Klejenie i kitowanie tworzyw sztucznych.

Klejeniem nazywa się łączenie materiałów za pomocą kleju, natomiast kitowaniem określa się uzupełnianie ubytków materiału lub wypełnienie nierówności powierzchni materiału i usuwanie niektórych anomalii za pomocą kitu. Tak zdefiniowane kitowanie jest kitowaniem konstrukcyjnym.
Klej definiuje się jako substancję organiczną lub nieorganiczną mającą właściwości trwałego łączenia materiałów. Kit jest również substancją organiczną lub nieorganiczną mającą tę samą właściwość i dodatkowo charakteryzującą się dużą lepkością, która jest przede wszystkim wynikiem znacznej ilości napełniacza proszkowego.
Największe znaczenie mają kleje i kity organiczne, sporządzane z polimerów, oraz klejenie i kitowanie metali, jak również tworzyw wielkocząsteczkowych.
Do sporządzania klejów i kitów można używać tylko tych polimerów, które mają znaczną adhezję, do materiałów łączonych i odpowiednią kohezję po utwardzeniu lub zestaleniu. Kleje i kity muszą charakteryzować się małym napięciem powierzchniowym. Klejalność i kitowalność zwiększa też obecność w kleju lub kicie grup silnie polarnych, np. w polimerach fenolowych i epoksydowych takimi grupami są grupy – OH.
Kleje i kity dzieli się według różnych kryteriów, istotne znaczenie z przetwórczego punktu widzenia ma podział na:
a) utwardzalne i termoplastyczne;
b) przechodzące w stan stały w temperaturze normalnej lub w temperaturze podwyższonej ( na ogół do 250C);
c) ciekłe, plastyczne i stałe tj. proszek, granulki, pałeczki, folie – błony.
Na ogół największą wytrzymałość wykazują połączenia klejowe ze względu na czyste
ścinanie i czyste odrywanie. Obciążenia oddzierające oraz obciążenia zginające w przypadku połączeń doczołowych znacznie obniżają wytrzymałość połączeń. W związku z tym połączenia klejowe konstruuje się tak, aby przenosiły w największym stopniu obciążenia ścinające i odrywające, w najmniejszym – oddzierające i zginające. Dąży się również do tego, aby naprężenia w skleinie klejowej były możliwie najmniejsze, co osiąga się w pewnych granicach, przy określonym stanie obciążeń połączenia, poprzez powiększenie powierzchni klejonych.
Właściwości połączeń klejowych zależą od bardzo wielu czynników, np. rodzaju kleju, rozwiązania konstrukcyjnego połączenia, sposobu przygotowania powierzchni do łączenia, warunków utwardzania bądź zestalenia kleju. Ale zależą również od rodzaju i zawartości napełniacza proszkowego.
Na ogół bezpośrednio przed użyciem klej należy odpowiednio sporządzić. Sporządzanie kleju utwardzalnego polega najczęściej na zmieszaniu składników kleju w potrzebnych proporcjach i kolejności; sporządzanie kleju w stanie stałym polega głównie na suszeniu.
Powlekanie klejem powierzchni odpowiednio przygotowanej warstwy wierzchniej odbywa się za pomocą ręcznych narzędzi pracy, takich jak pędzle, bagietki, łopatki, bądź za pomocą maszyn zwanych powlekarkami. Najistotniejszym elementem typowej powlekarki do kleju są walce powlekające i podające oraz zbiornik kleju.
Proces klejenia jest determinowany głównie przez: temperaturę, czas i nacisk. Temperatura klejenia zależy przede wszystkim od temperatury polimeryzacji lub topnienia użytego kleju, temperatury topnienia albo mięknienia materiałów łączonych oraz od żądanych właściwości połączenia, natomiast czas klejenia zależy od temperatury klejenia. Nacisk wywierany podczas klejenia powinien zapewnić dokładne przyleganie do siebie części łączonych oraz optymalną grubość skleiny, która zawiera się w granicach od 50 do 200 mm. Wartość nacisku zależy od tego, czy klej przechodzi w stan stały w wyniku polimeryzacji kondensacyjnej (nacisk duży rzędu 1 MPa), czy w inny sposób (nacisk mały rzędu 0,05 MPa).
Aby utrzymać w procesie klejenia potrzebne wartości wymienionych parametrów, przeprowadza się go w specjalnych przyrządach klejarskich oraz za pomocą odpowiednich urządzeń. Przyrządy klejarskie spełniają funkcję ustalającą wzajemne położenie części klejonych, jak również funkcję dociskającą zapewniającą docisk części klejonych. Przyrządy klejarskie z ustalonymi i dociśniętymi częściami klejonymi umieszcza się na ogół w urządzeniach z komorą o regulowanej temperaturze, zwanych często autoklawami, dla zapewnienia założonego przebiegu procesu utwardzania lub zestalania kleju.
Trzeba jeszcze dodać, że klejenie niektórych tworzyw termoplastycznych przeprowadza się wykorzystując ich rozpuszczalność. Stosując właściwy rozpuszczalnik, rozpuszcza się i zmiękcza warstwę wierzchnią elementów łączonych, a następnie łączy się je przy niedużym docisku. Po odparowaniu rozpuszczalnika uzyskuje się gotowe do użytkowania połączenie. W ten sposób klei się np. polistyren i polimetakrylanmetylu.