Sciąga z części komórki i podziału jądra komórkowego

Cytologia-nauka o komórce.Komorka jest podst. Jednostka funkcjonalna i strukturalna każdego organizmu. Zachodzą w niej podstawowe procesy życiowe tj. odżywianie, oddychanie, rozmnażanie i wzrost.


Struktury żywe komórki to: błona komórkowa, jadro komórkowe, mitochondrium, retikulum endoplazmatyczne, siateczka srodplazmatyczna, lozosom, aparat Goldiego, ściana komórkowa u roślin.


Błony cytoplazmatyczne-maja charakter półprzepuszczalny. Zbudowane są z fosfolipidów i białek. Przez błony odbywa się transport, który nie potrzebuje energii, odbywa się zgodnie z stężeniem (od większego stężenia do mniejszego) do momenty wyrównania stężeń.


Cytoplazma-Jest to substancja poloidalna (galaretowata), na której zamieszczone są organella kom. mitochondirum, jadro, wodniczki. Cytoplazma wykazuje 3 rodzaje ruchow: ruch rotacyjny, ruch cyrkulacyjny, ruch pulsacyjny. W cytoplazmie zamieszczone są wlukna białkowe.


Jadro komorkowe-otoczone błona cytoplazmatyczna, w której występują pory. Wnetrze jadra wypelnia sok jadrowy zwany kariolimfa. W soku zamieszczone są cieniutkie nitki chromatyny, które są łańcuchami dna. W jadrze obecna są jeszcze jąderka, które maja działanie pomocnicze. Chromatyna widoczna jest w okresie miedzy podziałowym. Natomiast, jeśli wchodzi w podział chromatyna spiralizuje się i wyodrębniają się chromosomy. 23 pary lub 46 sztuk.


Mitochondrium- jest otoczone podwójna błona cytoplazmatyczna. Wewnętrzna jest silnie pofałdowana, tworzy grzebienie mitochondralne, wnętrze jest wypełnione substancja zwana ‘matrix’. Mitochondria są wysokoenergetycznymi strukturami, zachodzi w nich oddychanie wew. Komórkowe. Najwięcej mitochondiow jest w komórkach mięśnia sercowego a najmniej w komórkach tłuszczowych


Rybosomy- otoczone pojedyncza błona rybosomalna składa się z dwóch podjednostek: większej i mniejszej, wypełnione są rRna odpowiadają za biosyntezę białka.


Retikulum endoplazmatyczne – jest to siec błoniastych struktur, system kanalików i pęcherzyków biorących udział w transporcie wew. komórkowym. Jeśli transportuje Re substancje do syntezy białek jest to Re szorstkie. Jeśli transportuje substancje do przemian węglowodanów i tłuszczy jest to Re gładkie. Re izoluje od siebie substancje i przeciwstawne procesy metaboliczne w różnych obszarach
cytoplazmy, które zachodzą w tym samym czasie. Re jest ściśle związane z jadrem komórkowym.


Mitoza – dzieli komórki ciała. Dzięki temu rozwijamy się. Składa się z podziału jadra ( kariokineza) i podziału cytoplazmy (cytokineza). Podział jądra składa się z czterech faz: Profaza, Metafaza, Anafaza, Telofaza.


Profaza – chromatyna spiralizuje się, wyodrębniają się chromosomy, które zbudowane są z dwóch chromatyd. Zanika błona jądrowa i jąderko. Powstaje wrzeciono kariokinetyczne.


Metafaza – chromosomy ustawiają się w płytce równikowej wrzeciona kariokinetycznego. Wrzeciono jednym końcem organizuje się na biegunach komórki a drugim przyczepia się do centromerów chromosomów.


Anafaza – Włókna wrzeciona skracają się rozrywając chromosomy na 2 części. Skracając się nici wrzeciona przyciągają chromatydy do biegunów komórki. Chromatydy staja się chromosomami potomnymi.


Telofaza – Chromatydy osiągają bieguny komórki, wrzeciono kariokinetyczne zanika. Powstaje wrzeciono cytokinetyczne, które dzieli zawartość cytoplazmy na komórki potomne. Wytwarza się błona jądrowa i jąderka. Chromosomy ulegają rozpleceniu na nici chromatynowe.


Mejoza – mejotycznie dzielą się komórki płciowe. Proces ten zachodzi w gametach (jajniki i jądra). Efektem mejozy jest powstanie gamet (komórki jajowe, plemniki), które zawierają haploidalna liczbę chromosomów, 11 tzn., o połowę mniej niż komórka macierzysta.


Profaza I – Wyodrębniają się chromosomy z nici chromatynowych. Chromosomy homologiczne koniugują ze sobą tworząc biwalenty. Ilość biwalentów jest o połowę mniejsza niż ilość chromosomów przed podziałem. Następnie chromosomy w biwalentach dzielą się podłużnie na chromatydy tworząc tetrady. W tym momencie zaczyna się zjawisko (crosing-over) tzn. wymiana fragm. Chromatyd miedzy chromatydami siostrzanymi chromosomów homologicznych (1z3, 2z4). Zjawiskowi crosing-over zawdzięczmy zmienność organizmów, to ze dzieci tych samych rodziców nie są idętyczne oraz, ze nie ma dwóch identycznych organizmów w obrębie tego samego gatunku.


Metafaza I - Wytworzone wrzeciono kariokinetyczne przyczepia się do tetrad ustawionych w płytce równikowej oraz skupiają się na biegunach komórki


Anafaza I - Skracają się włókna wrzeciona kariokinetycznego, rozrywa ja tetrad na połowę


Telofaza I – Chromosomy wędrują do przeciwległych biegunów, składają się z dwóch chromatyd. Wrzeciono kariokinetyczne zanika. Powstaje wrzeciono cytokinetyczne. Powstaje błona jądrową i jąderko.