoju społeczeństwa
c)Edukacja jako usługa społeczna a jednocześnie towar rynkowy
II. cele reformy
a) podniesienie poziomu edukacji społeczeństwa przez upowszechnienie wykształcenia średniego i wyższego
b) wyrównanie szans edukacyjnych mieszkańców wsi i miast
c) poprawa jakości edukacji rozumianej jako proces kształcenia i wychowania
III.struktura szkolnictwa po reformie: SZKOŁA PODSTAWOWA: wiek 7-13 lat; powszechna obowiązkowa 6-letnia; podzielona na dwa cykle dydaktyczne: a) klasy 1-3- 3-letnie nauczanie zintegrowane(bez podziału na przedmioty) b)klasy 4-6- 3-letnie nauczanie blokowe(w grupach pokrewnych przedmiotów); SP kończy się tzw.systemem kompetencji →GIMNAZJUM: wiek 13-16 lat; powszechne obowiązkowe 3-letnie; podział na przedmioty; innowacja(nowoczesność) tzw ścieżki międzyprzedmiotowe czyli treści uwzględnione w kilku przedmiotach nauczania np., kultura informatyczna, edukacja ekologiczna, przygotowanie do życia w rodzinie; kończy się egzaminem gimnazjalnym (część humanistyczna, mat-przyrod) którego wynik wpływa na wybór szkoły średniej.
Możliwości:
a)liceum ogólnokształcące 3-letnie
b)4-letnie technika
c)3-letnie liceum profilowane
d)2-3 letnia szkoła zawodowa + szkoła uzupełniająca.
Zdanie tzw nowej matury w którejkolwiek z wymienionych szkół średnich upoważnia ucznia do legitymowania się pełnym wykształceniem średnim, które umożliwia rozpoczęcie nauki w następujących typach szkół:
a)studia wyższe
b)studium
c)pomaturalna szkoła

I.podstawowe funkcje socjologii
a)teoretyczna- opisuje i wyjaśnia badany przez siebie przedmiot czyli społeczeństwo
b)praktyczna wyraża się następującymi podformami
-diagnostyczna która dostarcza wiedzy praktycznej o badanym wycinku rzeczywistości społecznej
-prognostyczną(przewidującą) dostarcza wiedzy o następstwach podjętych działań
-socjotechniczną- kiedy badacz stosunków społecznych wykorzystuje wiedzę socjologiczną do formułowania zaleceń i reguł kształcących postawy i zachowania ludzi
II.w kształceniu socjologii możemy wyróżnić 2 podstawowe etapy:
a) przednaukowy-obejmuje formułowanie się postaw socjologii opartej na wiedzy ludowej i wiedzy mędrców(przesądy, przysłowia, przepowiednie)
b) naukowy- rozpoczęty wraz z formalnym powstawaniem socjologii(1837) obejmuje kumulację wiedzy teoretyczno- metodologicznej i empirycznej
III.czynniki wpływające na rozwój socjologii:
a)Rewolucja francuska 1789 która przyspieszyła rozwój systematycznego i naukowego myślenia o świecie społecznym
b)upadek feudalizmu czyli systemu społ- politycznego opartego na zasadach zależności (wasale i lennicy)
c)rozwój handlu
d)industrializacja- uprzemysłowienie czyli budowa licznych fabryk i zakładów
e)urbanizacja(rozwój miast)
f)masowe migracje ludności wiejskiej do miast
g)oświecenie: dzięki temu ruchowi intelektualnemu takie nauki jak fizyka i biologia uodporniły się na prześladowania którym były wcześniej poddawane i stały się prawomocną drogą poznania

IV)prekursorzy socjologii
a)August Comte(1798-1857)
-nadał socjologii nazwę która została stosunkowo szybko zaakceptowana
-określił przedmiot badań socjologii(Comte uznał że społeczeństwo stanowi zschynchronizowaną całość składającą się z elementarnych cząstek zwanych rodzinami)
-zaoferował nowo powstającej nauce następujące metody badawcze: obserwacje, eksperyment, metodę porównawczą i analizę historyczną
-poszukiwał odpowiedzi na następujące pytanie: co sprawia że społeczeństwo nie rozpada się w miarę jak staje się coraz większe, bardziej złożone, zróżnicowane, wyspecjalizowane i podzielone
-dzięki niemu socjologia została uznana za pełnoprawną dziedzinę badań naukowych
-stworzył hierarchię nauk w której na dole znajdowała się matematyka wg Comte język wszystkich nauk umieszczonych wyżej na szczycie hierarchii znajdowała się wyłaniająca się z biologii socjologia
-sformułował prawo 3 faz przez które przechodzi myśl ludzka kiedy poddawana jest ewolucji:
*teologiczna- myślenie o świecie zdominowane jest przez to co boskie, religijne i nadprzyrodzone
*metafizyczna- nadprzyrodzone myślenie o świecie zostaje zastąpione filozoficznymi rozważaniami oraz rozwojem matematyki i logiki
*pozytywistyczna- nauka jako dominujący sposób gromadzenia wiedzy poprzez obserwację empiryczną i weryfikację teorii
- autor 5-tomowego dzieła Pt, „Kurs filozofii pozytywnej”
b)Herbert Spencer- twórca funkcjonalizmu i organicyzmu
c)Emile Durkheim- pojęcie świadomości zbiorowej
d)Karol Marks
e)Max Weber
V.3cechy wyróżniające etap przedsocjologiczny od wiedzy społecznej:
a)normatywny i finalistyczny punkt widzenia czyli zainteresowanie tym jak być powinno a nie jak jest w rzeczywistości(np., idealistyczne państwo Platona)
b)woluntaryzm- wyrażający się np., wiarą w nieograniczoną moc władców
c)skupienie uwagi na pojęciach państwa i władzy(utożsamiano państwo ze społeczeństwem)
VI.3 cechy wyróżniające naukowe podejście od zjawisk społecznych:
a)nie tylko opis danego zjawiska ale również próba wyjaśnienia dlaczego kształtuje się w określony sposób
b)postrzeganie reguł postępowania badawczego przez uczonych:
-sprecyzowanie problemu badawczego w odniesieniu do wiedzy i teorii już istniejących, sumienne zbieranie danych i umożliwienie ich weryfikacji przez innych badaczy, odróżnienie domysłów od faktów
c)neutralność i brak wartościowania(odgórnego oceniania) nauki.
VII.interdyscyplinarność socjologii:
-antropologia
-historia
-psychologia
-ekonomia
-nauki polityczne
VIII.początki socjologii polskiej:
-1920- Florian Znaniecki obejmuje pierwszą Katedrę Socjologii na Uniwersytecie A. Mickiewicza w Poznaniu
-1946-wydawano „Przegląd socjologiczny”
-1957- rozpoczęcie ponownego ukazywania się „Przeglądu socjologicznego” oraz pojawienie się „Kultury i społeczeństwa”
-1959- wiceprzewodniczącym Międzynarodowego Towarzystwa Socjologicznego zostaje Stanisław Ossowski.
-1966- przewodniczącym ISA zostaje Jan Szczepański
-2002- przewodniczącym ISA zostaje Piotr Sztompka
IX.etapy procesu badawczego:
-zdefiniowanie procesu badawczego
-przegląd istniejącej literatury
-sformułowanie pytań
-wybór narzędzi badawczych(np., ankieta)
-zbieramy dane, analiza:
*ilościowa
*jakościowa
-interpretacja wyników i analiza tych wyników
-sformułowanie wniosków
X.narzędzia badawcze:
-ankieta
-eksperyment
-wywiad
-źródło pisane
-temperament

1.pozycja społeczna to sposób kształtowania jednostki w danej zbiorowości. We współczesnym społeczeństwie każdy z nas zajmuje szereg pozycji w zależności d ilu i jakich grup społecznych należy(np., w rodzinie:zajmujemy pozycję córki, siostry, żony; w szkole studenta, nauczyciela; w zakładzie pracy pracodawcy i pracownika.
Wyróżniamy rodzaje pozycji społecznych:
a)przypisane-na które nie mamy wpływu np. pozycja społeczna dziecka, córki, syna
b)przypisane- na które mamy wpływ np. pozycja żony, studentki, matki
2.rolę społeczną możemy charakteryzować na 2 sposoby:
1) jako zespół praw i obowiązków przypisanych określonej pozycji społecznej
2) jako schemat (scenariusz)zachowań charakterystycznych dla określonej pozycji społecznej.
2.zasady socjalizacji wg Jonathana Turnera:
a) wczesna socjalizacja ma o wiele większy wpływ formowanie się ludzkich cech niż późniejsza
b) interakcje ze „znaczącymi innymi” czyli osobami ważnymi dla nas z naszego punktu widzenia wpływają na nas w znacznie większym stopniu niż kontakty z pozostałymi ludźmi
c) interakcje w grupach pierwotnych w których ludzie znają się nawzajem a ich stosunki są bliskie i intymne. Są ważniejsze w kształtowaniu osobowości niż kontakty w grupach wtórnych w których interakcje są luźniejsze.
d) długotrwałe związki z innymi ludźmi mają o wiele większy wpływ na naszą osobowość niż kontakty krótkie i przypadkowe.
3.kontrola społeczna- odnosi się do rozmaitych środków używanych przez społeczeństwa. W celu przywołania jego niesubordynowanych członków do porządku (Peter L. Berger)
4.zadaniem kontroli społecznej jest eliminacja niewygodnych jednostek społecznych i zniechęcenia pozostałych do zachowań niezgodnych z przyjętymi scenariuszami
5.mechanizmy kontroli społecznej: przemoc fizyczna, reprymenda, ostrzeżenie, groźba użycia siły, presja ekonomiczna, sankcje np. wydalenie z uniwersytetu za złamanie jego statutu, perswazja, ośmieszenie, plotka, pogarda, ostracyzm społeczny(wydalenie ze wspólnoty), otaczanie kogoś stałą pogardą, unikanie, dezaprobata, utracenie prestiżu, obojętność itd.
6.najważniejszy układ stratyfikacyjny to układ klasowy który określa statut majątkowy i ekonomiczny(system klas i rang)
7.alternatywne formy życia małżeńsko-rodzińskiego:
-konkubinat, kohabitacja
-single, samotność z wyboru
-homoseksualizm
-samotne macierzyństwo, ojcostwo
-poligamia(wielożeństwo, wielomęstwo)
-rodziny zastępcze
-rodziny zrekonstruowane(wdowiec i panna, rozwódka-wdowiec itp.)
-małżeństwo bezdzietne (DINKS)
-małżeństwo otwarte (SWINGERS- huśtać się

Kultura- kulturą jest wszystko to co nie jest naturą a naturą to co nie jest kulturą.
1.podział kultury:
a)materialna-wszystko to co jest dotykalne np. meble, biżuteria, ubrania
b)niematerialna- duchowa, symboliczna.
2.elementy kultury niematerialnej
a)wiedza- wiadomości oparte na wnioskach pochodzących z doświadczeń empirycznych. Rodzaje wiedzy: ogólna, szczegółowa, specjalistyczna, praktyczna, teoretyczna
b)przekonania- są to zindywidualizowane poglądy nie poparte dostatecznymi i wiarygodnymi faktami.
c)wartości- abstrakcyjne pojęcia uważane przez społeczeństwo za dobre słuszne(wartości duchowe np. miłość, rodzina, przyjaźń, zdrowie, wolność) i pożądane(wartości materialne np. samochód, nieruchomości, biżuteria)
d)normy- reguły i zasady postępowania w społeczeństwie za których nie przestrzeganie działa sankcja czasami są uregulowane(normy prawne).
Rodzaje norm:
*prawne- np. kodeks ruchu drogowego sankcja:mandat, skierowanie do sądu Grodzkiego
*religijne- np. chodzenie do kościoła sankcje:wyrzuty sumienia, nie będziemy miały życia wicznego
*obyczajowe- np. ubieranie się sankcje:plotka,ośmieszenie, pogarda
*moralne- np. zdrady małżeńskie sankcja:kara-jeśli nie zostanie wykryta są wyrzuty sumienia, wykryta: rozwód, rozbicie rodziny
*etyczne- np. kodeks etyki lekarskiej kara: sąd koleżeński, prawo do utraty wykonywania zawodu
*stylu lub mody- np. odpowiednie ubranie na egzamin sankcja: nie zdany egzamin
e)zwyczaje i obyczaje( zwyczaje- zrutynizowane czynności dnia codziennego np. codzienne picie kawy, elegancki ubiór; obyczaje- są cechą społeczeństwa, dotyczą głównie świąt religijnych i narodowo-patriotycznych)

1.osobowość społeczna- stanowi specyficzny twór kultury powiązany z życiem społecznym; jest produktem tego zycia i współwyznacza przebieg zjawisk i procesów na nie się składające.
2.elementy składowe osobowości:
a)biogenne- które są przekazywane dziedzicznie wyposażeniem biologicznym obejmującym:własności anatomiczne, wzrost, budowę organizmu, właściwości fizjologiczne, działalność gruczołów wewnętrznych itp.
b)psychogenne- wola, wyobraźnia, pamięć, uczucia, temperament, inteligencja, spostrzegawczość itp.
c)socjogenne:
*kulturowy ideał osobowości- narzucony przez społeczeństwo w toku wychowania i socjalizacji; to zespół cech mówiący o tym jaki ideał wychowawczy należy propagować w danej epoce historycznej aby jednostkę wychować na dobrego członka społeczeństwa
*rola społeczna- czyli względnie stały i wewnętrznie spójny system zachowań będących reakcjami na zachowanie innych ludzi które przebiegają według wzoru przyjętego w danej grupie, niekiedy prawnie uregulowanego czego przykładem może być: rola studenta, pracownika, koleżeński i członka w jakiejś organizacji
*jaźń subiektywna- zespół wyobrażeń o sobie wytworzonych na podstawie traktowania nas przez otoczenie społeczne i rzekomo wskazująca kim „naprawdę” jest każdy z nas
*jaźń odzwierciedlona- to zespół wyobrażeń jakie każdy z nas posiada o sobie na podstawie tego co naszym zdaniem sądzą o nas inni ludzie.
3.wybrane klasyfikacje osobowości:
a)wg Hipokratesa: sangwinik, melancholik, choleryk, flegmatyk
b)wg Junga- introwertyk(dusi emocje), ekstrawertyk(otwarty na świat)
c)wg Sprangera- człowiek teoretyczny(zainteresowany w ogólnych prawach naukowych i szukający przede wszystkim ogólnych teorii wyjaśniających świat i nie interesujący się innymi sprawami; człowiek ekonomiczny-zainteresowany dążeniem do bogactwa i zdobywaniem dóbr materialnych; człowiek estetyczny- zainteresowany dążeniem do piękna i jego przejawami; człowiek społeczny- zainteresowany dążeniem do niesienia pomocy ludziom znajdującym się w potrzebie lub nieszczęściu; człowiek religijny- dążący do poznania Boga, zainteresowany problemami świata transcendentnego, mistyk i misjonarz.
d)wg Kretchmera- (związek osobowości z budową ciała): pykniczny(niski, gruby, wesoły), asteniczny(chudy, wysoki, mało życzliwy dla innych), atletyczny, dysplastyczny(nieproporcjonalna budowa ciała, osoba ambiwalentna)
e)wg Floriana Znanieckiego: ludzie dobrze wychowani- ich osobowość ukształtowali głównie wychowawcy i instytucje upowszechniające ideały wychowawcze; ludzie pracy- warsztat pracy, funkcje i stanowiska w niej pełnione; ludzie zabawy- grupy zabawowe i rówieśnicze; ludzie zboczeńcy- objęci wpływami różnych środowisk wychowawczych np. nonkonformiści oraz ludzie marginesu społecznego; potencjalna kategoria- „ludzie dobrzy a mądrzy” którzy reprezentują nowy typ normalności życiowej oraz samodzielność osobistą.
f)wg Jana Szczepańskiego- twórcy- jednostki wnoszące nowe idee, pomysły, rozwiązania; ludzie przeciętni- pracują solidnie, realizują swoje zadania ale niczego nie modernizują ani nie dążą do istotniejszych zmian o charakterze pozaosobistym; ludzie aktywni negatywnie np. złodzieje, pasożyci, wandale, brakoroby; jednostki zdane na pomoc i opiekę innych np. dzieci, starcy, osoby chore, niepełnosprawne

1.postawa- to pewien względnie trwały stosunek emocjonalny lub oceniający do osoby, przedmiotu, sytuacji, zjawiska, wartości, normy itp. Lub dyspozycja do występowania takiego stosunku wyrażająca się w kategoriach pozytywnych, negatywnych lub neutralnych.
2.elementy składowe postawy:
a)komponent poznawczy składają się na niego wiadomości o przedmiocie postawy
b)komponent emocjonalny(emocjonalno-motywacyjny) składa się z uczuć wyższych np. radości, miłości, zachwytu oraz przeciwieństw tych uczuć
c)komponent zachowaniowy- (behawioralny) składa się z reakcji mimicznych, pantomimicznych, wokalnych, werbalnych czyli czynności zorganizowanych i ukierunkowanych na jakiś cel
3.cechy postawy:
-treść przedmiotowa wskazuje czego postawa dotyczy
-zakres postawy informuje o liczebności przedmiotów
-kierunek to uszeregowanie postaw od skrajnie pozytywnych poprzez pozytywne, neutralne, aż do skrajnie negatywnych.
-złożoności i zwartości to stopień harmonizacji elementów postawy
-siła postawy to intensywność w jej przejawianiu się, postawy pozytywne i negatywne są silniejsze niż neutralne
-trwałość- czy postawa jest trwała czy się zmienia
4.wybrana klasyfikacja postaw:
-pozytywne, negatywne
-ogólne i specyficzne
-publiczne i prywatne
-indywidualne i zbiorowe
-ze względu na kryterium treści przedmiotowe:
*postawy personalne: interpersonalne(w stosunku do innych ludzi i zbiorowości); intrapersonalne(w stosunku do samego siebie)
*postawy rzeczowe
*postawy wobec instytucji i norm społecznych
-wobec norm społecznych i prawnych
*postawa konformistyczna
*nonkonformistyczna
*legalistyczna
*przestępcza
5.czynniki postawotwórcze
a)informacyjne polegają na przekazywaniu wiedzy dotyczącej postawy
b)stresujące skłaniają jednostkę poprzez przekazywanie różnych norm i reguł postępowania do określonego typu zachowania
c)emocjonalne dostarczają informacji mocno zabarwionych uczuciowo