Plastyka na szkle

Malowanie obrazów na szkle wywodzi się z tradycji Dalekiego Wschodu. Znane było również w starożytnym Rzymie już w I wieku przed Chrystusem. W średniowieczu sztukę tę przejęli Wenecjanie a potem rozpowszechniła się po całej Europie - w Niemczech, Austrii, Francji i Hiszpanii. Pełny rozwój tego malarstwa następuje w XVIII wieku. Obrazy te powstają w warsztatach rzemieślniczych a później rolę tę przejmują twórcy ludowi. W formie ludowej przyjmuje się powszechnie w XIX wieku. Sprzedawane były na jarmarkach a zwłaszcza odpustach w miejscach pielgrzymkowych. Pełniły one rolę kultową gdyż przedstawiały tematykę religijną z czasem pojawiły się treści świeckie.

Obrazy na szkle, związane z kultura ludową Podtatrza, występowały powszechnie w dziewiętnastowiecznych chatach chłopskich. Odporne na kurz i wilgoć długo utrzymywały żywą, intensywną kolorystykę. Wisiały długimi rzędami od samego sufitu, pochylone dla lepszego widoku, dodawane przez pokolenia, połyskujące odblaskami światła.

Pod koniec XIX stulecia nastąpił zanik ludowego malarstwa na szkle, wobec rozkwitu drukowanych reprodukcji oraz zmiany upodobań. Obrazy usuwane z chat, przechodziły do zbiorów muzealnych i prywatnych kolekcji. Wiele uległo zniszczeniu ze względu na kruchy materiał. Dzisiaj tego rodzaju wnętrza można oglądać w muzeach etnograficznych, w Krakowie czy Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem.

Sztuka malowania obrazów na szkle oprócz talentu wymaga wielkiej wprawy i umiejętności technicznych. Obraz maluje się na tylnej stronie szkła, rozpoczynając zwykle od rysunku tuszem, potem wykonuje się drobne ornamenty farbami, złotem lub srebrem, z kolei kolorystykę postaci, a na końcu tło.

Z tajnikami malowania obrazów na szkle zaznajomiłam się podczas warsztatów pt. ?Na szkle malowane i na groniach grane? z cyklu EDUKACJA REGIONALNA - DZIEDZICTWO KULTUROWE W REGIONIE. Warsztaty zostały zorganizowane przez Centrum Animacji Kultury w Warszawie z udziałem specjalistów z Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Warszawie. Odbywały się one między innymi przy Muzeum Orawskiego Parku Etnograficznego w Zubrzycy Górnej.

Nabyte umiejętności postanowiłam wykorzystać na plastyce po zrealizowaniu lekcji o POLSKIEJ KULTURZE LUDOWEJ. Uczniowie przynieśli odtłuszczone (umyte w płynie do naczyń) szybki, wodoodporne pisaki, farby plakatowe i przystąpili do pracy według wcześniej wykonanych projektów (tematyka prac dowolna). Młodzież nad wykonaniem swoich dzieł pracowała z wielkim zaangażowaniem czego wyrazem jest powstała w szkole galeria obrazów: ?Na szkle malowane?. Oto przykłady kilku prac z tej galerii.