Kosmogonia wedlug Timajosa.
Timajos wyjaśnia pochodzenie kosmosu-narodziny świata, ponieważ uważany był za najdoskonalszego astronoma. Jednak zaznacza on na wstępie swojej wypowiedzi, że poszukiwania pierwszej przyczyny są tylko prawdopodobne, z tego względu , że każdy z nas jest tylko człowiekiem.
Platon przedstawia Demiurga jako Stworzyciela. Jest to bóg w najwyższym stopniu dobry tzn. najlepszy, działa urzeczywistniając Dobro w najwyższym stopniu poprzez wprowadzenie porządku do nieładu. A czyniąc to Demiurg opierał się na Jednym(które u Platona jest samą istotą Dobra, a więc działał urzeczywistniając jedność w wielkości, na bardzo wiele sposobów, za pośrednictwem miary oraz relacji liczbowych i geometrycznych.
1. Świat jest doskonały, ponieważ został urzeczywistniony jako jeden. Aby móc być doskonałym, musi być jeden. Jeden jest jego model. Kosmos jest obrazem tego modelu.(jedynym obrazem jedynego modelu)
2. Jedność kosmosu spowodowana jest wyjątkowym wiązadłem, jakim Demiurg połączył cztery elementy. Wiązadło to z rzeczy połączonych tworzy jedno w najwyższym stopniu. Na podstawie relacji liczbowych, które sprowadzają wszystkie rzeczy do jedności, Demiurg ustanawia przyjaźń, czyli wspólnotę wszystkich rzeczy ze sobą.
3. Kosmos to jedno-całość, dlatego, że oparty jest na rachunku liczbowym, który w jedno-całość włącza wszystkie całości, niczego nie pozostawiając poza sobą.
4. Kulisty kształt kosmosu doskonale urzeczywistnia jedność, ponieważ kula jest kształtem, który w jedno-całość włącza wszystkie kształty najpełniej realizując podobieństwo. Ruch kołowy kosmosu również łączy stałość i ruch. Jest on postacią ruchu odbywającego się w tym samym miejscu, w sobie. Jest on niezależny, ponieważ nie potrzebuje niczego innego.
5. Także stworzony z kosmosem czas urzeczywistnia swoim upływem jedność, ponieważ czas naśladuje wieczność, która jest trwaniem w jedności. To naśladowanie jedności właściwej dla wieczności dokonuje się za pośrednictwem liczby.
6. Jednak Demiurg urzeczywistnia czterem wytworzonym elementom materialnym obraz modeli idealnych. Rozwija złożony układ form i liczb, które ograniczają zasadę materialną. To doskonały sposób realizowania jedności w wielości.
7. Dusza jest jednością utworzoną przez zmieszanie trzech rzeczy: Tego samego(Identycznego), Innego(Różnego) i substancji pośredniej. Jest całością zbudowaną według harmonicznych wymiarów geometrycznych i liczbowych, które w sposób doskonały urzeczywistniają Dobro czyli: Jedność, Miarę i Porządek. Dusza świata rozciąga się od jego środka w każdym kierunku i koliście otula z zewnątrz cały ten świat. Dzięki ruchom harmonicznym wprowadza dusza harmoniczny porządek do chaotycznego ruchu zasady materialnej. Ruchy te wynikają z połączenia struktury liczbowej z muzyczną.
Wszystkie gwiazdy i ciała niebieskie jako boskie istoty żyjące i wieczne Demiurg nadaje im ciała kuliste utworzone głównie z ognia oraz dusze rozumne, ściśle związane z duszą świata. Podobnie stwarza dusze ludzkie, a wykorzystuje do tego to, co pozostało z trzech elementów, z których stworzył duszę wszechświata, mieszając je w prawie taki sam sposób, i dzięki temu czyni je nieśmiertelnymi.
Platon wyróżnia w Timajosie trzy rodzaje dusz:
· Dusza rozumna- stworzył ją sam Demiurg, a podrzędni bogowie przygotowali do niej ciało. Nieśmiertelny jej element podobny jest do duszy świata. Wykonuje te same, uporządkowane ruchy, ale mogą one zostać zakłócone przez pożywienie i inne zewnętrzne czynniki, wtedy muszą powrócić do ładu. Dusza ta jest w głowie.
· Druga dusza jest źródłem odwagi, gniewu i innych podobnych uczuć. Przebywa w piersi- ponad diafragmą, blisko płuc i serca.
· Trzecia dusza kieruje czynnościami związanymi z odżywianiem się. Jest źródłem rozmaitych pożądań, znajduje się w piersi poniżej diafragmy, w pobliżu wątroby. Jest bierna, bo nie jest obdarzona ani rozumem, ani mniemaniem.
· Poniżej pępka znajduje się dusza pożądań seksualnych.
Połączenie duszy z ciałem jest częścią boskiego planu.
Ten, kto będzie prowadził życie sprawiedliwe to powróci mieszkać szczęśliwie do swojej gwiazdy. Osoba ulegająca pokusom ulegnie metamorfozie i powróci jako kobieta. Dopóki nie wyzbędzie się swojej ułomności, będzie powracać na ziemię i zmieniać się w taką naturę zwierzęcą, która jest podobna do jego naturalnych skłonności. Natomiast wychodząc z założenia, że część przednia ciała jest szlachetniejsza bogowie dali nam zdolność poruszania się przede wszystkim w tym kierunku. I dlatego w zagłębieniu głowy bogowie uczynili twarz i organy służące do zbierania pożytecznych dla duszy wiadomości jak np.: oczy, które dają nam największe dobro. Obserwujemy dzięki nim na Niebie ruchy boskie i dzięki temu możemy poprawić nieregularność naszych ruchów.
Na początku woda, powietrze, ziemia i ogień były w stanie zupełnego nieuporządkowania. Bóg je tworzy i kształtuje je w sposób piękny i dobry, działając przez formy i liczby, a więc tworząc mieszaninę zasady materialnej i tego, co z idei czterech elementów może zostać urzeczywistnione w tej zasadzie materialnej za pośrednictwem form geometrycznych i liczb. Przy formowaniu czterech elementów Demiurg wychodzi z dwóch najładniejszych form trójkątów: od trójkąta prostokątnego równoramiennego i od trójkąta, który powstaje z podziału trójkąta równobocznego za pomocą prostopadłej. Na podstawie trójkąta równoramiennego Demiurg kształtuje tylko jeden element w następujący sposób: Zestawiając cztery trójkąty równoramienne tak, że ich kąty proste łączą się w jednym punkcie, otrzymuje się sześcian, on tworzy niepodzielną strukturę przedstawiającą element ziemi. Zestawiając natomiast sześć trójkątów drugiego rodzaju, otrzymuje się trójkąt równoboczny, który wzięty odpowiednią liczbę razy i we właściwy sposób zestawiony tworzy
· Czworościan(ostrosłup foremny o podstawie trójkąta równobocznego), który stanowi strukturę ognia
· Ośmiościan tworzący strukturę powietrza
· Dwudziestościan, który tworzy strukturę wody.
Elementy, te tak małe dopiero , gdy połączy je duża ich liczba stają się widzialne. To co cielesne fizyczno-zmysłowe odzwierciedla strukturę tego co cielesne-geometrycznie, to znaczy jest mieszaniną powstała dzięki połączeniu konieczności z rozumem. Punkt, linia, płaszczyzna i bryła na poziomie bytów pośrednich i idealnych są czysto geometryczne, natomiast zestawione ze sobą razem, tzn. zmieszane z materialną zasadą zmysłową, dają początek ciałom, które widzimy i których dotykamy.
Wyrażenie nieokreślona Diada tego co wielkie i małe wyraża naturę zasady materialnej, która polega na zróżnicowanym dążeniu w sposób nie-określony i nie-ograniczony w podwójnym kierunku: ku temu co wielkie i małe. Owe dążenie odnosi się do wszystkiego, co na każdym poziomie zmierza ku więcej i mniej, do nadmiaru i niedoboru, do braku miary w dążeniu w przeciwnych kierunkach. Dlatego chora, i to wszystko co dialog mówi o zasadzie materialnej przedstawia tylko część Diady, lub lepiej, jeden jej aspekt, najniższy jej poziom. Chora należy więc do Diady, ale jej nie wyczerpuje. Odnosi się ona do zjawisk zmysłowych, jest więc częścią wizji całościowej, bo Diada służy do wyjaśniania rzeczywistości na wszystkich jej poziomach .Więc w taki sposób ujęta zasada materialna przez Platona nie jest wystarczająco wytłumaczona.