Futuryzm

Ojczyzną Futuryzmu są Włochy, powstał w Mediolanie około 1909 roku. Objawił swe istnienie manifestem, którego autorem był poeta Marinetti.
Manifest futurystów-poetów i malarzy-obwieszczał bunt: polityczny, społeczny i artystyczny przeciw przeszłości. Wołał: ?Spalić muzea i biblioteki. Odrzucić zarówno racjonalizm, jak i filozofię scholastyczną?. Wyrażał nienawiść do piękna klasycznego, wstręt do medytacji, marzenia i bezruchu. Poezja powinna pobudzać do walki, do rewolucji, a nawet do wojny. Twórcy manifestu sławili nacjonalizm i militaryzm, co czyni ich w pewnej mierz prekursorami faszyzmu.
Apoteozowali szybkość i technikę, widzieli piękno w zdobyczach elektryczności, w aucie i samolocie.
Dążeniem ich w malarstwie stało się pokazanie ruchu jak najbardziej intensywnego, wciąż zmieniającej się pozycji i wyglądu ruchomej bryły. Artysta nie dokonywał tego przez bezpośrednią obserwację (bo to jest niemożliwe), lecz na zasadzie zapamiętanych obrazów wzrokowych, czyli wspomnienia, jakie obse4rwowany ruch nim pozostawił. Wynikały stąd konstrukcje wykoncypowane, dziwaczne i nawet dla świadomego widza mało zrozumiałe.
Przykładem jest Gino Severini. Jego Tancerka ukazuje w takim wspomnieniowym obrazie twarz w profilu i tuż obok głowę ?en face?, a nieco wyżej zjawia się jako maleńka postać z uniesionymi w górę ramionami.
Obraz ten składa się z płaszczyzn, wykonanych punktowaną techniką,, przypominającą pointylizm Seurta, lecz nie tworzy żadnej logicznej całości. W innych obrazach tego typu również formy w kalejdoskopie punktów, linii i barw zatracają całkowicie solidność. Zdarzały się jednak bardziej zrozumiałe i komunikatywne dzieła futurystów.
Futuryzm miał duże znaczenie dla Włoch, gdyż stał się bodźcem w rozwoju włoskiej sztuki nowoczesnej, Najwybitniejszym jego przedstawiciel, Umberto Boccioni, umarł w 1916r. Rusoło i inni odeszli, zmieniając kierunek swego malarstwa, w wielu obrazach wyciągając konsekwencje ze wskazań teoretycznych Czanne?a i jego następców, czyli- jak się utarło mówić- kubizując.