Filozofia - sciąga

Filozofia jako termin pochodzi od słowa hileo(miłować), Sophia(mądrość). Dlatego filozofie można tłumaczyć jako umiłowanie mądrości. Autorem słowa jest Pitagoras. Pierwotnie miało sens dosłowny i oznaczało poszukiwanie, umiłowanie mądrości. W uproszczeniu można powiedzieć, że filozofia zajmuje się ogólnymi, podstawowymi zagadkami świata: naturą istnienia i rzeczywistości, poznawalnością prawdy czy tym, jakie działanie jest pożądane. Dzieli się ją na: ontologię (teoria bytu), epistemologię (teoria poznania) i aksjologię (teoria wartości.
Ontologia lub metafizyka (por. metafizyka klasyczna) - podstawowy obok epistemologii dział filozofii, który stara się odpowiadać na pytania o strukturę rzeczywistości i problematykę związaną z pojęciami bytu, istoty, istnienia i jego sposobów, przedmiotu i jego własności, przyczynowości, czasu, przestrzeni, konieczności i możliwości.
epistemologia albo teoria poznania, ewentualnie gnoseologia - dział filozofii zajmujący się relacjami między poznawaniem, poznaniem a rzeczywistością. Epistemologia rozważa naturę takich pojęć jak: prawda, przekonanie, sąd, spostrzeganie, wiedza czy uzasadnienie.
Aksjologia-szczegółowa teoria wartości, wchodząca w skład poszczególnych dyscyplin naukowych, dziedzina rozważań nad wartościami określonego rodzaju, np. moralnymi, estetycznymi, poznawczymi, ekonomicznymi, religijnymi.
Antropologia filozoficzna- nauka o naturze ludzkiej, zajmuje się sensem i celem życia ludzkiego, stosunkiem jednostki do zbiorowości, szczęściem, cierpieniem i śmiercią.
Etyka- jako teoria moralności zajmuje się postępowaniem ludzkim, problemami wartości ocen, norm, kategoriami dobra i zła, ideałami etycznymi. Rozpatruje też związki zachodzące między postawami etycznymi a określonymi koncepcjami ontologicznymi i religijnymi.
Estetyka zajmuję się kategoriami estetycznymi takimi jak: piękno wzniosłość, komizm, tragizm, brzydota, patos. Bada również sposoby przejawiania się kategorii estetycznych, możliwości kształtowania wrażliwości estetycznej oraz indywidualnego i zbiorowego przeżycia estetycznego.
Hedonizm- reprezentowany przez Epikura zakładał, że dobrem najwyższym jest
Materializm- pogląd uznający materie za tworzywo rzeczywistości i stawiający ja po za duchem idei, świat jest materialny i wieczny oraz nie ma swego stwórcy.
Idealizm- naiwna wiara, że wszystko dzieje się, lub chociaż powinno się dziać tak jak sobie to teoretycznie złożony. W tym sensie idealizm jest swoistą odmiana naiwności. Idealista wierzy, że wszyscy ludzie są ?dobrzy?, zachowują się przyzwoicie i nie czynią nikomu krzywdy.
Empiryzm kierunek filozoficzny uznający doświadczenie zmysłowe za podstawę poznania. Empiryzm stoi w ostrej sprzeczności racjonalizmem filozoficznym.
Materializm został narzucony przez Greków. Wychodzili oni z założenia, że świat ze swej natury jest materialny ? materia stanowi tworzywo bytów, a istotną cechą materii jest jej rozciągłość w przestrzeni i w czasie oraz związany z nią ruch. Życie mieli za nieodłączne od materii. Materią jest to co jest pierwotne: woda, ogień, powietrze a to żywioły nieokiełzane.
Badania filozoficzne polegały na poszukiwaniu początku- zasady (arche) natury Tales- pramaterią jest woda; wysnuł ten wniosek na podstawie potocznych obserwacji wg których woda jest ośrodkiem życia, z wody wywodzi się życie. Anaksymenes uważała za arche powietrze. Przenika ono wszystko wypełniając bezkres. Heraklit osnową wszechświata jest ogień; jest przejawem dynamicznej energii (panta rei) Hylozoizm- atrybutem materii jest ruch, wszystko co jest w ruchu rozwija się.
Filozofia sofistów nie stanowili szkoły filozoficznej, byli nauczycielami i wychowawcami; nastąpił zwrot ku kierunkom humanistycznym, czynność badawcza została podporządkowana celom praktycznym, metody badań dedukcyjne i empiryczne. Stworzyli minimalną teorię poznania- czworaki pogląd na poznanie: sensualizm, relatywizm, praktycyzm i konwencjonalizm
Etyka Sokratesa- zajmował się tylko człowiekiem pracował na dwóch polach: etyki i logiki, która uważał za niezbędną dla etyki Wg niego cnota jest celem człowieka, podstawowym pojęciem moralnym, a wiedza generalnym środkiem. Ten co posiada wiedze i co za tym idzie cnotę ten posiada największe dobro i jest szczęśliwy
Dusza ma trzy części: rozumną impulsywną zmysłową. Część rozumna-sprzyja mądrości, impulsywna cnocie odwagi, zmysłowa panowaniu nad sobą. Część zmysłowa duszy łączy ciało z duszą, najdalej jest część intelektualna, gdyż bliżej jej do idei niż do ciała
Etyka złotego środka- sprawiedliwość jest czymś, co należy się każdemu. Wyróżnia się dwa typy sprawiedliwości:
Wyrównawczą- gdy staramy się wyrównać jakieś krzywdy
Rozdzielczą- rozdzielenie czegoś co ma wartość powinno się to odbywać wg zasług
Filozofia stoików- harmonia wewnętrzna, spokój, utworzenie równowagi wewnętrznej, umiejętności tworzenia własnej osobowości, umiejętność opanowywania namiętności, koncentracja na człowieku, minimalizacja potrzeb
Stoicka koncepcja natury- kult natury, natura jest rozumna, harmonijna boska
Epikur- epikureizm jest materializmem, dobrem najwyższym jest przyjemność, wyróżniane są przyjemności zmysłowe erotyczne związane z jedzeniem i związane ze sztuką.
System filozoficzny Tomasza można najkrócej scharakteryzować jako konsekwentne przystosowanie klasycznych poglądów Arystotelesa do treści zawartych w teologicznej doktrynie chrześcijańskiej. Tym sposobem zostały wprowadzone do katolicyzmu pojęcia aktu i potencji, formy i materii, zasadę przyczynowego powiązania zdarzeń, rozumienie poznania jako procesu receptywnego, oraz pojęcie dowodu. Według św. Tomasza nie jest bezpośrednio znany umysłowi ludzkiemu ani Bóg, ani dusza, ani żadne prawdy ogólne. Człowiek rodzi się bez żadnej wiedzy i zdobywa ją dopiero w czasie życia.
Za istnieniem Boga przemawia pięć argumentów, niesłusznie nazywanych dowodami.
1jeśli istnieje ruch, to istnieje pierwszy poruszyciel ? Bóg 2jeśli każda rzecz ma swą przyczynę, istnieje pierwsza przyczyna sprawcza ? Bóg 3jeśli byty nie istnieją w sposób konieczny (pojawiają się na świecie i przemijają), musi istnieć byt konieczny ? Bóg 4jeśli rzeczy wykazują różną doskonałość, to istnieje byt najdoskonalszy ? Bóg 5jeśli celowe działanie jest oznaką rozumności, to ład i porządek w działaniu bytów nieożywionych, lub pozbawionych poznania, świadczą o istnieniu Boga, kierującego światem nieożywionym.
Neoplatonizm- system filozoficzny stworzony przez Plotyna; łączy elementy różnych koncepcji filozofii grecko-rzymskich
Logos prawo dialektyki (scieranie się przeciwieństw) rządzi światem materialnym, światem przyrodniczym
Demokryt z Abdery uznał że świat materialny nie jest zbudowany z żywiołów, lecz z atomów. Atomy to małe całości które nie można rozbić. Posiadają wewnętrzną energie